Categories
နိုင်ငံရေး ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ၏ ပထဝီနိုင်ငံရေးအနေအထားအရ အရေးပါမှု 

“အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့သူဟာ အာရှတိုက်ကို စိုးမိုးလိမ့်မယ်။ ဒီသမုဒ္ဒရာက ကမ္ဘာ့ပင်လယ်ကြီး ၇ ခုရဲ့ အဓိကသော့ချက်ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။ အနာဂတ်ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ကြမ္မာကို ဒီရေပြင်ပေါ်မှာ အဆုံးအဖြတ်ပေးကြလိမ့်မယ်။”

၁၈၉၇, အဲလ်ဖရက်ဒ် သေယာ မဟန်း
(၁၉ ရာစု၏ အရေးအပါဆုံး အမေရိကန် ဗျူဟာမှူး (ခ) ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်) 
(Ghosh, 2011)

မှတ်ချက် ။ ။ Seven Seas ပင်လယ်ကြီး ၇ ခုသည် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာနှင့် အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာများအား တောင်၊ မြောက် နှစ်ပိုင်းခွဲခြမ်းထားပြီး ကမ္ဘာ့သမုဒ္ဒရာကြီး ၅ ခုကိုတင်စား၍ ခေါ်ဝေါ် သောအသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။ အာရဗ်လူမျိုးတွေအနေနဲ့ကတော့ သူတို့ရဲ့အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသကနေ တရုတ်ပြည်ကိုကုန်သွယ်ရန်သွားဖို့ ဖြတ်သန်းသွားရတဲ့ ပင်လယ်ကြီး ၇ ခုကို ဆိုလိုပါသည်။ 

String of Pearls Strategy

(ပုလဲကြိုး မဟာဗျူဟာ)

String of Pearls Strategy (ပုလဲကြိုး မဟာဗျူဟာ)

အထက်ပါပုံမှာမြင်တွေ့ရတဲ့အတိုင်း အာရှအရှေ့ဘက် တရုတ်ပြည်မကြီး၊ ဟောင်ကောင်၊ ဟန်နန်းပြည်နယ်ကနေစပြီး၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ထိုင်း၊ မြန်မာစတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေ၊ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်၊​ သီရိလင်္ကာ၊ မော်လဒိုက်၊ ပါကစ္စတန်၊ အိုမန်ကနေမှ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ ဂျီဘူတီ၊ ဆူဒန်ကနေ တောင်/မြောက် အာဖရိကနိုင်ငံတွေအထိကို ရေကြောင်းကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးတွေ ပြုလုပ်လျှက်ရှိပါတယ်။ (Aneja, 2015)

အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးအကဲခတ်လေ့လာသုံးသပ်သူတို့ကတော့ ဒါဟာ မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် အနှောင့်အယှက်တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်နေကြပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ကတော့ ဝေဖန်သုံးသပ်မှုတွေကို တုံ့ပြန်မနေဘဲ မိမိတို့ ပွင့်လင်းစွာကြွေးကြော်ထားတဲ့ ရပ်ဝန်းနဲ့လမ်းကြောင်း စီမံကိန်း (ခေတ်သစ်ပိုးလမ်းမကြီးစီမံကိန်း) အတွက်သာ တစိုက်မတ်မတ် ဦးတည်လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ 

၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာတော့ အမေရိကန်နိုင်ငံရေး သုတေသီတွေက ဒါကို တရုတ်ရဲ့ ပုလဲကြိုးမဟာဗျူဟာ (String of Pearls Strategy) ဆိုပြီး စတင်အဆိုပြုတင်စားခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြပါတယ်။ 

လက်ရှိမှာ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရဲ့ ဟမ်ဘန်တိုတာဆိပ်ကမ်း (Hambantota Port) ကိုတော့ တရုတ်အစိုးရပိုင် ကုမ္ပဏီ (China Merchants Port Holdings Company Limited (SEHK: 144)) က ၉၉ နှစ် သက်တမ်းစာချုပ်နဲ့ ငှားရမ်းထားပြီး ပါကစ္စတန်ရဲ့ ဂဝါဒါဆိပ်ကမ်း (Gwadar Port) ကိုတော့ တရုတ်အစိုးရပိုင် ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ (China Overseas Port Holding Company (COPHC)) က ဦးစီးလည်ပတ်လျှက်ရှိပါတယ်။ (The Diplomat, 2017) (Harris, 2019)

စိန်လည်ဆွဲ မဟာဗျူဟာ

(Necklace of Diamond Strategy)

စိန်လည်ဆွဲ မဟာဗျူဟာ (Necklace of Diamond Strategy)

ထိုကဲ့သို့ တရုတ်ရဲ့ အိန္ဒိယကို ရစ်ပတ်သွယ်ဝိုက်ပြီး လုပ်ဆောင်သွားတာကို တန်ပြန်သည့်အနေနဲ့ အိန္ဒိယဘက်ကလည်း စိန်လည်ဆွဲ မဟာဗျူဟာဆိုပြီး အထက်ပါပုံအတိုင်း ကုန်သွယ်ရေး၊ သံတမန်ရေးစတာတွေနဲ့ ပြန်လည်စီမံလုပ်ဆောင်ပါတယ်။ 

အိုမန်ရဲ့ ဒူကမ်ဆိပ်ကမ်း (Duqm Port)၊ အီရန်ရဲ့ ချဘဟာဆိပ်ကမ်း (Chabahar Port) ကနေမှ တရုတ်မြောက်ဘက် မွန်ဂိုလီးယား၊​ အရှေ့ဘက်က ဂျပန်၊ အရှေ့တောင်ဘက်က ဗီယက်နမ်၊ စင်ကာပူ၊ အင်ဒိုနီးရှားကနေမှ ဟိုးအရှေ့အာဖရိက အစမ်းရှင်းကျွန်းစုတွေထိဖြစ်ပါတယ်။ (Zhou, 2021)

လက်ရှိမှာ အီရန်ရဲ့ ချဘဟာဆိပ်ကမ်း (Chabahar Port) ကိုတော့ အိန္ဒိယအစိုးရပိုင်ကုမ္ပဏီ ဖြစ်တဲ့ (India Ports Global Pvt Ltd) က ဦးစီးလည်ပတ်လျှက်ရှိပါတယ်။

အိန္ဒိယဟာ မွန်ဂိုလီးယား၊ ဂျပန်တို့နဲ့ ဘာသာရေးသမိုင်းကြောင်းအစဥ်အလာတွေရှိခဲ့ကြတယ်။ တစ်ချိန်က အိန္ဒိယဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာပြုတွေဟာ မွန်ဂိုလီးယားကိုရောက်ရှိခဲ့ကြတဲ့အတွက် လက်ရှိမှာမွန်ဂိုလီးယားဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အများဆုံးရှိနေပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ အိန္ဒိယဟာ မွန်ဂိုလီးယားမှာ စွမ်းအင်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးတည်ဆောက်မှုတွေကိုလည်းလုပ်ဆောင်လျှက်ရှိတယ်။ (ANI, 2022)

(ANI, 2022)

အိန္ဒိယနဲ့ ဂျပန်တို့ဟာလည်း အာရှမှာ အကြီးဆုံးနဲ့ သက်တမ်းအကြာဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများလည်းဖြစ်ကြပါတယ်။ လတ်တလောမှာလည်း မာရူတီ-စူဇူကီးကားကုမ္ပဏီ (Maruti Suzuki India Limited) ဟာ တတိယမြောက်ကားစက်ရုံကို အိန္ဒိယမှာထပ်မံဖွင့်လှစ်မည့်အပြင် စူဇူကီးကားကုမ္ပဏီရဲ့ သုတေသနနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး (Research and Development) ဌာနကိုလည်း အိန္ဒိယမှာလျှပ်စစ်ကားထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်နိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေပါတယ်။ (Express News Service, 2022) (Shah, 2022)

(Express News Service, 2022)

အိန္ဒိယ၏ ငါးမျှားချိတ်နှစ်ခု မဟာဗျူဟာ

(Double Fish Hook strategy)

အိန္ဒိယ၏ ငါးမျှားချိတ်နှစ်ခု မဟာဗျူဟာ (Double Fish Hook strategy)

ထို့အပြင် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာရဲ့ ရေပြင်ကို စိုးမိုးနိုင်ရေးအတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေနဲ့ အောက်ပါနိုင်ငံတွေနဲ့  စစ်ဘက်ဆိုင်ရာနဲ့ သံတမန်ရေးရာလုပ်ဆောင်မှုတွေကို စဥ်ဆက်မပြတ်ပြုလုပ်လျှက်ရှိနေတယ်။ (Jha, 2020)

