မဟာပညာ

အဲးခိုး

(ယခင်တစ်ပတ်မှအဆက်)

နိုင်ငံတော်သမ္မတအသစ်အပေါ် ခန့်အပ်လို့ မကျေနပ်ကြတာတွေ၊ သတင်းမီဒီယာကို အရေးမစိုက်တာတွေ၊ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားကြတဲ့သူတွေကို အထင်သေးမိခဲ့တာတွေ၊ ပြောင်းလဲလာတဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းတွေကို အရေးမစိုက်ကြတာတွေ•• အခုဆိုရင် အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားတွေက မရပ်ဆိုင်းပေမယ့် အကြမ်းဖက်တဲ့ အကြောင်းမဲ့ကိစ္စတွေက နေ့စဉ်နေ့တိုင်း မြင်ရကြားရတယ်။ မဖြစ်သင့်၊ မဖြစ်အပ်တဲ့ ထိတွေ့မှုတွေလည်း ဖြစ်နေကြတယ် …

အတွဲ(၁၁)၊ အမှတ်(၄၅)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၄၊ တပို့တွဲလဆန်း ၁၄၊ ၃-၂-၂ဝ၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

မိုးပေါ်ထောင်ပြီး ခြောက်တာမပါဘူး 

ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ၊ ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်၊ ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံရေး အောင်မြင်အောင်

“ဆိုရှယ်လစ်စနစ်နဲ့ လူမှုရေးဗဟုသုတ အတွေ့အကြုံတွေကို လေ့လာ ဆည်းပူးမယ်။ မိမိရဲ့ချွတ်ယွင်းချက်နဲ့ အမှားတွေကို ပြုပြင်နိုင်ဖို့ မိမိကိုယ်မိမိ ဝေဖန်စစ်ဆေးနေရမယ်။ အရာရာတိုင်းကို စိတ်ကောင်း၊ စေတနာ အရင်းကောင်းနဲ့ ရိုးသားစွာ ကြည့်မြင်ပြီး ယထာ ဘူတကျကျ၊ ဓမ္မဒိဋ္ဌာန်ကျကျ တွေးခေါ် မြော်မြင်နိုင်အောင် ကြိုးစားနေကြမယ်”

ဆိုပြီး မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီရဲ့ အဓိဋ္ဌာန်နဲ့ ကျင့်ဝတ်တွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။ နိုင်ငံရေးပါတီ တစ်ခုရဲ့အဓိဋ္ဌာန်နဲ့ ကျင့်ဝတ်တရားတွေ ဒီလို (ခုလို) ချမှတ် ထားခဲ့ကြပေမယ့် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ နိုင်ငံရေးကို မျက်ကွယ်ပြုပြီး ပါတီဦးဆောင် တဲ့သူက (ပုဂ္ဂိုလ်ကိုက) – 

“ဒီတိုင်းပြည်တစ်ပြည်လုံး လူထုကို ကျွန်တော်သိစေချင်ပါတယ်။ နောင်ကို လူစုလူဝေးနဲ့ ဆူဆူပူပူလုပ်လို့ ရှိရင်တော့ စစ်တပ်ဆိုတာ ပစ်ရင် မှန်အောင် ပစ်တယ်။ မိုးပေါ်ထောင်ပြီး ခြောက်တာ မပါဘူး။ အဲဒီတော့ နောင်ကို ဆူဆူပူပူ လုပ်မယ်ဆိုရင် တပ်ကို သုံးလို့ရှိရင်တော့ အဲဒါဆူတဲ့လူတွေ မသက်သာဘူးသာ မှတ်ပေတော့လို့ ကျွန်တော် ဒီကနေ ပြောပါတယ်”

ဆိုပြီး လူထုကို အမျက်ကြီးစွာ စိန်ခေါ်ပြခဲ့တယ်။ (မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ၊ အရေးပေါ် ညီလာခံ၊ ကျိုက္ကဆံကွင်း၊ ဆရာစံခန်းမ၊ ၂၇-၇-၁၉၈၈ ရက်နေ့) 

တုတ်တုတ်ချင်း ဓားဓားချင်း 

ပြည်သူတွေက ဒီတစ်ပါတီစနစ်ရဲ့ အရေးပေါ်ညီလာခံစကားကို ကြားသည့် ကြားချင်းပါပဲ ပြည်သူလူထုတွေက မိမိတို့ရဲ့ ပြည်သူ့အပေါ်ကို အဓမ္မ ခြိမ်းခြောက်ခြင်းပဲလို့ မှတ်ယူကြပြီး ကြီးစွာသော ခံပြင်းမှု ဒေါသတွေ ထွက်လာမိကြသည်။ (ဒေါသတွေ ထွက်ကြသည်။) အတိတ်ကလည်း “တုတ်တုတ်ချင်း၊ ဓားဓားချင်း” ဆိုတဲ့ ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ အရေးအခင်းကာလက ပြောကြားခဲ့တဲ့ မိန့်ခွန်းကိုလည်း သတိပြန်ရကြလို့ အမျိုးမျိုးအစုံစုံ ဖော်ထုတ် ပြောဆိုကြတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့်ပဲ ပြည်သူလူထုတွေဟာ အစိုးရကို အယုံအကြည် မဲ့လာကြပြီး မကျေနပ်စိတ်တွေ၊ ဖီဆန်လိုစိတ်တွေ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် အားကောင်းလာတယ်။ ဒီကိစ္စအတွက်တစ်ခုတွင် သာမကဘဲ ဆိုရှယ်လစ် စီးပွားရေးစနစ်၊ ဆိုရှယ်လစ်လူ့ဘောင်၊ ဆိုရှယ်လစ် ဒီမိုကရေစီကျင့်သုံးလို့ အောင်မြင်မှုမရှိတဲ့ အကြောင်းအရာတွေလည်း နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေက ယုံကြည်မှု မဲ့လာကြတာလည်း ပါဝင်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေး ပြဿနာ အကြောင်းအရင်းတွေက အခြေအနေအမျိုးမျိုး ပေါ်ပေါက်နေလို့ မင်းမဲ့စရိုက်ဆန်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေ တားမနိုင်လောက်အောင် ဖြစ်လာတယ်။ ဒီညီလာခံစကား ဒီမိန့်ခွန်းစကားကြောင့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ တောင်းဆိုတဲ့ ဆန္ဒတွေ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တဲ့ မြန်မာပြည်ကြီးဟာ ဒီမိုကရေစီ အရေးအတွက်နဲ့ ဝါဒလက်သစ် နိုင်ငံရေးသမားတွေ ဖြစ်လာကြတယ်။ 

အာရုံစိုက်ရုန်းထွက် 

မြန်မာ့နိုင်ငံရေး တောင်းဆိုပွဲနဲ့ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေ ဖြစ်ကြရတာဟာ အခြေခံ မကျေနပ်မှု အကြောင်းရင်းတွေက အဲဒီတုန်းက ဒီလိုရှိခဲ့တာကို တွေ့ရတယ်။ 

(၁) ငွေစက္ကူတွေ တရားမဝင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့တာတွေ၊ 