အရှေ့ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ်

အရှေ့ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ် (Eastern Fish Hook) မှာတော့ အိန္ဒိယပိုင် အန္ဒမန်နဲ့ နီကိုဗာကျွန်းစု (Andaman and Nicobar Islands) ကနေမှ အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ ဆဘန်းဆိပ်ကမ်း (Sabang Port)၊ သြစတေးလျပိုင် ကိုးကိုစ် (ကီးလင်း) ကျွန်းစု (Cocos Islands) တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဆဘန်းဆိပ်ကမ်းကတော့ အနောက်ဘက်ခြမ်းကလာရင် မလက္ကာရေလက်ကြားထဲမဝင်ခင် မလေးကျွန်းစုတွေထဲမှာရှိတဲ့ ပထမဆုံးဆိပ်ကမ်းတစ်ခုဖြစ်တယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ ကိုးကိုစ်ကျွန်းစုတွေမှာရှိတဲ့ ရေတပ်နဲ့ စစ်စခန်းတွေကို တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက်ရဲ့ အပြန်အလှန်အသုံးပြုနိုင်မှုအတွက် သြစတေးလျနဲ့သဘောတူညီချက်တွေ (Mutual Logistics Support Arrangement, MLSA) ထားရှိထားကြပါတယ်။ (Australian Government Defence, 2020)

အနောက်ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ်

အနောက်ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ် (Western Fish Hook) မှာတော့ အိုမန်ရဲ့ ဒူကမ်ဆိပ်ကမ်း (Duqm Port, Oman) ကနေစပြီး အာဖရိကတိုက်အရှေ့ဘက်ခြမ်းမှာရှိတဲ့ ဆေးရှဲ (Seychelles) ပိုင် အစမ်းရှင်းကျွန်းစု (Assumption Islands)၊ ပြင်သစ်ပိုင် ရီယူနီယန်ကျွန်းစု (Reunion Islands) နဲ့ မောရစ်ရှ (Mauritius) တို့ပဲဖြစ်ကြပါတယ်။ 

ငါးမျှားချိတ်ဆူးချွန်နှစ်ခု ဆုံမှတ်

ငါးမျှားချိတ်ဆူးချွန်နှစ်ခု ဆုံမှတ်နေရာကတော့ အမေရိကန်ရေတပ်စစ်စခန်းကိုငှားရမ်းထားသော ယူကေပိုင် ဒီယာဂိုဂါစီယာ၊ ချာဂိုစ်ကျွန်းစု (Diego Garcia, Chagos Islands) နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အိန္ဒိယနဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ Logistics Exchange Memorandum of Agreement (LEMOA) သဘောတူညီချက်ကိုချုပ်ဆိုထားကြတာဖြစ်ပြီး စာချုပ်ရဲ့အခြေခံအချက် (၃) ချက်ကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ 

  1. Logistics Support Agreement (LSA) 
  2. Communications Interoperability and Security Memorandum of Agreement (CISMOA) 
  3. Basic Exchange and Cooperation Agreement for Geo-spatial Cooperation (BECA)

စစ်ဘက်ဆိုင်ရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ၊ လေ့ကျင့်မှုတွေ၊ လူသားချင်းကိုယ်ချင်းစာနာမှုအထောက်အပံ့တွေ၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ဆောင်မှုတွေ၊ တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက်ရဲ့ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအဆောက်အဦးတွေကိုလည်း အပြန်အလှန်အသုံးပြုနိုင်မှုစတဲ့ အချက်တွေလည်းပါရှိပါတယ်။ (BYJU’S, 2021)

အန္ဒမန်နဲ့ နီကိုဗာကျွန်းစု

(Andaman and Nicobar Islands)

Andaman and Nicobar Islands

ဒီ ငါးမျှားချိတ်နှစ်ခု မဟာဗျူဟာရဲ့ အခရာအကျဆုံးနေရာကတော့ အန္ဒမန်ကျွန်းစုနေရာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ပုံမှာမြင်ရတဲ့ အတိုင်း အန္ဒမန်ကျွန်းစုတွေရဲ့တောင်စွန်းစွန်းမှာရှိတဲ့ နာကဗာရီကျွန်းစု (နီကိုဗာကျွန်းစု) တွေဟာ မလက္ကာရေလက်ကြားရဲ့ ဝင်ပေါက်တည့်တည့်မှာရှိတဲ့ အတွက် ရေကြောင်းကုန်သွယ်ရေးအတွက် အရေးပါတဲ့နေရာတစ်နေရာဖြစ်နေပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ အိန္ဒိယအစိုးရဟာ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို စတင်လုပ်ဆောင်နေပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ထို့အပြင် ဂျပန်နိုင်ငံမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများလည်းရှိနေပါပြီ။ 

“ဗြိတိသျှပါလီမန်တွင် ပြုလုပ်သော ၁၉၃၅ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ အက်ဥပဒေအရ အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာနိုင်ငံကိုခွဲလိုက်ရာတွင် အန္ဒမန်ကျွန်းစုမှာ အိန္ဒိယပိုင်နက်တွင်ကျရောက်ခဲ့၏။ အမှန်စင်စစ်သော်ကား ပထဝီဝင်အနေအထားအရ ကပ္ပလီကျွန်းစုသည် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံပိုင် ဖြစ်သင့်ပေသည်။”

(Wikipedia contributors, 2021)

Karen People of Andaman and Nicobar Islands

အက်ဒမန်ကျွန်းစုပေါ်တွင် အခြေချနေထိုင်သော ကရင်လူမျိုးများ 

လက်ရှိမှာတော့ အန္ဒမန်ကျွန်းစုပေါ်မှာ တစ်ခြားလူမျိုးစုများအပြင် ကရင်လူမျိုးစု ၂၆၀၀ ကျော်ကျော်ခန့် နေထိုင်လျှက်ရှိပါတယ်။ 

အန္ဒမန်ကျွန်းပေါ်တွင် နေထိုင်နေကြသော ကရင်လူမျိုးတို့၏ပုံရိပ်တစ်ချို့ကို ဖော်ပြလိုက်ရပါတယ်။

အန္ဒမန်ကျွန်းပေါ်မှ ကရင်ရိုးရာအတိုင်းတည်ဆောက်ထားသည့်
ခရီးသွားဧည့်ရိပ်သာတစ်ခု Koh Hee: Island Home

“A Karen by blood, a true Indian by heart.”

Naw Jacquelyn Jack – YouTube
ကရင်လွယ်အိတ်များ ဂျပ်ခုတ်ရက်လုပ်နေပုံ

အန္ဒမန်ကျွန်းပေါ်မှာ ကရင်လူမျိုးစုများအကြောင်းကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဆက်လျှက်ဖတ်ရှု့နိုင်ပါသည်။ 

အိန္ဒိယပိုင် အက်ဒမန်ကျွန်းစုပေါ်တွင် အခြေချ နေထိုင်သော ကရင်လူမျိုး ၂၆၀၀ ကျော်ရှိ – မဟာပညာ (mahar.asia)

References

Aneja, A. (2015, January 20). China steps up drive to integrate Africa with Maritime Silk Road. The Hindu. Retrieved August 29, 2022, from https://www.thehindu.com/news/international/world/china-steps-up-drive-to-integrate-africa-with-maritime-silk-road/article6802385.ece

ANI. (2022, April 12). India-Mongolia come up as closes partners amid Russia-Ukraine war. ANI News. Retrieved August 29, 2022, from https://www.aninews.in/news/world/asia/india-mongolia-come-up-as-closes-partners-amid-russia-ukraine-war20220412060407/

Australian Government Defence. (2020, June 4). Australia and India sign Defence arrangement. Retrieved August 29, 2022, from https://www.minister.defence.gov.au/minister/lreynolds/media-releases/australia-and-india-sign-defence-arrangement

BYJU’S. (2021, March 22). Logistics exchange memorandum of agreement (LEMOA) guidelines BYJU’S. BYJUS. Retrieved August 29, 2022, from https://byjus.com/free-ias-prep/lemoa/

Express News Service. (2022, August 28). Success of Maruti is a sign of strong India-Japan ties: Modi. The Indian Express. Retrieved August 29, 2022, from https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/success-of-maruti-is-a-sign-of-strong-india-japan-ties-modi-8117732/

Ghosh, P. (2011, September 1). Indian Ocean dynamics: An Indian perspective. East Asia Forum. Retrieved August 29, 2022, from https://www.eastasiaforum.org/2011/04/05/indian-ocean-dynamics-an-indian-perspective/