(၂) တိုင်းပြည်ဖွံ့ဖြိုးမှု အနည်းဆုံး နိုင်ငံတွေထဲက စာရင်းဝင် ဖြစ်သွားတာတွေ၊ 

(၃) တက္ကသိုလ် (အင်းစိန်စက်မှု) ကျောင်းသားတွေ ကွယ်လွန်သေဆုံး ကြရတဲ့ကိစ္စတွေ၊ 

(၄) ပါတီ (တစ်ပါတီ) ဦးဆောင်သူရဲ့ အရေးပေါ် မိန့်ခွန်းစကားအပေါ် မကျေနပ် ကြတာတွေ၊ 

(၅) နိုင်ငံတော်သမ္မတအသစ် ခန့်အပ်လို့ မကျေနပ်ကြတာတွေ၊ 

(၆) သတင်းမီဒီယာကို အရေး မစိုက်တာတွေ၊ 

(၇) နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားကြတဲ့သူတွေကို အထင်သေးမိခဲ့တာတွေ၊ 

(၈) ပြောင်းလဲလာတဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းတွေကို (အခြေအနေ တွေကို) အရေးမစိုက်ကြတာတွေကြောင့်

ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံရေးအောက်မှာ မနေနိုင်ကြတော့ဘဲ လွတ်မြောက်မှု (လွတ်မြောက်ရေး) (လွတ်မြောက်ပွဲ) ကို အာရုံစိုက်ရုန်းထွက် ကြတယ်လို့ပဲ ဆိုရမယ်။ (မြင်ပါတယ်) 

အိပ်မက်ပမာပါပဲ 

ပြည်သူ့ဆန္ဒဆိုတာ ပြည်သူ့အတွက် အာဏာပါပဲ။ ပြည်သူ့အာဏာကို ပြည်သူကို ပြန်မပေးရင် ဘယ်အစိုးရဖြစ်ဖြစ် ကျဆုံးကြရမှာပါပဲ။ ပြည်သူကို မလိမ့်တပတ်လုပ်တဲ့ အစိုးရဟာ ပြည်သူ့ရဲ့ဆန္ဒ တုံ့ပြန်မှု ရကြစမြဲပါပဲ။ ပြည်သူ့အတွက် နိုင်ငံရေးစနစ် မကောင်းရင် အစိုးရဟာ ပြည်သူ့ရန်သူပါပဲ။ ဒါကြောင့် မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီဟာ ပြည်သူအများ အယုံအကြည်မဲ့ ခဲ့ရတယ်။

ပြည်သူကို ပြည်သူလိုမမြင် (မထင်) တဲ့ နိုင်ငံရေး ဝါဒီသမားတွေဟာ နောက်ဆုံးတော့ ဒေါသအကျိုးတရားကို ခံယူ (ခံစား) ကြရတာပါပဲ။ ပကတိရိုးရာ တည်ငြိမ်တဲ့ နိုင်ငံရေးဆိုတာ မရှိရိုးမှန်ရင် နိုင်ငံရေးကို ဦးဆောင်တဲ့သူတွေဟာ နိုင်ငံရေးရဲ့ အရိုးကို သိမြင် နားလည်ရမယ်။ နိုင်ငံရေးကို ခွဲခြားလေ့လာမှု မတတ်ဘဲ အာဏာကြီးစိုးရေးအတွက် ယစ်မူးမှုဖြစ်နေရင်တော့ တုတ်တုတ်ချင်း ဓားဓားချင်း မပြောပါနဲ့ ထာဝရအာဏာဆိုတာ အိပ်မက်ပမာပါပဲ။ ဒါကြောင့် ပြည်သူ့အတွက် ပြည်သူ့ နိုင်ငံရေးကို ပြည်သူတွေကို မစော်ကားမိဖို့ နိုင်ငံရေးသမားတွေ သတိချပ်စရာပါဆိုတာကို သတိပေးပါတယ်။ 

ဆူညံမစဲ 

ယနေ့ ကမ္ဘာနိုင်ငံရေး အခြေအနေဟာ သူတစ်ပါး ပြည်တွင်းရေးကိစ္စတွေ၊ သူတစ်ပါးစီးပွားရေးတွေကို ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုတွေ လိုက်လံပြီး စိန်ခေါ်လို့ရတဲ့ နိုင်ငံရေးခေတ်စနစ်ရှိတဲ့ အခြေအနေခေတ် မဟုတ်တော့ပါဘူး။ တို့မူ တို့ဝါဒနဲ့ မတူလို့ ရန်သူပဲလို့ သတ်မှတ်ကြတဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်လည်း မရှိကြတော့ပါဘူး။ လူလူချင်း ခေါင်းပုံဖြတ်၊ ကျွန်ပြု၊ ကျွန်ပေးဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်တွေ ဆိုတာလည်း ဒီခေတ်မှာ မြင်ချင်နေတာတောင်မှ မြင်လို့ မရတော့တဲ့ခေတ်ကြီး ဖြစ်နေပါပြီ။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုး ရောက်လာနေတာကို ဒီမိုကရေစီ တောင်းဆိုမှုတွေက ဆူညံမစဲ ဖြစ်နေကြသေးတာကို ထောက်ရင် ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘာတွေများ အလိုဆန္ဒတွေက (လိုအင် တွေက) မပြီးဆုံးနိုင်ကြသေးသလဲ ဆိုတာကို နိုင်ငံရေးအတွေး ရှိကြတဲ့သူတွေမြင်နိုင်ကြလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ 

အခွင့်ကောင်းလိုချင်တပ်မက် 

အရှင်တို့ မြန်မာပြည်ဟာ နိုင်ငံရေး မူတစ်ခုခု သတ်မှတ်ပြီး ကျင့်သုံးရင် ဆယ်စုနှစ်များစွာ မခံပါ။ အစသာကောင်းပြီး အလယ်၊ အဆုံးမှာတော့ နိုင်ငံရေးနဲ့ မထိုက်တန်တဲ့ အဆုံးသတ်ခြင်းတွေနဲ့ပဲ နိဂုံးသွားကြတာကို တွေ့ရတယ်။ ပါလီမန်ခေတ်၊ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံရေး၊ တော်လှန်ရေးခေတ် ဆိုရှယ်လစ် ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံရေး၊ နဝတ၊ နယက ခေတ် နိုင်ငံရေးနဲ့ ပြည်သူ့ နိုင်ငံရေးခေတ် အဆက်ဆက် ဖြစ်ပျက်ခဲ့ကြတဲ့ အဖြစ်တွေဟာ အထိန်းမဲ့ အကွပ်မရှိတဲ့ မင်းမဲ့ တိုင်းပြည် နိုင်ငံရေးလိုပါပဲ။