Harris, M. (2019, April 9). Who are the Chinese Overseas Port Holding Company in Gwadar? CPIC Global. Retrieved August 29, 2022, from https://www.cpicglobal.com/who-are-the-chinese-overseas-port-holding-company-in-gwadar/

Jha, P. (2020, August 8). Countering Chinese String of Pearls, India’s ‘Double Fish Hook’ Strategy. Modern Diplomacy. Retrieved August 29, 2022, from https://moderndiplomacy.eu/2020/08/08/countering-chinese-string-of-pearls-indias-double-fish-hook-strategy/

Shah, A. (2022, August 28). Japan’s Suzuki drives deeper into India with global R&D unit. Reuters. Retrieved August 29, 2022, from https://www.reuters.com/business/autos-transportation/japans-suzuki-says-set-up-new-global-research-company-india-2022-08-28/

The Diplomat. (2017, June 17). What’s Happening at Pakistan’s Gwadar Port? Retrieved August 29, 2022, from https://thediplomat.com/2017/06/whats-happening-at-pakistans-gwadar-port/

Think School. (2022, May 31). How Andaman and Nicobar’s Military STRATEGY is making India UNBEATABLE? : Geopolitics Case study [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=PZEQnCaGxgw

Wikipedia contributors. (2021, December 19). ကပ္ပလီကျွန်း. ဝီကီပီးဒီးယား. Retrieved August 29, 2022, from https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%95%E1%80%B9%E1%80%95%E1%80%9C%E1%80%AE%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8

Zhou, L. (2021, May 9). China, Indonesia hold joint naval exercises near Jakarta. South China Morning Post. Retrieved August 29, 2022, from https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3132821/china-indonesia-hold-joint-naval-exercises-near-jakarta

To learn more: 

Think School. (2022, May 31). How Andaman and Nicobar’s Military STRATEGY is making India UNBEATABLE? : Geopolitics Case study [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=PZEQnCaGxgw

Venter, D. 2017. India and Africa: Maritime Security and India’s Strategic Interests in the Western Indian Ocean. In Walker, I., Ramos, M. J., & Kaarsholm, P. (Eds.), Fluid Networks and Hegemonic Powers in the Western Indian Ocean. Lisboa: Centro de Estudos Internacionais. Retrieved from http://books.openedition.org/cei/469

Map tools used: 

https://www.mapchart.net/world.html World Map – Simple | MapChart 

https://map.openseamap.org/ OpenSeaMap – The free nautical chart

မှတ်ချက် ။ ။​ ဝီကီပီးဒီးယားအား ကိုးကားမှုအနေဖြင့်အသုံးပြုခြင်းကို အတတ်နိုင်ဆုံးရှောင်ရှားသင့်သည်။

Loading

Categories
စကားလက်ဆောင် နိုင်ငံရေး

ကျေးဇူးကြွေး မေတ္တာကြွေး သွေးကြွေးမမေ့ပါဘူးရယ်။

“မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ကျနော်တို့ ဂျပန်နိုင်ငံနဲ့
ဂျပန်လူမျိုးတွေက ကျေးဇူးကြွေး
တင်ရှိနေပါတယ်။”

“ဒုတိယကမ္ဘာ့စစ်ကာလ နိုင်ငံအသီးသီးက
ကျနော်တို့ ဂျပန်စစ်သားတွေကို
သုတ်သင်ရှင်းလင်းပစ်ခဲ့ကြပေမယ့်
မြန်မာနိုင်ငံက လူတွေကတော့ ကျနော်တို့
စစ်ရှုံး ဂျပန်စစ်သားတွေကို အသက်ရှင်လျက်
ပြန်ပို့ပေးခဲ့တဲ့အတွက် သွေး မေတ္တာကြွေးတွေ
တင်နေခဲ့တာကို ကျွန်တော့်နှလုံးသားမှာ
မှတ်တမ်းတင်ထားလျက်ရှိပါတယ်။”

ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း
ရှင်ဆိုအာဘေး

Loading

Categories
နိုင်ငံရေး လူမှုရေး အခြား

မခွဲခွာခင် ချစ်ခင်သူတွေကို အသေအချာ နုတ်ဆက်နိုင်ကြပါစေ။

။ အိမ်ထောင်ကျတာ ကြာပြီ ဆိုပေမဲ့ သားသမီး မထွန်းကားတဲ့ အိမ်ထောင်သည်ဘဝကို ကောင်းကောင်း နားလည်ပေးနိုင်တယ်။

။ မစ္စတာ အာဘေးတို့စုံတွဲဟာ အိမ်ထောင်သက် ၃၄နှစ်မှာ ကလေးမရခဲ့ဘူး။ ဂျပန်လို မိသားစု ဦးစားပေးတဲ့နိုင်ငံမှာ သူတို့ နှစ်ယောက် ဘယ်လောက်များ ဖိအားပေးခံကြရမလဲ။

။ အာဘေးရဲ့ အဖိုး၊ အဖေက နိုင်ငံရေးသမား ထိပ်ထိပ်ကြဲကြီးတွေ။ အဖိုးက ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း၊ အဖေက နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း။ သူ့ဇနီးဘက်က ဂျပန်ရဲ့ နာမည်အကြီးဆုံး ချောကလက် ကုမ္ပဏီတခု ကိုပိုင်တယ််။ ဒီတော့ နှစ်ဘက်လုံးက မျိုးဆက်လိုချင်ကြမယ်။
အနည်းနဲ့ အများ ဖိအားတွေ ပေးကြမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ မရတော့လည်း ဘယ်တတ်နိုင်မလဲ။

။ UP ဆိုတဲ့ ကာတွန်းကား ထဲက သားသမီးမရတဲ့ ဇနီးမောင်နှံ အကြောင်း ရိုက်ပြထားတဲ့ ဇာတ်လမ်းတိုလေးဆို လူတွေ မကြာမကြာ မျှဝေကြတာ တွေ့ရတတ်တယ်။ နှစ်ယောက်သား သွားချင်တဲ့ ခရီးကို အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မသွားကြရ။
နှစ်တွေလတွေ ကုန်ဆုံးပြီး အမယ်ကြီးက ရောဂါရပြီး ဆုံးတော့မှ အဖိုးကြီးလည်း မိန်းမနောက်ဆုံးဆန္ဒကို ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ ကိုယ့်အိမ်ကို မိုးပျံပူဖောင်းတွေ ချိတ်သွားတဲ့ ဇာတ်လမ်း။

။ ငယ်ငယ်က တောင်ကုန်းလေးပေါ် အတူတူ ပြေးတက်ရင် သူမက သူထက် ပိုမြန်မြန် တက်နိုင်တယ်၊ အသက်တွေ ကြီးလာတော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ သူမက နှေးနှေးလာတယ် ဆိုတာလေး ကြည့်မိတိုင်း ရင်ထဲ ထိတယ်။

။ နှစ်ယောက်တည်းဘဝမှာ ဒါမျိုးလေးတွေက ပိုသိလာတယ်။
အစမရှိ အဆုံးမရှိ မေးခွန်းတွေကို ဖြေတတ်လာတယ်။ စကားမဆုံးခင် ဘာဆိုလိုချင်တယ် ဆိုတာကို နားလည်တယ်။
သူလမ်းလျှောက်နူန်းကို ချိန်တတ်လာတယ်။

။ ဘာပြီးရင် ဘာလုပ်တော့မယ် ဆိုတာ အလိုလိုသိနေတယ်။
စိတ်တူကိုယ်တူ ရူးရူးပေါပေါတွေ လုပ်ရင်းလည်း ကျေနပ်တတ်လာတယ်။
လတိုင်းနေမကောင်း ဖြစ်ရင် ဘယ်လို ပြုစုရင် အဆင်ပြေတယ် ဆိုတာ သိလာတယ်။
သူ့နားထင်က ဆံပင်ဖြူတွေကို ကြည့်ရင်းလည်း
ပြုံးတတ်လာတယ်။

။ မစ္စတာ အာဘေးရဲ့ နောက်ဆုံးနေ့လေးကို တွေးကြည့် မိတယ်။
ခါတိုင်းလိုပဲ မနက်စောစော ထကြမယ်။
အိမ်သူပြင်ပေးတဲ့ မနက်စာ အတူတူစားကြမယ်။
တခြားမြို့ကို သွားမဲ့ အိမ်သားအတွက် ခရီးဆောင်အိတ် ပြင်ပေးမယ်။
သူလိုအပ်မယ် ထင်တဲ့ ဆေးဝါး၊ အသုံးအဆောင်တွေ မကျန်ခဲ့အောင် ထည့်ပေးလိမ့်မယ်။
အိမ်သူကို ဂရုစိုက်ဖို့ အိမ်က ထွက်ခါနီး မှာမယ်၊ အိမ်သူကလည်း သွားလမ်းလာလမ်းသာပါစေလို့ အိမ်က အထွက်မှာ ဆုတောင်းပေးမယ်။
အနမ်းတပွင့်လည်း ပေးကောင်း ပေးလိမ့်မယ်။