အခုဆိုရင် အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားတွေက မရပ်ဆိုင်းပေမယ့် အကြမ်းဖက်တဲ့ အကြောင်းမဲ့ ကိစ္စတွေက နေ့စဉ်နေ့တိုင်း မြင်ရကြားရတယ်။ မဖြစ်သင့်၊ မဖြစ်အပ်တဲ့ ထိတွေ့ မှုတွေလည်း ဖြစ်နေကြတယ်။ ပြည်သူပိုင် အဆောက်အအုံတွေ၊ ဖျက်ဆီးမှုအရှိန်တွေ မြင့်မားတဲ့အဆင့်ထိ ဖြစ်လာတယ်။ ဒီလို မင်းမဲ့စရိုက်ဆန်တဲ့ ဖျက်ဆီးမှုဟာ ဒီမိုကရေစီ အခွင့်အရေး သက်သက် တောင်းဆိုချက် မဖြစ်နိုင်တဲ့အပြင် နိုင်ငံရေးကို အခွင့်ကောင်းလိုချင် တပ်မက်ကြတဲ့သူတွေရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ 

ခက်မသုံးမျိုး 

နိုင်ငံရေးဆိုတာ စီးပွားရေးရဲ့ အခက်အလက်ပါ။ စီးပွားရေး မကောင်းတဲ့ တိုင်းပြည်ဟာ နိုင်ငံရေး (သို့မဟုတ်) လူမှုရေးတည်ငြိမ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ လူမှုရေး မတည်ငြိမ်တဲ့ တိုင်းပြည်ဟာ စီးပွားရေးစီမံကိန်း မအောင်မြင်နိုင်ပါဘူး။ စီးပွားရေး စီမံကိန်းမရှိတဲ့ တိုင်းပြည်ဟာ နိုင်ငံရေးမူဝါဒကောင်း ဖြစ်ထွန်းမလာပါဘူး။ ဒါကြောင့် တိုင်းပြည်တစ်ပြည် မှာ- 

(က) နိုင်ငံရေး၊ 
(ခ) စီးပွားရေး၊ 
(ဂ) လူမှုရေးဆိုတဲ့

ခက်မသုံးမျိုး အပြန်အလှန် ဆက်စပ်ထိန်းကျောင်း မှီခိုမှု မရှိရင် အဲဒီတိုင်းပြည်ဟာ ဖြစ်ချင်သလို မဖြစ်ဘဲ မဖြစ်ချင်တာတွေပဲ ဖြစ်နေကြတော့မယ်။ မြန်မာပြည် ဘာတွေများ ဖြစ်သွားကြသလဲဆို ပြည်သူတွေ အသိပါပဲ။ 

ဘာတွေများ လိုနေသေးသလဲ 

တော်လှန်ရေး ကောင်စီခေတ်ပြီးလို့ ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံရေး ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားရေးနဲ့ ဆိုရှယ်လစ် လူမှုရေးခေတ်ကို ပြန်ပြီးစဉ်းစားကြည့်ပါ။ အဲဒီတုန်းက မြန်မာပြည် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ဆိုရှယ်လစ် စီးပွားရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ ဥပဒေတွေကို လူ့ဘောင်ကောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာဖို့အတွက် ဘယ်လောက်အထိ ယုံကြည်ကိုးစား အားထားကြသလဲဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။ ဒီခေတ်ဖြစ်တဲ့ မျက်မှောက်ခေတ်ကာလတွေမှာလည်း ပြည်သူတွေ ဒီမိုကရေစီ အခွင့်အရေးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ တောင်းဆိုမှုတွေ၊ ထောက်ခံမှုတွေ၊ အားပေးမှုတွေ ဘယ်လောက်အထိ အယုံအကြည် ထားကြသလဲ ဆိုတာလည်း ပြည်သူတွေအားလုံး အသိပါပဲ။

ပါလီမန်နိုင်ငံရေး စနစ်အောက်၊ ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံရေး စနစ်အောက်၊ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေး စနစ်အောက်မှာ အချိန်ကာလ ကြာညောင်းစွာ (ကြာမြင့်စွာ) ရုန်းကန်လှုပ်ရှား နေကြပေမယ့် မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဘဝအဖိုးတန်မှုတွေ ကတော့ သရုပ်မှန်မှု တွေ ထင်လာပေမယ့် ဘဝတစ်သက်တာအတွက် အားကိုးအားထားရမယ့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးစနစ်ကောင်း မရ (မရှိ) သေးတာကို ထောက်ရင် အရှင်တို့ မြန်မာတွေဟာ ဘာတွေများ လိုနေသေးသလဲဆိုတာကို စဉ်းစား (သုံးသပ်) ရတော့မယ်။ 

ခေတ်စားဖားကြီးအောက် 

အရှင်တို့ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ၊ မြန်မာ့ သမိုင်းစဉ်ကို ပြန်ကြည့်ပါ။ နိုင်ငံရေးနဲ့ ဆိုင်တဲ့ ရွေးကောက်မှု (ရွေးကောက်ပွဲ) တွေ အကြိမ်ကြိမ်အခါခါ လုပ်လာခဲ့ပေမယ့် နိုင်ငံရေးစနစ်တွေ ပီပီပြင်ပြင် ဖြစ်လာတာ မတွေ့ရသေးပါဘူး။

အရှင်တို့ တိုင်းပြည် အတိတ်သမိုင်းကို ပြန်ကြည့်ရင် ပဒေသရာဇ်ခေတ် အုပ်ချုပ်ရေးအောက်မှာ နေထိုင်လာခဲ့တဲ့ အခြေအနေနဲ့ မျက်မှောက်ခေတ်ကာလမှာ နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ အခြေအနေတွေဟာ အထူးအခြားကြီး ကွာခြားမှုတွေ မရှိလှပါဘူး။ ပဒေသရာဇ် အရင်းရှင်သမား လက်ချက်နဲ့ မျက်မှောက်ခေတ် အရင်းရှင်သမားတွေရဲ့လက်ချက်တွေနဲ့ပဲ ကျင်လည် နေကြရတုန်းပါပဲ။

ပဒေသရာဇ် အရင်းရှင်စီးပွားရေးစနစ် ချုပ်ငြိမ်းသွားပေမယ့် ခေတ်သစ် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေး အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ ဆိုးကျိုးတွေ နည်းပေါင်းစုံနဲ့ ခါးသီးစွာ ခံစားနေကြရသေးတယ်။

ဒီသာဓကကို ထောက်ပြလို့ ဒီလိုရှိနေသေးတာကို မြန်မာပြည်သူတွေ မသိမမြင် ကြသေးရင်တော့ မြန်မာ့ လူမှုရေးလောကဟာ ရွေးကောက်ပွဲ အကြိမ်များစွာ ရွေးကောက်မှု ပြုနိုင်ခဲ့ကြပေမယ့် (ပွဲစည်ပေမယ့်) အာဏာရှင် လက်သစ်အောက်ကနေ လွတ်မြောက်သွားမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီမိုကရေစီခေတ် စားဖားကြီးတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးခြယ်လှယ်မှုအောက်မှာ ဝပ်ပြားနေကြရဦးမှာပါပဲ။ 

(ဆက်ရန်) 

အဲးခိုး

အဲးခိုး

အတွဲ(၁၁)၊ အမှတ်(၄၄)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၄၊ တပို့တွဲလဆန်း ၇၊ ၂၇-၁-၂ဝ၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