။ သူဟာလည်း အဲဒီနေ့မှာ အိမ်ပြန်မလာနိုင်တော့ဘူးလို့ တွေးမိမှာ မဟုတ်သလို သူမဟာလည်း သူနောက်ဆုံး နုတ်ဆက်သွားတယ်လို့ တွေးမိမှာ မဟုတ်ဘူး။
သေခြင်းတရားဟာ အချိန်မရွေးလာနိုင်တယ်ဆိုတာ ယေဘူယျအားဖြင့် လူတိုင်းသိပေမဲ့ ဒီနေ့ဟာ နောက်ဆုံးနေ့ပဲလို့တော့ တွေးခဲကြတယ်။
မထင်မှတ်ဘဲ ခွဲကြရမယ်လို့ ကြိုသိနေရင် ဒီထက် ပိုပြီး သေသေချာချာ နုတ်ဆက်မိကြမှာ။

။ အခုတော့ တယောက်က တယောက်ကို အပြီးထားခဲ့ပြီ။ ဘယ်လောက်ပဲ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြည့်စုံပါစေ၊ ကျန်ခဲ့သူမှာ ဆက်နေရမဲ့ ဘဝတခုလုံး ကွက်လပ်ကြီးတခု ဖြစ်နေခဲ့မှာ။ သားသမီးအတွက် ငါဆက်ရှင်ရဦးမယ် ဆိုတာမျိုးလည်း မရှိတော့ ငါ သူ့နောက်လိုက်သွားရင် ကောင်းမလား ဆိုတဲ့ အတွေးရိုင်းမျိုးတောင် ဝင်လာမှာ။
နောက်ဆုံးတော့ ခွဲသွားသူအတွက် အကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးပြီး UP ထဲကလို သူ့မလုပ်ဖြစ်ခဲ့ဆန္ဒလေးတွေ သူ့ကိုယ်စား လုပ်ပေးသွားမှာပါ။

။ ကိုယ်လည်း ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။
နောက်ဆို ဘယ်လောက်တိုတဲ့ ခရီးဖြစ်စေ၊ လမ်းထိပ်မုန့်ထွက်ဝယ်ရင်တောင် သူ့ကိုတော့ အသေအချာ နုတ်ဆက်သွားမယ်လို့။ ဒါဟာ နောက်ဆုံး မဖြစ်ဘူးလို့ ဘယ်သူမှ မပြောနိုင်ဘူး။ နေ့တိုင်းဟာလည်း နောက်ဆုံးနေ့တွေ ဖြစ်နိုင်တယ်။
မခွဲခွာခင် ချစ်ခင်သူတွေကို အသေအချာ နုတ်ဆက်နိုင်ကြပါစေ။

Credit to Saya Aung Moe

Loading

Categories
စကားလက်ဆောင် နိုင်ငံရေး

။ နွေဦးချယ်ရီ ။

။ နွေရောက်တော့
ချယ်ရီတွေပွင့်ပေါ့
ချယ်ရီမြေမှာ
ချယ်ရီချစ်သူတစ်ယောက်
သည်နေ့
ချယ်ရီ့မြေမှာ ခလေပေါ့။

။ အမှတ်တမဲ့
မထင်ခဲ့တဲ့အရာတွေ
ရုတ်တရက်
ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ချယ်ရီတွေ
ရီဝေဝေ ရီဝေပေါ့
သည်နေ့တော့
ချယ်ရီမြေ ကျမျက်ရည်။

။ အော် ….
လူ့ဘုံမှာ
လူ့ကမ္ဘာမှာ
ငြိမ်းချမ်းရာ
အေးမြရာ
ချမ်းသာရာ
အရာရာတိုင်းရဲ့
စွန့်လွှတ်ရာဝိညာဉ်ချုပ်သွားခဲ့တဲ့
ချယ်ရီမြေ
ချယ်ရီချစ်သူတစ်ယောက်
သူ့ရဲ့အကြောင်းကို
အာရှရဲ့ကမ္ဗလာမှာ
တစ်မိုးအောက်မှာ
သူတစ်ယောက်သာ
မြင်ဖူးတော့သည်
ရင်နာရပြီ ချယ်ရီမြေ
ကြေကွဲရပြီ ချယ်ရီရေ
ရီဝေရပြီ ချယ်ရီနွေ။

အဲးခိုး
(၈.၇.၂၀၂၂) ရက်နေ့ညချမ်းချိန်။)
(ဓာတ်ပုံများကို ယူသုံးပါသည်။)

Loading

Categories
နိုင်ငံရေး

။ ကမ္ဘာစစ်ပြီးလို့ ၇၅ နှစ်အကြာ ။

။ ကမ္ဘာစစ်ပြီးလို့ ၇၅ နှစ်အကြာ ။

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

စကားချီး

။ Immanuel Kant ဆိုတဲ့တွေးခေါ်ရှင်ပြောသလို ” စစ်ဆိုသည်မှာ ဘုရားသခင်၏အလိုတော်ကျဖြစ်ရသည်” လိုပြောခဲ့တာကို သတိရလို့ ရယ်ချင်နေပါတယ်။

                           ( တောင်ကလေးဆရာတော်) 

နိဒါန်း

။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးဖြစ်ဆုံးသွားလို့ ယနေ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကာလမှာ နိုင်ငံရေးအယူအဆသစ်တွေ ပြောင်းလဲလာကြလို့ မြန်မာပြည်လည်း ပြောင်ပြောင်မြောက်မြောက် ပြောင်းလဲသစ်လွင်နေကြပြီလို့လည်း ဆိုရမည်လားပါပဲ။ ဘယ်လိုများပြောင်းလဲသစ်လွင်နေကြမည်လဲ! ။

အယုံအကြည်မရှိ

။ ဘုန်းတော်ကြီး St.Thomas Aquinas က ” ရက်စက်ကြမ်းတမ်းတတ်သူများသာ မရှိခဲ့ပါလျှင် အာဇာနည်များ ပေါ်ပေါက်လာမည်မဟုတ်” လို့ ဟောပြောခဲ့တာရှိလို့လည်း မှတ်သားခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဤအရှင်ကတော့ ” လောကရဲ့နိယာမတရားကို မကျော်လွန်နိုင်တဲ့နိုင်ငံရေးကို ဘယ်နိုင်ငံရေးကိုမျှ အယုံအကြည်မရှိဘူး” လို့ဆိုပါရစေ။

အတ္တအိမ်ရှင်

။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးပြီးခဲ့လို့ ၇၅ နှစ်ကြာလာတဲ့ယနေ့မျက်မှောက်ကာလချိန်မှာ အုပ်စုဖွဲ့နိုင်ငံရေးတွေ၊ပုပ်စုပျက်နိုင်ငံရေးတွေ မတော်လောဘတက်လာနေကြတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ သူ့လူသူ့ဝါဒ၊သူ့ပုဂ္ဂိုလ်သူ့အတ္တနဲ့ မမြင်ချင်အဆုံးပါပဲ။

စစ်ကိုအားမပေး

။ ၂၄.၂.၂၀၂၂ ရက်နေ့က ရုရှားက ယူကရိန်းကိုစစ်ခင်းတိုက်ခိုက်နေတာကို လက်ပိုက်ကြည့်ကြတဲ့သူတွေထဲက မိမိအပါအဝင်ပါပဲ။ စစ်ကိုတော့မကြိုက်ပေမယ့် မတရားတဲ့အာဏာကိုဖီဆန်ရဲတာလည်း စစ်နဲ့ပဲဆုံးဖြတ်ရမလိုပါပဲ။ အကြမ်းမဖက်တဲ့နိုင်ငံရေးအရတော့ စစ်ကိုအားမပေးတာအမှန်ပါပဲ။

အယူအဆ

။ ကမ္ဘာကြီးဟာ မိမိရဲ့ပိုင်နက်ကို ဥပဒေနဲ့အပိုင်ကာရန်ထားကြပေမယ့် ဒုတိယကာရန်ချက်ကတော့ စစ်တပ်နဲ့ကာကွယ်ရေးလုပ်ထားကြတာပါပဲ။ ငြိမ်းချမ်းရေးကိုတကယ်လိုလားခဲ့ရင်တော့ ဘာစစ်တပ်နဲ့မှကာရန်ထားစရာမလိုပါဘူး။ စစ်တပ်မရှိရင်လည်း ရန်သူလည်းရှိမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောကြဆိုကြတဲ့သူတွေလည်းရှိကြတော့ အယူအမျိုးမျိုးပါပဲ။

ကိုယ်ချင်းစာတရားထားကြည့်ပါ

။ ယူကရိန်းနဲ့ပတ်သက်လို့ သတင်းထဲကလာတဲ့အတိုင်းဆိုရင် ကူမကယ်သူမရှိဘဲ အကျည်းတန်စွာရုန်းကန်နေကြရရှာပါတယ်။ သနားစရာအဖြစ်က ပြည်သူတွေပေါ့။ စစ်ဖြစ်ရင် စစ်ပြေးကပြည်သူတွေပါပဲ။ စစ်ပြေးဘဝရောက်ခဲ့ကြရတဲ့ ယူကရိန်းပြည်သူတွေဟာ ဘယ်လောက်အထိ ဆင်းရဲဒုက္ခဖြစ်နေကြရသလဲဆိုတာ ကိုယ်ချင်းစာတရားထားကြည့်ကြည့်ပါ။ သိနိုင်ပါတယ်။

ဒေါမနဿဖြစ်ခဲ့

။ ဒီကိစ္စကြီးငယ်အတွက် ရုရှားသမ္မတပူတင်ကတော့ ရှေးရိုးစွဲဝါဒီကြီးဖြစ်တဲ့လီနင်ကိုအသေအလဲအပြစ်တင်ခဲ့တာပေါ့။ လီနင်ကြောင့် ဆိုရှယ်လစ်စနစ်ကြီးကို ခွဲထွက်ခွင့်ဝါဒပြန်ဖြစ်လာတာပါဆိုပြီး ဒေါမနဿဖြစ်ခဲ့တယ်။ 

သူကြေကိုယ်ကြေ

။ ရုရှားဟာ ယူကရိန်းကိုအနိုင် နိုင်ကြပါပြီလား။ ယူကရိန်းကော အနိုင်ပေးလိုက်ပါပြီလား? ။ စစ်ပွဲက သုံးရက်အတွင်း အဖြေမပေါ်သေးပါဘူး။ သတင်းထဲမှာတော့ သူသာမယ် ကိုသာမယ်လို့ပဲရေးနေကြတယ်။ စစ်တိုက်ရင် ဘယ်သူမှမသာပါဘူး။ သူကြေကိုယ်ကြေပဲဖြစ်ကြပါတယ်။

နိဂုံး

။ ၇၅ နှစ်စစ်အပြီးမှာ မြင်တွေ့ခဲ့ရတဲ့ဒီစစ်ပွဲဟာ အမြန်ဆုံးလို့ပဲထင်နေကြပေမယ့် အဖြေကတော့ ဒီမိုကရေစီအုပ်ချုပ်မှုကို အိပ်မက်လိုအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်သူတွေရဲ့ အားကိုးအားထားမှုရဲ့ မသိကျိုးကျွန်မှုတွေပါပဲလားဆိုတာကို ဝေဖန်ပါရစေ။

အဲးခိုး

(၂၆.၂.၂၀၂၂) ရက်နေ့နံနက်။

Original Post: Facebook

Loading

Categories
နိုင်ငံရေး

ယူကရိန်းနိုင်ငံအခြေအနေက ။

။ Ukraine 

 (ယူကရိန်းနိုင်ငံ) ဟာ ကြီးပွားရေး၊စီးပွားရေးကောင်းမွန်လို့ အတိုက်ခံရတာလား! ဒါမှမဟုတ် ဘာကြောင့်တိုက်ခိုက်ခံရတာလဲဆိုတာ ဖော်ပြပါစာဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ကို လေ့လာကြည့်ကြရအောင်ပါ။