စကားချီး 

ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီစနစ် ထွန်းကားရုံနဲ့ ဥပဒေအနှစ်သာရ ပြည့်စုံနေကြပြီလို့ ထင်နေကြတာလား။ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ အတွက် (ဥပဒေများ) ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီထွန်းကားရေးအတွက် သက်သက်ပဲလား၊ တိုင်းပြည်ကို ပြည်ထောင်စုစနစ်နဲ့ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်နိုင်လို့ နိုင်ငံရေးလောကမှာ တိုင်းရင်းသားတွေ (တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံ) နိုင်ငံရေး (လွှတ်တော်) ထဲမှာ (ထဲကို) ပါဝင်ခွင့် ရနိုင်ကြပြီလို့ ထင်ကြလား။ ၂ဝဝ၈ ခုနှစ်၊ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေရဲ့ အနှစ်သာရဟာ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးပေါင်းစုံ (အားလုံး)ကို ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံရေးစနစ်ဖြစ်သော တိုင်းရင်းသား အားလုံးတို့ရဲ့ အခွင့်အရေးတွေကို ပေးနိုင်ကြပြီလို့ မြင်ကြပြီလား။

အချောင်ရနိုင်ငံရေးကိုယ်စားလှယ်တွေကြောင့် နိုင်ငံတော်ရဲ့ ဥပဒေပြုရေးတွေ၊ အုပ်ချုပ်ရေးတွေ၊ တရားစီရင်ရေးတွေ ဖြစ်သလိုကျင့်သုံးပြီး အခြေခံမဲ့လွန်းတဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်တွေ ကျင့်သုံးနေကြတဲ့ တိုင်းပြည်တွေ အများကြီးပါ…

နိဒါန်း 

ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေး စနစ်ဆိုပြီး သာတူညီမျှမှု မရှိတဲ့ နိုင်ငံရေး ပတ်ဝန်းကျင်တွေ များစွာတွေ့ရပါတယ်။ လွတ်လပ်ပြီး လေလုံးထွားတဲ့ ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံရေးတွေ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ရုတ်ရုတ် သဲသဲပါပဲ။ ‘ဒီမိုကရေစီ ရွေးကောက်ပွဲ’ ဆိုပြီး အများပြည်သူ (ပြည်သူအများ)  ကို ကိုယ်စားပြုမှု ဆိုပြီးတော့ နိုင်ငံရေးလုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်ခွင့်ကို ရယူကြတယ်။ နိုင်ငံရေးလုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်ခွင့်ရဖို့ မိမိ ကိုယ်ကိုယ် နိုင်ငံပြုပုဂ္ဂိုလ်များ ဖြစ်ကြတယ်ဆိုတဲ့ သူတွေကလည်း နိုင်ငံရေးစနစ် ကျင့်သုံးနည်းတွေကို ပြည်သူတွေရဲ့ ရှေ့မှောက်မှာ အကျိုးလိုလားချက် စကားတွေ စုံနေအောင် ကြားနေရတယ်။ လွတ်လပ်မျှတမှု၊ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု၊ သမာသမတ်ကျမှု မရှိတဲ့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေး အတွက်နဲ့ အရှင်တို့ မြန်မာပြည် တစ်ပြည်လုံး အမျိုးသားအကျိုးစီးပွား ပျက်ပြား (ပျက်ကျေ၊ ပျက်စီး၊ ပျက်ပြို၊ ပျက် ပြုန်း၊ ပျက်ပြယ်၊ ပျက်ယွင်း၊ ပျက်သုဉ်း) ခဲ့ရတာတွေကို ဆုတ်ယုတ် နစ်နာလွန်းတာကို ခံစားရလို့ ဒီစာဆောင်းပါးကို နိဒါန်းပျိုးပါတယ်။ 

ဆုတ်ယုတ်မှု 

ကမ္ဘာ့မျက်နှာစာပေါ်မှာ အသက်ရှင်ခွင့် ရပ်တည်လာခဲ့ကြတဲ့ လူသားတွေဟာ ဘဝအထွေထွေ ဖြတ်သန်းခဲ့ကြရလို့ ယနေ့ ကမ္ဘာတိုင်အောင် (ယခုချိန်တိုင် အောင် လူသားတွေရဲ့ ဘဝဟာ ဝိရောဓိ၊ ပဋိပက္ခ၊ ပြဿနာတွေ ဖြစ်တည်ပျက် မဆုံးနိုင်လောက်အောင်ပါပဲ။ (ဖြစ်ပျက်မှ အစုံအလင်ပါပဲ)။ လူသားကမ္ဘာအတွက် အနှောင့်အယှက် (အဖျက်အဆီး) များစွာ ရှိနေခဲ့ရင် (ရှိနေကြရင်) ယနေ့ ကမ္ဘာ ပေါ်မှာရှိကြတဲ့ သက်ရှိသတ္တဝါ (အထူးသဖြင့် လူသတ္တဝါ) တွေဟာ ကောင်းကျိုး စီးပွားဖြစ်ထွန်းဖို့ ပိုမိုပြီး ခဲယဉ်း နေကြတော့မယ်။ တိုက်ရိုက်ဆုတ်ယုတ်မှုတွေ များကြတော့မယ်လို့ မြင်မိပါတယ်။ 

မျက်လှည့်သဖွယ် 

ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကိုယ်စားပြုနိုင်ငံရေး ကိစ္စတွေကြောင့် (နိုင်ငံတော် ဦးဆောင်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ အကျင့်စရိုက် တွေကြောင့်) အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်တွေ အမျိုးမျိုးပဲ အားပြိုင်နေကြတယ်။ သူ့စနစ် ကိုယ့်စနစ် ကောင်းတယ်ဆိုပြီး အုပ်စုနှစ်စုဖွဲ့ပြီးတော့ လွှတ်တော်ရောက်ရေးအတွက် အားခဲကြပြီး ကြိုးစားကြတယ်။ ပါတီနိုင်ငံရေး ဆိုပြီးတော့လည်း အမျိုးမျိုး လှည့်သုံးနေကြတယ်။ နိုင်ငံရေးရဲ့ အနှစ်သာရဟာ ယှဉ်ပြိုင်မှုလား၊ ရွေးကောက်မှုလားဆိုတာကို မဝေခွဲနိုင်လောက်အောင်ပါပဲ။ ဒီခေတ် (ဟိုအရင်ခေတ်) ကာလအချိန် ရောက်နေသည့် တိုင်အောင် နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခဟာ မတည်ငြိမ်နိုင်ကြဘဲ လူထုကို မျက်လှည့်သဖွယ် ကျင့်သုံးနေကြတယ်။ 