အဲးခိုး(၂၅.၂.၂၀၂၂) ရက်နေ့နံနက်။

~~~~~~~~~~~~~~~

“ယူကရိန်းက ဘာ့ကြောင့်  NATO နှင့် ဥရောပ အတွက်  အရေးကြီးပါသလဲ” ဟု မေးသူများအတွက် “ ယူကရိန်း သည် ဥရောပတွင် ဧရိယာအလိုက် ဒုတိယအကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး လူဦးသန်း ၄၀ ရှိပါသည်။ ပိုလန်ထက် များပါသည်။

ယူကရိန်းတွင်

  • ၁၊ ဥရောပတွင် ပြန်လည်ထုတ်ယူနိုင်သော ယူရေနီယမ်သတ္တုရိုင်းများရှိနေခြင်း၊
  • ၂၊ တိုက်တေနီယမ်သတ္တုရိုင်းသိုက်၏သတ်မှတ်ချက်အရဥရောပတွင်ဒုတိယနေရာနှင့်ကမ္ဘာ့နံပါတ် ၁၀၊ရှိနေခြင်း၊
  • ၃၊ လေ့လာထားချက်အရ  မန်းဂနိစ်သတ္တုရိုင်းများ (တန်ချိန် 2.3 ဘီလီယံ သို့မဟုတ် ကမ္ဘာ့အရန်၏ 12%) အရ ကမ္ဘာ့ဒုတိယနေရာ တွင်ရှိနေခြင်း၊
  • ၄၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒုတိယအကြီးဆုံး သံရိုင်းသိုက် (တန်ချိန် 30 ဘီလီယံ)၊ပြဒါးသတ္တုရိုင်းသိုက် ဥရောပတွင်ဒုတိယနေရာ တွင်ရှိနေခြင်း၊
  • ၅၊ ဥရောပတွင် တတိယနေရာ (ကမ္ဘာ့အဆင့် ၁၃ နေရာ)၊ ကျောက်တုံးဓာတ်ငွေ့သိုက် (၂၂ ထရီလီယံကုဗမီတာ)ရှိနေခြင်း၊
  • ၆၊ သဘာဝသယံဇာတ စုစုပေါင်းတန်ဖိုးအားဖြင့် ကမ္ဘာ့အဆင့် ၄၊ တွင်ရှိနေခြင်း ၊
  • ၇၊ ကျောက်မီးသွေး သိုက် (33.9 ဘီလီယံတန်)ဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အဆင့် (၇) နေရာ၊ရှိနေခြင်း

ယူကရိန်းသည် အရေးကြီးသော စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံဖြစ်သည်။

စိုက်ပျိုးနိုင်သောမြေဧရိယာသတ်မှတ်ချက်အရ ဥရောပတွင် ပထမ၊ အနက်ရောင်မြေဆီလွှာ (ကမ္ဘာ့ထုထည်၏ 25%)၊

  • နေကြာနှင့် နေကြာဆီ တင်ပို့မှုတွင် ကမ္ဘာ့အဆင့် ၁၊
  • မုယောစပါးထုတ်လုပ်မှုတွင် ကမ္ဘာ့ဒုတိယနေရာနှင့် မုယောစပါးတင်ပို့မှုတွင် အဆင့် ၄၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် တတိယအကြီးဆုံး ပြောင်းထုတ်လုပ်သူနှင့် နံပါတ်၄ အဆင့် ပြောင်းအများဆုံးတင်ပို့သူ၊
  • ကမ္ဘာပေါ်တွင်  နံပါတ်၄ အဆင့်  အာလူးအများဆုံးထုတ်လုပ်သူ၊
  • ကမ္ဘာပေါ်တွင်  နံပါတ်၄ အဆင့် အကြီးဆုံးကောက်ပဲထုတ်လုပ်သူ၊
  • ပျားထုတ်လုပ်မှုတွင် ကမ္ဘာ့အဆင့် (၅) နေရာ (တန်ချိန် ၇၅,၀၀၀)၊
  • ဂျုံတင်ပို့မှုတွင် ကမ္ဘာ့အဆင့် ၈၊ ကြက်ဥထုတ်လုပ်မှုတွင် ကမ္ဘာ့အဆင့် ၉၊ ဒိန်ခဲတင်ပို့မှုတွင် ကမ္ဘာ့အဆင့် ၁၆ ရှိသည်။

ယူကရိန်းသည် လူဦးရေ သန်း 600 ၏ စားနပ်ရိက္ခာ လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သည်။ ယူကရိန်းသည် အရေးကြီးသော စက်မှုထွန်းကားသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။

  • ဥရောပတွင် အမိုးနီးယား ထုတ်လုပ်မှုတွင် ပထမ၊
  • ဥရောပ၏ ဒုတိယနှင့် ကမ္ဘာ့စတုတ္ထအကြီးဆုံး သဘာဝဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းစနစ်၊ နျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံများ၏ တပ်ဆင်စွမ်းရည်အရ ဥရောပတွင် တတိယအကြီးဆုံးနှင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင်  နံပါတ်၈အဆင့်  အကြီးဆုံး၊ ရထားလမ်းဆက်သွယ်မူ့အရှည် (၂၁,၇၀၀ ကီလိုမီတာ) ဖြင့် ဥရောပတွင် တတိယနေရာနှင့် ကမ္ဘာ့အဆင့် ၁၁၊တည်နေရာ၊ စက်ကိရိယာများ ထုတ်လုပ်ခြင်းတွင် ကမ္ဘာ့နံပါတ် (၃) နေရာ (အမေရိကန်နှင့် ပြင်သစ်ပြီးနောက်)၊
  • ကမ္ဘာပေါ်တွင် တတိယအကြီးဆုံး သံဓာတ်တင်ပို့သူဖြစ်သည်။
  • ကမ္ဘာပေါ်တွင် နူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံများအတွက် တာဘိုင်များ တင်ပို့ရောင်းချသည့် စတုတ္ထအကြီးဆုံး၊
  • ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဒုံးပျံလောင်ချာများ ထုတ်လုပ်သည့် အဆင့်​၄ ရှိသည်၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရွှံ့စေးတင်ပို့မှုတွင် အဆင့် ၄ ရှိသည်။
  • တိုက်တေနီယမ် တင်ပို့မှုတွင် ကမ္ဘာ့အဆင့် ၄ ရှိသည်။
  • ကမ္ဘာပေါ်တွင် သတ္တုရိုင်းများ တင်ပို့မှုတွင် အဆင့် ၈၊
  • ကာကွယ်ရေးစက်မှုလုပ်ငန်းထုတ်ကုန်များ တင်ပို့မှုတွင် ကမ္ဘာ့အဆင့် ၉၊ ကမ္ဘာပေါ်တွင် 10 ခုမြောက်အကြီးဆုံးသံမဏိထုတ်လုပ်သူ (တန်ချိန် 32.4 သန်း) ။

ယူကရိန်း လွတ်လပ်ရေးသည် ကျန်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအတွက် အရေးကြီးသည်။

For those who ask: “Why does Ukraine matter?“ 
This is why Ukraine matters.

It is the second largest country area in Europe by area and has a population of over 40 million – more than Poland.

Ukraine ranks:

  • 1st in Europe in proven recoverable reserves of uranium ores;
  • 2nd place in Europe and 10th place in the world in terms of titanium ore reserves;
  • 2nd place in the world in terms of explored reserves of manganese ores (2.3 billion tons, or 12% of the world’s reserves);
  • 2nd largest iron ore reserves in the world (30 billion tons);
  • 2nd place in Europe in terms of mercury ore reserves;
  • 3rd place in Europe (13th place in the world) in shale gas reserves (22 trillion cubic meters)
  • 4th in the world by the total value of natural resources;
  • 7th place in the world in coal reserves (33.9 billion tons)

Ukraine is an important agricultural country:

  • 1st in Europe in terms of arable land area;
  • 3rd place in the world by the area of black soil (25% of the world’s volume);
  • 1st place in the world in exports of sunflower and sunflower oil;
  • 2nd place in the world in barley production and 4th place in barley exports;
  • 3rd largest producer and 4th largest exporter of corn in the world;
  • 4th largest producer of potatoes in the world;
  • 5th largest rye producer in the world;
  • 5th place in the world in bee production (75,000 tons);
  • 8th place in the world in wheat exports;
  • 9th place in the world in the production of chicken eggs;
  • 16th place in the world in cheese exports.

Ukraine can meet the food needs of 600 million people.
Ukraine is an important industrialized country:

  • 1st in Europe in ammonia production;