အချောင်ရနိုင်ငံရေးကိုယ်စားလှယ် 

ဒီမိုကရေစီရဲ့ အခြေခံဟာ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ အခြေခံ ဟာ ယှဉ်ပြိုင်ခြင်း၊ ယှဉ်ပြိုင်မှုဟာ နိုင်ငံရေးဆိုပြီး နိုင်ငံရေးကို ကိုယ်စားပြုမယ့် ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ် လောင်းကြီးတွေ ရဲ့အသံဟာ မဲဆန္ဒရှင် ပြည်သူလူထုတွေ ဝေခွဲရ ခက်ခဲလွန်းနေတာတော့ အမှန်ပါပဲ။ နိုင်ငံရေးကိုယ်စားလှယ်ကြီး တစ်ယောက်ဖြစ်ဖို့ ပြည်သူတွေရွေးယူရမှာ ပါပဲ။ ပြည်သူ့အကြိုက် ပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်ဘဲနဲ့ ပြည်သူ့ကိုယ်စားပြု (ကိုယ်စားလှယ်) ပုဂ္ဂိုလ်မဖြစ်ရပါဘူး။ သို့သော် (ဒါပေမဲ့) တိုင်းပြုပြည်ပြု ကိုယ်စားပြုမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်က စံထားပြုရသောပုဂ္ဂိုလ် မဖြစ်ရင် (နိုင်ငံရေးအကြောင်းကို ဘာဆိုဘာမှ မသိမမြင်ဘဲ နားမလည်ရင်) နိုင်ငံပြု ကိုယ်စားလှယ်မဖြစ်ထိုက်ပါဘူး။ ဒီခေတ်ကြီးမှာ နိုင်ငံတကာ နိုင်ငံရေးအလွှာကို လေ့လာကြည့်ရင် အချောင်ရ နိုင်ငံရေး ကိုယ်စားလှယ်တွေ ပေါများနေသလားပါပဲ။ 

ခွက်ခေါက်ရသောဘဝ 

အချောင်ရ နိုင်ငံရေးကိုယ်စားလှယ်တွေကြောင့် နိုင်ငံတော်ရဲ့ ဥပဒေပြုရေးတွေ၊ အုပ်ချုပ်ရေးတွေ၊ တရားစီရင်ရေးတွေ ဖြစ်သလိုကျင့်သုံးပြီး အခြေခံမဲ့လွန်းတဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်တွေ ကျင့်သုံးနေကြတဲ့ တိုင်းပြည်တွေ အများကြီးပါပဲ။

နည်းစနစ်အလွဲတွေလည်း ဖော်ဆောင်ကျင့် သုံးနေကြလို့ ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံရေးစနစ်ဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အလွဲတွေစုပုံလာ နေကြတယ်ဆိုတာကို မြင်နေရတယ်။ အရှည်အဝေးကို မကြည့်ဘဲ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းကိုပဲ ကြည့်ပါ။ အပြန်အလှန် ထိန်းကျောင်း တည်ဆောက်ရမယ့် နိုင်ငံရေးမဏ္ဍိုင်ကို မထိန်းနိုင် မကျောင်းနိုင်ကြဘဲ ပြည်သူတွေ ခွက်ခေါက်ရမဲ့ ဘဝရောက်အောင် တွန်းပို့နေ ကြတယ်။ 

ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီး 

နိုင်ငံရေးဆိုတာ ပြည်သူတွေ ဒုက္ခရောက်ရေး မဟုတ်ပါ။ ပြည်သူ့ဘဝ သာယာဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်အောင်မြင်ရေးပါ။ ပြည်သူတွေဆီက ဆင်းသက်လာတဲ့ အချုပ်အခြာ အာဏာအမျိုးမျိုးကို ပြည်သူတွေအတွက် ကိုယ်စားကျင့်သုံး ဖော်ဆောင်ကြရမယ့် အလုပ်ကိုမသိဘဲ ‘ငါ အာဏာရပြီ၊ စိတ်ကြိုက်လုပ်ချင်သလို လုပ်မယ်’ ဆိုတဲ့ အတ္တမာန အသိအမြင်ကြောင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဟာ ရေတိမ်တိမ်လေးနဲ့ နစ်နေခံရတယ်ဆိုတာ ကမ္ဘာအသိပါပဲ။ အုပ်ချုပ်ရေး စနစ်ကောင်း ကျင့်သုံးတော့မယ့် တိုင်းပြည်ဟာ အုပ်ချုပ်သူကောင်းဖို့ အထူးလိုအပ်နေသလို အုပ်ချုပ်ခံ ပြည်သူတွေ အပေါ် လေးစား တန်ဖိုးမြတ်နိုးတဲ့ စိတ်ရင်းစိတ်မြတ်ရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ စိတ်ရင်းမြတ် (စိတ်ရင်းလှ) မရှိဘဲ မိမိတစ်ယောက်တည်းရဲ့ အကြိုက် နိုင်ငံရေးနည်းစနစ်ကို ကျင့်သုံးရင် ရေရှည်တစ်မျိုးသားလုံး အကျိုးစီးပွားအတွက် ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီးသွားမှာပါပဲ။ မြန်မာပြည်ရလိုက်ကြတဲ့ နိုင်ငံရေး သင်ခန်းစာဟာ ဒီသင်ခန်းစာတွေပဲ မဟုတ်လား။ 

ကြေကွဲမှုသံသရာ 

ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေးစနစ်ဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ခေတ်ထနေမြဲပဲလို့ ထင်နေရပေမယ့် နိုင်ငံ့ယဉ်ကျေးမှု၊ အမျိုးသားအကျိုး စီးပွားပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု များပြားလာနေတာကို (ကျင့်သုံးတဲ့နိုင်ငံတွေ မိမိနိုင်ငံအတွက် ဖြတ်သန်းလာခဲ့သော သမိုင်းကြောင်းတွေ ဆုတ်ယုတ်နစ်နာမှု များပြားလာနေတာကို) သတိထားမိ လာကြပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲတွေ အကြိမ်ကြိမ် အခါခါ ကျင်းပပေးခဲ့ပါတယ်။ ကျင်းပပေးခဲ့ပေမယ့် ရွေးကောက်ခံ ကိုယ်စားလှယ်တွေ ရဲ့ တစ်ပါတီစနစ်နဲ့ အုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံကို ထားပြီး တိုင်းပြည်ရဲ့ ပြဿနာတွေကို မဖြေရှင်းပေးနိုင်တဲ့အပြင် ထောက်ခံ၊ မထောက်ခံ၊ အစွဲ၊ အခွဲတွေ အမူအရာ မျိုးစုံစွာ ဖြစ်ခဲ့ရပြီး ကြေကွဲမှုသံသရာ (မုန့်မုန့်ညက်ညက်) ဖြစ်ခဲ့ရတဲ့ သာဓက တွေလည်း အထင်အရှားပါပဲ။ 

ပါလီမန်လွှတ်တော်ဖျက်သိမ်း 

မြန်မာပြည် နိုင်ငံရေးသမိုင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပထမဦးဆုံး အစနာလာခဲ့တဲ့ အကြောင်းရင်းက ပြည်သူတွေအားလုံး သိကြမှာပါ။ ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော်၊ တော်လှန်ရေးကောင်စီကို စတင် ဖွဲ့စည်းကတည်းက တိုင်းပြည်ရဲ့ပဋိပက္ခကြီး အနာဖြစ်လာတယ်လို့ပဲ ပြောရင် ရပါတယ်။

အေဒီ ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၃ဝ ရက်မှာ ‘မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ’ ကို ချမှတ်ခဲ့တယ် မဟုတ်လား။ မကြာပါ ၄-၆- ၁၉၆၂ ရက်မှာ ‘မြန်မာ့ ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ’ ကို ဖွဲ့စည်း တည်ထောင်ခဲ့တယ်။ တစ်ပါတီစနစ် အခြေခံတဲ့ ပြည်ထောင်စု ဆိုရှယ်လစ် နိုင်ငံရေးဝါဒဟာ အေဒီ ၁၉၄ရ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၂၄ ရက်နေ့၊ တိုင်းပြုပြည်ပြု လွှတ်တော်က အတည်ပြုခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေကို (၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်နေ့မှ စတင်ပြီး အာဏာတည်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတော် ဥပဒေကို) ၁၄ နှစ်တာ ကာလသာ သက်တမ်းရှည်ပြီး အေဒီ ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ မတ် လ ၂ ရက်နေ့ ကစပြီး တော်လှန်ရေး ကောင်စီ ဦးဆောင်သူတို့က နိုင်ငံတော်ကြီး အာဏာကို ရယူခဲ့တယ်။ မတ်လ ၃ ရက်နေ့မှာ ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံ ပါလီမန်ဆိုင်ရာ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ကို ဖျက်သိမ်းကြောင်း ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်တဲ့ အချိန်ကစပြီး အေဒီ ၁၉၄၈ ခု နှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်နေ့က သမ္မတကိုယ်တိုင် အတည်ပြုထားတဲ့ ၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေလည်း လွှတ်တော်နှင့်အတူ ဖျက်သိမ်းခဲ့ရတယ်။ ဒီသာဓက အထောက်အထားဟာ မြန်မာပြည် နိုင်ငံရေးလောကမှာ အထင်အရှား ရှိနေတဲ့ သမိုင်းစာမျက်နှာပါပဲ။ 

တော်လှန်ရေးကောင်စီဝါဒဖြန့်ဝေ 

တော်လှန်ရေး ကောင်စီဟာ နိုင်ငံရေး အာဏာကို ရယူခဲ့တဲ့နေ့ကစပြီး တော်လှန်ရေး ကောင်စီရဲ့ ဝါဒသဘောထားကို စစ်ဦးစီးပုဂ္ဂိုလ်တွေကို (၁၁) ကြိမ်တိုင်တိုင် တင်ပြခဲ့တယ်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၃ဝ ရက်နေ့ ရောက်တဲ့ အခါ တော်လှန်ရေးကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံရေးဝါဒသဘောထားကို ထုတ်ပြန်ပြီး ‘မြန်မာ့ ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်’ ကို ချမှတ်ခဲ့တယ်။ နိုင်ငံတော်အာဏာကို ရယူလာခဲ့တဲ့ တော်လှန်ရေးကောင်စီဟာ ‘တော်လှန်ရေး ကောင်စီအစိုးရ’ အသစ်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့တယ်။ တော်လှန်ရေးကောင်စီ အစိုးရဟာ တပ်မတော်မှ ဦးစီးဦးဆောင်ကြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကြတာကြောင့် နိုင်ငံတော်ရဲ့ အာဏာကို ရေရှည်ထိန်းသိမ်းထားဖို့ မဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ခု တည်ထောင်သင့်ကြောင်း တော်လှန်ရေးကောင်စီက ခံယူတယ်။ အဲဒီ ခံယူတဲ့ အတိုင်းပါပဲ။ ခေတ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး တစ်ရပ်မှာ (တစ်ရပ်ကို) နိုင်ငံရေးပါတီ တစ်စုကသာ ဦးဆောင်သင့်တယ်ဆိုပြီး 

(၁) ဗမာ့နည်းကျ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ စာတမ်း 

(၂) နာမရူပဝါဒ ခေါ် လူသားတိုးတက်ရေး သဘောတရားစာတမ်း 

(၃) လူနှင့် လူ့ပတ်ဝန်းကျင်တို့၏ အညမည သဘောတရားစာတမ်း 

(၄) မြန်မာ့ ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ၏ ဝိသေသလက္ခဏာများစာတမ်း (စာအုပ်)ကို အေဒီ ၁၉၆၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ဝေ ဖြန့်ဖြူးခဲ့တယ်။ 

သန္နိဋ္ဌာန်ချမှတ် 

မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီဟာ အေဒီ ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့မှာ ‘မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ၊ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ’ကို ကြေညာ (ထုတ်ပြန်) ပါတယ်။ အမြုတေပါတီ အဖြစ် စတင် တည်ထောင်ကြောင်းလည်း ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ပါတီကို ထောက်ခံကြိုဆိုပွဲတွေ၊ ကန့်ကွက်တာ တွေ၊ ထောက်ပြဝေဖန် ကြတာတွေလည်း အများအပြားပါပဲ။ အေဒီ ၁၉၇၁ ခုနှစ် ရောက်တဲ့အခါ အမြုတေပါတီအဆင့် ကနေ ပြည်သူ့ပါတီ အဖြစ်သို့ (အဖြစ်ကို) ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းပြန်တယ်။ ‘လမ်းစဉ်ပါတီ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံစည်းမျဉ်း’ ပါ ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့တယ်။ ယင်းရဲ့ နိဒါန်းအစမှာ နိုင်ငံတော်ရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာတော်နဲ့ နိုင်ငံတော်ရဲ့ လွတ်လပ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ် စောင့်ရှောက်မယ်။ ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံရေးကို မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်အဖြစ်နဲ့ တည်ဆောက်မယ်။ တောင်သူလယ်သမား၊ အလုပ်သမားနဲ့ လုပ်သားပြည်သူတွေရဲ့ အင်အားကို အဓိကထားမယ်။ တိုင်းရင်းသား သွေးစည်းညီညွတ်ရေးကို မရမနေ တည်ဆောက်မယ်။ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ နိုင်ငံ အချင်းချင်း မိတ်ဝတ်မပျက် ပေါင်းဖက် ဆက်ဆံရေးထားမယ်ဆိုတဲ့ သန္နိဋ္ဌာန် ချမှတ်ခဲ့တာတွေ တွေ့ရတယ်။ 

ဆက်ရန်

အဲးခိုး

အတွဲ(၁၁)၊ အမှတ်(၄၃)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၄၊ ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၁၅၊ ၂၀-၁-၂၀၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

(ယခင်တစ်ပတ်မှအဆက်) 

နိုင်ငံခြားသုံးငွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတော်အကျိုးအတွက်ဆိုပြီး လွတ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ တစ်နည်းအားဖြင့် ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားရေး စီမံကိန်းအတွက် ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ၁၉၆၅ ခုနှစ်မှာ ကုန်သွယ်ရေးကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းလိုက်တယ်။ ၁၉၆၆ ခုနှစ်မှာတော့ ပေါင်စတာလင် ငွေကြေးအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်မှ အပြီးအပိုင်နုတ်ထွက်လိုက်တယ်။ မြန်မာတစ်ပြည်လုံး ကုန်သွယ်ရေး ကော်ပိုရေးရှင်းပေါင်း ၂၂ ခု ဖွဲ့စည်း …

လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ကုန်ဆုံးချိန် 

၃ဝ-၁-၁၉၆၄ ရက်နေ့မှာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ကုန်ဆုံးကြောင်း ကြေညာပြီးတဲ့အခါ ငြိမ်းချမ်းရေး အလားအလာကောင်းကို ပျက်ပြားအောင် (ပျက်ပြားစေရန်) လုပ်ဆောင်တဲ့သူဆိုပြီး ဖဆပလ ခေါင်းဆောင်တွေ၊ ပထစ ခေါင်းဆောင်တွေ၊ သတင်းစာဆရာတွေ၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်ဦးစီး အဖွဲ့ဝင်အချို့နဲ့ အစိုးရအမှုထမ်းအချို့ ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းခဲ့ပြန်တယ်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဟာ အချိုကျွေးလည်းမရ၊ အခါးတိုက်လည်း မကြိုက်ကြလို့ အချင်းချင်း (ပြည်ထောင်စု တိုင်းရင်းသား အချင်းချင်း) ကိုပဲ ရန်မူရန်ဘက် ပြန်ဖြစ်ခဲ့ကြရတယ်။ မုန်းတီးရေး နိုင်ငံရေး မူဝါဒတွေ မွေးထုတ် ကြတယ်။ ဖရိုဖရဲ ပြိုကွဲနေအောင် လှုံ့ဆော်ကြတယ်။ သူတစ်မင်း ငါတစ်မင်းနဲ့ ကွဲကြတယ်။ ယုတ်စွအဆုံး မညှာမတာကြဘဲ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ကြတယ်။ ဒီအရေးကြောင့် အသက်ပေါင်း ဘယ်လောက်များ ကွယ်လွန်သေဆုံး ကြရပြီလဲ ဆိုတာကို ပြန်ပြီး ဆင်ခြင်သိနေပြီ မဟုတ်လား။ 

ပြည်သူပိုင်သိမ်းဆည်း 

လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ကုန်ဆုံးကြောင်း မကြေညာခင်နှစ်က ၂၃-၁-၁၉၆၃ ခုနှစ် ပထမနှစ်မှာ ဆိုရှယ်လစ် စီးပွားရေးစီမံကိန်းတွေ ဆောင်ရွက်မယ် ဆိုပြီး ၂၃-၁-၁၉၆၃ ရက်နေ့မှာ ပုဂ္ဂလိကပိုင်၊ နိုင်ငံခြားသားပိုင်ဘဏ် ၃၁ ဘဏ်ကို ပြည်သူပိုင်အဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့တယ်။ အဲဒါတွေ မကသေးပါ။ ၁၉၆၃ ရက်နေ့မှာ ကြေးမုံသတင်းစာတိုက်၊ ၁၁-၉-၁၉၆၃ ရက်နေ့မှာ ဗိုလ်တစ်ထောင် သတင်းစာတိုက်၊ ဂါးဒီးယန်း သတင်းစာတိုက်၊ ဟံသာဝတီ သတင်းစာတိုက်နဲ့ မြန်မာ့အလင်း သတင်းစာတိုက်တွေကို ပြည်သူပိုင် သိမ်းဆည်းခဲ့ပြီး ၂၀-၉-၁၉၆၃ ရက်နေ့မှာတော့ စီးကရက် လုပ်ငန်းကုမ္ပဏီ ၇ ခုကိုလည်း ပြည်သူပိုင်အဖြစ် သိမ်းဆည်းခဲ့တယ်။ အဲဒါတွေ မကသေးပါ။ ၁-၄-၁၉၆၄ ရက်နေ့မှစပြီး ကိုယ်ပိုင် အထက်တန်းကျောင်း ၁၀၂ ကျောင်း၊ အလယ်တန်းကျောင်း ၂၇ ကျောင်း၊ ရေနံတွင်းလုပ်ငန်း အပါအဝင် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းပေါင်း ၁၅၉၇၆ ခုကိုလည်း ပြည်သူပိုင်အဖြစ် သိမ်းဆည်းခဲ့တယ်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ် မှ ၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်အထိ (၈ နှစ်အတွင်း) အရင်းရှင် စီးပွားရေးစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းပစ်ပြီး ဆိုရှယ်လစ် စီးပွားရေးစနစ်ကို ထူထောင်နိုင်ဖို့ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်ခဲ့ကြပေမယ့် အကြောက်တရား အောက်က ပါဝင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ရ တာကြောင့် ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံရေး (ဆိုရှယ်လစ် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေး) အတွက် အဘက်ဘက်မှ ဆုတ်ယုတ်နေတာကို အရေးမစိုက်ဘဲ ကဲနေကြတယ်။ 

ညီညွတ်ရေးဖျက်ဆီး 

ပြည်သူပိုင် သိမ်းဆည်းခဲ့တဲ့ လုပ်ငန်းကြောင့် တိုင်းပြည်ရဲ့ ဝင်ငွေဟာ နည်းပါးဆုတ်ယုတ်လာတဲ့အပြင် အစစအရာရာ အဆင်မပြေနိုင်စရာတွေ အများကြီးပါပဲ။ ခြိုးခြံချွေတာ စားသုံးကြရေး ဆိုတဲ့ စိတ်ဓာတ်နဲ့ မြန်မာ တစ်မျိုးသားလုံးရဲ့ ဘဝဟာ အခြိုးအခြံ လွန်ကျွံမှုကြောင့် ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ လူမှုရေးတွေ အမျိုးမျိုး ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီး ခံခဲ့ရတယ်။ အမျိုးမျိုး အထွေထွေဖြစ်နေတဲ့ အချိန်မှာပဲ ၅-၇-၁၉၆၂ ရက်နေ့မှာ တက္ကသိုလ်ကျောင်း စည်းကမ်းသစ်တွေ ထုတ်ပြန်ရာကနေ ကျောင်းသားတွေက လှည့်လည်စီတန်း ဆန္ဒပြကြတယ်။ ကျောင်းသားတစ်ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့ ကိစ္စကစပြီး တက္ကသိုလ်နယ်မြေကို နေဝင်မီးငြိမ်း ပုဒ်မ ၁၄၄ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ကျောင်းသားတွေ ဆန္ဒပြမှုက မပြတ်စဲသေးဘဲ ၇-၇-၁၉၆၂ ရက်နေ့ (၇ ဇူလိုင်) မှာ ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းမှုကြောင့် ကျောင်းသားတွေ ကွယ်လွန်အနိစ္စ ရောက်သွားကြတယ်။ ဒဏ်ရာရကြတဲ့ သူတွေလည်း အများအပြားပါပဲ။ နောက်ပိတ်ဆုံး ကျောင်းသားတွေ စုဝေးနေတဲ့ ကျောင်းသားသမဂ္ဂ အဆောက်အအုံကို ပါ ၈-၇-၁၉၆၂ ရက် နံနက် ၈ နာရီ အချိန်မှာ မိုင်းခွဲပြီး ဖျက်ဆီးခဲ့တယ်။ ဒီအပြုအမူဟာ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒရဲ့ လက်ချက်သက်သက် မဟုတ်ဘဲ အလွန်ယုတ်မာ ရက်စက်တတ်တဲ့သူတွေရဲ့ စိတ်ဓာတ်ပြယုဂ်ပါပဲ မဟုတ်လား။ 