  • Europe’s 2nd’s and the world’s 4th largest natural gas pipeline system;
  • 3rd largest in Europe and 8th largest in the world in terms of installed capacity of nuclear power plants;
  • 3rd place in Europe and 11th in the world in terms of rail network length (21,700 km);
  • 3rd place in the world (after the U.S. and France) in the production of locators and locating equipment;
  • 3rd largest iron exporter in the world
  • 4th largest exporter of turbines for nuclear power plants in the world;
  • 4th world’s largest manufacturer of rocket launchers;
  • 4th place in the world in clay exports
  • 4th place in the world in titanium exports
  • 8th place in the world in exports of ores and concentrates;
  • 9th place in the world in exports of defense industry products;
  • 10th largest steel producer in the world (32.4 million tons).

Ukraine matters. That is why its independence is important to the rest of the world.

Original Post: Facebook

Loading

Categories
နိုင်ငံရေး သမိုင်းရေးရာ

။ အဆိုးဆုံးအတွက်ကို အကောင်းဆုံးပြင်ဆင်ထားပါပြီလား? ။

။ အဆိုးဆုံးအတွက်ကို အကောင်းဆုံးပြင်ဆင်ထားပါပြီလား? ။

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

စကားချီး

။ လက်နက်ချင်းနဲ့အနိုင်ယူကြရင် လက်နက်နဲ့အတူတူ အသက်ပေါင်းများစွာ သေကျေပျက်စီးကြရမယ်ဆိုတဲ့ စစ်အနိဋ္ဌာရုံကို သင်ခန်းစာမယူကြလေသမျှကာလပတ်လုံး စစ်တိုက်နေရင်းနဲ့မွဲသွားကြရတဲ့တိုင်းပြည် ကမ္ဘာပေါ်မှာ မရှားပါဘူးလို့ ပြောပါရစေ။

နိဒါန်း

။ ကမ္ဘာကျော်လာမယ့် လူတွေရဲ့ပြယုဂ်ဟာ စစ်စစ်ချင်းတိုက်ယူခြင်းမဟုတ်တော့ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ စစ်ရေးအမြင်ရှိကြတဲ့သူတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးအပေါ် သူတို့ရဲ့အမြင်က တိုင်းပြည်ရဲ့အချုပ်အခြာအာဏာပါပဲ။ တိုင်းပြည်ရဲ့အချုပ်အခြာအာဏာကို ထိပါးကျူးကျော်စစ်ပြုကြရင်တော့ စစ်ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်းပဲ ခံစားကြရမှာပါပဲ။

နွေဦးပေါက် တော်လှန်ရေး

။ ၂၄.၂.၂၀၂၂ ရက်နေ့ဟာ ယခင်ဆိုဗီယက်ယူနီယံပြည်ထောင်စုဝင် ရုရှားဖဒရေးရှင်းနိုင်ငံဟာ အနီးအနားမှာရှိတဲ့ ယူကရိန်းနိုင်ငံကိုတော့ စစ်ကြေညာပြီး စတင်တိုက်နေကြပြီးဆိုတာကို ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။ ဒီစစ်ပွဲဟာ မြန်မာ့ရာသီဥတုနဲ့ယှဉ်ကြည့် ရင် နွေဦးသစ် သို့မဟုတ် နွေဦးပေါက်တော်လှန်ရေးလို့ တင်စားချင်ပါတယ်။

ဘာကြောင့်တိုက်ခိုက်

။ ရုရှားဟာ ဘာကြောင့်ယူကရိန်းနိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်ရပါလဲ? ဆိုတာကို လူတိုင်းအကုန်မသိနိုင်လောက်ပါဘူး။ ယူကရိန်းကလည်း ဘာကြောင့် ရုရှားစစ်ကို အတိုက်ခံချင်ရတာလဲဆိုတာကလည်း စိတ်ဝင်စားစရာပါပဲပေါ့။ အကြောင်းမဲ့စွာတော့ မတိုက်ကြသလို အကျိုးနည်းစွာလည်း စစ်အတိုက်အခံလုပ်မှာလည်းမဟုတ်ပါဘူး။ တစ်ခုခုတော့ အဖြေရှိလို့ပါပဲ။

ဘာအဖြေသိချင်ပါသလဲ?

။ ရုရှားက ယူကရိန်းကိုတိုက်ကြည့်မယ်။ ယူကရိန်းကလည်း တိုက်ကြည့်ချင်ရင်တိုက်လိုက်ပါနဲ့ တိုက်သူနဲ့အတိုက်အခံတို့ရဲ့ စစ်ပရိယာယ်ကို အဖြေတွေ့ကြရမယ်။ ဒီစစ်ကိုတိုက်ကြမှ ရုရှားနဲ့ယူကရိန်းတို့အကျိုးရှိကြမယ်လို့တော့ အရှင်တစ်ပါးတည်းအနေနဲ့မြင်ပါတယ်။ ဒါက သူတို့ရဲ့အဖြေလို့ ပြောပါရစေ။

ဘယ်သူခေါင်းထောင်လာမည်လဲ

။ ဒီစစ်ပွဲမှာ ယူကရိန်းက ပြန်တိုက်တိုက်မတိုက်တိုက်က အဓိကမဟုတ်သလို ရုရှားရဲ့အဖြေက ယူကရိန်းက ငါတို့ကို ပြန်တိုက်ဖို့ပါပဲ။ ဘယ်သူဝင်တိုက်မလဲ? ဘယ်သူဝင်ကူမလဲ? ဘယ်သူပါဝင်ကြမလဲ? ဆိုတဲ့အချက်က ရုရှားဘက်က အမှန်သိချင်တဲ့ မဟာအဖြေပါပဲ။ ဒါကြောင့် ရုရှားကို ဒီနေ့ပဲ နေတိုးအုပ်စုတိုင်းပြည်ကြီးတစ်ပြည်က ရုရှားတွေယူကရိန်းကနေထွက်ခွာဖို့ ရာဇသံပေးလိုက်တယ်ဆိုတာကို သိကြတဲ့အတိုင်းပါပဲ။

တကယ်တိုက်ခိုက်ကြမည်လား

။ ဒီစစ်ပွဲဟာ ယူကရိန်းနဲ့ရုရှားတို့ရဲ့အဖြေသက်သက်မဟုတ်ပါဘူး။ အခြားမဲ့နိုင်ငံရေးအဖြေတစ်ခုရဲ့အခြေအနေကို သိချင်ကြလို့ စမ်းသပ်နေတဲ့ စစ်ပွဲလေးလို့ပဲ မြင်ပါတယ်။ ဥပမာ ကမ္ဘာ့နည်းပညာရလဒ်တစ်ခုကို အဖြေရှာမယ့်စစ်ပွဲလို့ သိစေချင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီစစ်ပွဲကို ဘယ်သူတွေတိုက်ခိုက်ကြမည်လဲ? ဆိုတဲ့အဖြေကို သိချင်ကြတဲ့နိုင်ငံရေးနိုင်ကွက်ကို အဖြေရှာတဲ့စစ်ပွဲပါပဲ။

ရုရှားနဲ့ယူကရိန်းအခြေအနေ

။ ရုရှားနဲ့ယူကရိန်းတို့ဟာ ရန်သူလား? မုန်းကြတဲ့သူတွေလားလေ့လာကြည့်ပါ။ ရာဇဝင်သမိုင်းမှာ အစွန်းအထင်းတွေ များများစားစားမရှိကြပါဘူး။ အခြေအနေအချိန်အခါအရ တိုးတက်လာကြတဲ့သူတွေချည်းပါပဲ။ ယူကရိန်းက ပိုသာနေသလိုထင်မိကြတဲ့သူတွေရှိသလို ရုရှားလည်း အထင်သေးလို့မရပါဘူး။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်မှုတွေထဲက ထင်ရှားခဲ့ကြတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေရှိခဲ့တယ်မဟုတ်လား။

အကြောင်းပြ

။ ဒီကိစ္စအတွက် ရုရှားက ယူကရိန်းကို နေတိုးအုပ်စုထဲကိုအဝင်မခံဖို့အတွက်နဲ့စစ်ပွဲဆင်တယ်လို့ပဲ ပြောပါရစေ။ ယူကရိန်းကကော နေတိုးအုပ်စုထဲကို တကယ်ဝင်သွားပြီလား။ နေတိုးအုပ်စုထဲဝင်သွားရင် ရုရှားအတွက် ဘာတွေများစိုးရိမ်ထိတ်လန့်နေကြရပါလဲ? ဆိုတဲ့အဖြေတွေပါပဲ။

ပွဲကြည့်ပရိသတ်

။ စစ်ပွဲတွေမကြားမမြင်ရတာကြာပြီမို့ ဒီစစ်ပွဲကို လေ့လာကြည့်ကြရတာပေါ့။

၁) ရုရှားလိုချင်တဲ့အဖြေကဘာလဲ?

၂) ယူကရိန်းဖြစ်ချင်တဲ့ကိစ္စကဘာလဲ?

၃) စစ်ကူမယ့်သူက ဘာလုပ်ပေးကြမည်လဲ?

၄) ထဲထဲဝင်ဝင် ကယ်တင်ရှင်က ဘယ်သူတွေပါလဲ? ဆိုတာ ပရိသတ်များ အကဲခတ်ကြဖို့ပါ။

နိဂုံး

။ စစ်နဲ့အနိုင်ယူကြလေမျှ ဘယ်တော့မှမမျှတနိုင်ပါဘူး။ တရားသဖြင့်သာ (ဥပဒေဖြင့်သာ) ကယ်တင်ရှင်ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အကြောင်းနဲ့ အဆိုးဆုံးကို အကောင်းဆုံးပြင်ဆင်ထားကြဖို့ပါပဲ။

အဲးခိုး

(၂၅.၂.၂၀၂၂) ရက်နေ့နံနက်။

Original Post: Facebook

Loading

Categories
နိုင်ငံရေး ဗုဒ္ဓဘာသာ အထွေထွေဗဟုသုတ

။ ဘူတန်နိုင်ငံကိုရောက်ဖူးလား ။

။ ဘူတန်နိုင်ငံကိုရောက်ဖူးကြလားပါ။ ဘူတန်နိုင်ငံမှာ အမျိုးသား ၃၀% လောက်ဟာဘုန်းကြီးတွေဖြစ်ပြီး ၁၀ နှစ်အတွင်း တစ်နိုင်ငံလုံးမှာအမှုတစ်မှုပဲရှိခဲ့ပါတယ်။

။ အဲ့ဒီ အမှုကလည်း ဘုန်းကြီးကျောင်းထဲကိုဖိနပ်စီးပြီး ဝင်မိတာပါတဲ့။

။ ဘူတန်ဟာ World Map of Happiness ကမ္ဘာ့ပေ့်မှာ အပျော်ရွှင်ဆုံးနိုင်ငံများမြေပုံမှာ ပဉ္စမနေရာကိုယူခဲ့တာပါ။ ဘူတန်နိုင်ငံရဲ့ နယ်နိမိတ် အကျယ်အဝန်းက ၄သောင်း ၇ထောင် ကီလိုမီတာ ပတ်လည်ပဲရှိပါတယ်။ လူဦးရေပေါင်း ၆သိန်း ၇သောင်းကျော်သာ ရှိပြီး ဘူတန်လူမျိုး (၅ဝ%)နီပေါလ်လူမျိုး (၃၅%)နဲ့ ကျန်လူမျိုး (၁၅%) နဲ့နေထိုင်ကြတယ်။ (၇၅%) က ဗုဒ္ဓဘာသာ ကိုးကွယ်ကြပြီး (၂၅%)က ဟိန္ဒူဘာသာတွေဖြစ်ကြတယ်။

။ အေဒီ ၁၉ဝ၇ ခုနှစ်မှာ တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ တိုင်းပြည်ဖြစ်လို့ မြို့တော်က (Thimphu )ဖြစ်တယ်။

။ ဘူတန်နိုင်ငံရဲ့မြို့ကြီးမြို့ငယ်တွေမှာ လမ်းမှာတောင်းရမ်းသူမရှိဘူး။ လမ်းကျဉ်း လမ်းငယ်တွေမှာ မိန်းမရွှင်တွေမရှိဘူး။ ဆေးသမားတွေ မရှိဘူး။ တောင်ကြီးတောင်ငယ် အလျှိုလျှိုနဲ့ ဝိုင်းရံထားတဲ့နိုင်ငံမှာ ခမ်းနားတဲ့ အဆောက်အအုံတွေကိုမမြင်နိုင်သလို စုတ်ပြတ်ပြီး မိုးမလုံလေမလုံတဲ့ အိမ်ငယ်မျိုးလည်း မတွေ့ရဘူး။ အရက်ဆိုင်လည်း မရှိဘူး။
မြို့တော် (Thimphu ) မှာ နိုင်ငံတကာနဲ့ ဆက်သွယ်နိုင်တဲ့အင်တာနက်ဆိုင်ပေါင်း များစွာရှိတယ်။

။ ဘူတန်က နေထိုင်ကြတဲ့ အမျိုးသား အမျိုးသမီးတွေအားလုံးဟာ ရိုးရာဝတ်စုံကိုသာဝတ်ဆင် ကြတယ်။ အမျိုးသားတွေက (gol) လို့ခေါ်တဲ့ဒူးထိရှည်လျှားတဲ့ဝတ်စုံတစ်ထည်ကို ဝတ်ဆင်ကြပြီး အမျိုးသမီးတွေက (kira) လို့ခေါ်တဲ့ ခြေမျက်စိထိဖုံးတဲ့ ဝတ်စုံ ၃ ထည်ကို ဝတ်ဆင်ကြတယ်။

။ ဘူတန်က ကလေးလူကြီးမကျန်၊ ကုန်သည်၊ ကျောင်းသား၊ လက်လုပ်လက်စားတွေကို မေးကြည့်တဲ့အခါ သူတို့ဆီက တူညီတဲ့ စကားတစ်ခွန်းကို ကြားခဲ့ရတယ်။

။ အဲဒီစကားက “ကျွန်တော်တို့ ကျေနပ်တယ်၊
ရောင့်ရဲတင့်တိမ်တယ်” ဆိုတဲ့ စကားပဲဖြစ်တယ်။

။ ရိုးရာဝတ်စုံနဲ့ ဘူတန်ဘုရင် ( Jigme Singye Wangchuck ) က မိမိရဲ့တိုင်းပြည်ကို အပျော်ရွှင်ဆုံး တိုင်းပြည်အဖြစ် တည်ထောင်နိုင်ခဲ့သူပါပဲ။

။ Jigme Singye မင်းသားဟာ ခမည်းတော် နတ်ရွာစံပြီးတဲ့နောက် (၁၇) နှစ်အရွယ်နဲ့ ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့သူပါ ကမ္ဘာ့အသက်အငယ်ဆုံး ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့သူပါ။ ဘုရင် Jigme ဟာ အမေ့ရင်ခွင်မှာ ပျော်ပိုက်တဲ့အရွယ် ရှစ်နှစ်သားမှာပဲ အိန္ဒိယကို ပညာသင်ဖို့ ရောက်ခဲ့တယ်။

။ (၁ဝ) နှစ်သားမှာ အင်္ဂလန်နိုင်ငံကို ရောက်ရှိပြီး (၁၄)နှစ်မှာ အောက်စဖို့ တက္ကသိုလ်ကို တက်ရောက်ခဲ့တယ်။

။ ဘူတန်တိုင်းပြည်မှာ စစ်တပ်မမွေးဘူး။ လက်နက်အားမကိုးဘူး။ လူတန်းစားမရွေး ဘဲ ပြည်သူတိုင်းအခမဲ့ကျောင်းတက်ခွင့်၊ ဆေးကုသခွင့်ရှိတယ်။

။ ဘူတန်မှာ စာတတ်သူတွေက တစ်တိုင်းပြည်လုံးမှာ ၉၇% ရှိပြီး နိုင်ငံခြားထွက် ပညာသင်တွေထဲမှာ ၉၉%ဟာ ဘွဲ့ရပြီးနောက် တိုင်းပြည်ကို ပြန်လာကြသူတွေဖြစ်တယ်။

။ ဘူတန်က တစ်တိုင်းပြည်လုံး ဆေးလိပ်မသောက်ရလို့ တားမြစ်ထားတဲ့ တိုင်းပြည်ဖြစ်တယ်။ တစ်တိုင်းပြည်လုံးရဲ့ ဆေးလိပ်သောက်နှုန်းဟာ ၁% ပဲရှိခဲ့တယ်။

။ ပလပ်စတစ်အိတ် ဝင်ခွင့်ကိုလည်းပိတ်ပင်ထားတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တယ်။

။ ဘူတန်နိုင်ငံရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ၇၂% က သစ်တောတွေဖြစ်ပြီး အာရှနိုင်ငံမှာ ပထမဆုံးသော သစ်တောမပြုန်းတီး နိုင်ငံဖြစ်တယ်။ ၂၆% ကို ပြည်သူတွေအပန်းဖြေတဲ့ပန်းခြံအဖြစ် ထားရှိခဲ့တယ်။

။ ရေအားလျှပ်စစ်ကို အသုံးပြုပြီး တစ်တိုင်းပြည်လုံး ၇၁% မီးအပြည့်အဝ ရရှိတဲ့နိုင်ငံဖြစ်တယ်။

။ သူတို့ လူမျိုးတွေကို နိုင်ငံခြားသား အထူးသဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာ မဟုတ်သူတွေနဲ့ အိမ်ထောင်ပြုခွင့် မပေးပါဘူး။

။ ဘူတန် ဘုရင်ဟာ ၂၀ဝ၈ ခုနှစ်တုန်းကမှ သူ့သဘောနဲ့သူ သက်ဦးဆံပိုင် ဘုရင်စနစ် ကနေ စည်းမျဉ်းခံ ဘုရင်စနစ် ကို ပြောင်းလဲ ပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ စည်းမျည်းခံ ဘုရင်စနစ်ဖြစ်ပြီး ဘုရင်မှာ မိဖုရားတစ်ပါးသာ ရှိပါတယ်။

။ ပုံပြင်ဆန်ဆန် အချစ်ဇတ်လမ်းလေးလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒါကတော့..တစ်နေ့ ၁၇ နှစ်အရွယ် အိမ်ရှေ့မင်းသားဟာ တိုင်းခန်းလှည့်လည်တဲ့အခါမှာ ၇နှစ်သမီးအရွယ်မိန်းကလေးတစ်ယောက်က သူ့ကိုခေါ်သွားဖို့ ပြောပါတယ်။

။ အဲဒီအခါ မင်းသားက “မင်းလည်း အရွယ်ရောက်အိမ်ထောင်မရှိတဲ့အခါ ငါလည်း အိမ်ထောင် မပြုရသေးရင် လာခေါ်မယ်” လို့ ကတိပေးခဲ့ပါတယ်။ နောင်တစ်ချိန် မင်းသားက အသက် (၃၁) နှစ် မိဖုရားက (၂၁) နှစ်အရွယ်မှာ ကတိအတိုင်း လက်ထပ်ခဲ့ပါတယ်။

။ ဘူတန်ဘုရင်လိုပဲ ကိုယ်လည်းငယ်ငယ်ကစဉ်းစားခဲ့ဖူးတယ်။ မိမိနေထိုင်တဲ့တိုင်းပြည်ကိုပေါ့။ ခုတော့ ဒီမိုကရေစီတိုင်းပြည်ဖြစ်သွားတော့ စိတ်ကူးခဲ့တာတွေ အားလုံးအလွဲပါပဲ။ မလွဲတာကတော့ ရဟန်းဖြစ်သွားလို့ပါပဲလေ။

အဲးခိုး( ၁၃.၄.၂၀၂၁) ရက်နေ့နံနက်။

Featured image: His Majesty With His People | His Majesty Jigme Khesar Namgy… | Flickr

Loading

Categories
နိုင်ငံရေး

။ ၂၀၂၀ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ။

။ မြန်မာပြည် မြန်မာ့နိုင်ရေးဟာ ဒီယခုလာမယ့် နိုဝင်ဘာလ(၈) ရက်နေ့မှာ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြုလုပ်ကြမှာပါ။ မြန်မာပြည် တစ်ပြည်လုံးဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကြမယ့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေမှာ အလွှာအသီးသီးပါပဲ။ အထူးခြားဆုံးကတော့ ခေတ်ပညာတတ်လူငယ်တွေအတော်များများပါဝင်လာခဲ့တာကိုလည်း မြင်ရပါတယ်။

။ ဒီအတွက် ကိုယ်ကျိုးစွန့်ရဲကြတဲ့ခေတ်လူငယ်တွေပါလာတာကြည့်ပြီး ပြည်သူတွေလိုလားနှစ်သက်သဘောကျမယ့် နိုင်ငံရေးတော့ နီးလာနေတာတော့ အမှန်ပါပဲ။ ဒါကြောင့် ၂၀၂၀ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဟာ စုပေါင်းအစိုးရနဲ့ဖြစ်လာနေတော့မယ်လို့ပဲ ပြောပါရစေ။

အဲးခိုး (၂၆.၇.၂၀၂၀) ရက်နေ့။

Loading

Categories
စကားလက်ဆောင် နိုင်ငံရေး

နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်ဆိုတာ

ပြည်သူကို မလိမ်ရဘူး။ မညာရဘူ။ မိမိကိုယ်ကျိုးအတွက် မထားရဘူး။ အားလုံးအတွက် တာဝန်ခံရမယ်။

Loading

ကော်ဖီလေးတစ်ခွက်နှင့်
သတင်းစုံဖတ်ရှု့ရန်
ပျော်ရွှင်မှုကဖီး