လူမွဲပြောင် လူပြောင်မွဲ 

အဲဒီလိုအခြေအနေတွေကြောင့် တော်လှန်ရေးကောင်စီ အုပ်စုဟာ ပတ်သက်ကြသူ အချင်းချင်း သဘောထား ကွဲလွဲကြပြီး နုတ်ထွက်သွားကြတဲ့ ကိစ္စတွေလည်း ပေါ်ပေါက်ခဲ့တယ်။ ပြည်သူပိုင် ကိစ္စကြောင့် ငွေကြေးပိုင်ဆိုင်ကြတဲ့ သူတွေက ဘဏ်မှာ အပ်နှံထားတဲ့ ငွေတွေကို ပြန်ပြီးထုတ်ယူကြတယ်။ တစ်ရာတန်၊ ငါးဆယ်တန် ငွေတွေကို လက်ထဲမှာ သိမ်းဆည်း ထားကြတယ်။ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းတွေကိုလည်း ဝယ်ယူ သိုလှောင်ထားကြတယ်။ ကုန်ဈေးနှုန်းက မတည်မငြိမ်ဘဲ ပြဿနာအမျိုးမျိုး ဖြစ်လာတယ်။ နိုင်ငံခြားကို ငွေတွေ ခိုးထုတ် ကြပြီး ဈေးကြီးပေးပြီးတော့ နိုင်ငံခြားငွေတွေကို ဝယ်ယူစုဆောင်း ထားကြတယ်။ ငွေကြေးတန်ဖိုးကျပြီး ကုန်ဈေးနှုန်း ကမောက်ကမ ဖြစ်လာတယ်။ ၁၇-၅-၁၉၆၃ ရက်နေ့မှာပဲ တစ်ရာတန်၊ ငါးဆယ်တန် ငွေတွေကို တရားဝင်ငွေအဖြစ်မှ ရပ်စဲကြောင်း တော်လှန်ရေးကောင်စီက ကြေညာခဲ့တယ် (ရုပ်သိမ်းခဲ့တယ်) ဆိုတဲ့ ဖြစ်စဉ်လည်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖူးလို့ ပြည်သူတွေ အကြီးအကျယ် ဒုက္ခရောက်ခဲ့ တယ်။ အဲဒီဒုက္ခကို ကိုယ်ပိုင်ခံစားခဲ့ကြရတဲ့ အရှင်တို့ရဲ့ မိသားစုဟာ ခုချိန်ထိ လူမွဲပြောင် လူပြောင်မွဲပါပဲ။ (အသက် ၃ နှစ်သားအရွယ်) 

ဆန်ပြုတ်သောက်ပြီး ကျောင်းသွား 

လူမွဲပြောင် လူပြောင်မွဲရတဲ့ကြားက ၂၂-၆-၁၉၆၉ ရက်နေ့မှာ ရန်ကုန်မြို့၊ မောင်ခိုင်လမ်း၊ အစိုးရမူလတန်းကျောင်း အမှတ် (၃) မှ မြန်မာလူမျိုး မဟုတ်ကြတဲ့ ကျောင်းသူ ကျောင်းသားတွေက တရုတ်ပြည် ကွန်မြူနစ် ခေါင်းဆောင် မော်စီတုံးပုံ ရင်ထိုးတံဆိပ်ကို တင်ဆင်ထားကြလို့ တားမြစ်ရာကနေ တရုတ်-မြန်မာ အရေးအခင်းဆိုပြီးတော့ ဖြစ်လာတယ်။

အဲဒီအရေးအခင်းကြောင့် မြန်မာပြည်တစ်ပြည်လုံး ဆန်တွေ ပြတ်လပ်ပြီး ပြည်သူတွေ ဒုက္ခရောက်ကြတယ်။ ဒုတိယကျောင်းသားဘဝမို့ ဒီ အဖြစ်အပျက်ကို ကောင်းကောင်း မှတ်မိပါတယ်။ ဆန်တစ်ပြည်ကို ငါးကျပ် ပေးဝယ်ပြီးတောင်မှ ဆန်မရှိကြဘဲ ဆန် အစား အခြားသော သီးနှံတွေ စားသုံး ခဲ့ရတဲ့အပြင် ဆန်ပြုတ်သောက်ခဲ့ရတယ်။ ဆန်အစား အခြားသော အသီးအနှံနဲ့ စားသုံးခဲ့ရတယ်။ ဘာကြောင့် ဒီလိုဖြစ်ခဲ့ရသလဲဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေကို မိဘတွေကို မေးမြန်းခဲ့ကြပေမယ့် ထုတ်မပြော ရဲကြပါဘူး။ ဆန်ပြုတ်သောက်ပြီး ကျောင်းသွား (ကျောင်းတက်) ခဲ့ရတဲ့ဘဝကို ယနေ့ချိန်ထိ ရင်နာလို့ သတိရနေတုန်းပါပဲ။ (အသက် ၇ နှစ်၊ ဒုတိယ ကျောင်းသားဘဝ) 

တော်လှန်ရေးကောင်စီခေတ် စီးပွားရေး 

ဓနရှင် ပါလီမန်ခေတ်က ကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ ဗျူရိုကရေစီ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းပြီးတော့ ဆိုရှယ်လစ် ဒီမိုကရေစီအုပ်ချုပ်ရေး အခြေခံတွေကို တည်ဆောက်လာခဲ့တယ်။ ပါလီမန်အစိုးရအဖွဲ့၊ ပြည်ထောင်စုကောင်စီ၊ ရခိုင်၊ မွန်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနတွေ အားလုံးကို ဖျက်သိမ်းလိုက်တယ်။ တိုင်းရင်းသား စည်းလုံးညီညွတ်ရေး အတွက်ဆိုပြီး ကချင်၊ ကရင်၊ ကယား၊ ရှမ်းပြည်နယ်များနဲ့ ချင်းဝိသေသတိုင်းဦးစီးအဖွဲ့တွေ ဖွဲ့စည်းတယ်။ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနဲ့ အုပ်ချုပ်စီမံမှုတစ်ရပ်ကိုပါ ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ မတ်လမှာ အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းလိုက်တယ်။ တရားစီရင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အရင်က ရှိခဲ့တဲ့ … တရားလွှတ်တော်တွေကို ဖျက်သိမ်းပြီး နိုင်ငံတော်တရားရုံးချုပ် ဖွဲ့စည်းလိုက်တယ်။ 

ဥပဒေဟောင်းအချို့ကို ဖျက်သိမ်းပြီး အချို့ဥပဒေတွေကို ပြင်ဆင်လိုက်တယ်။ ဥပဒေအသစ်တွေလည်း ပြဋ္ဌာန်းခဲ့တယ်။ တရားစီရင်မှု စနစ်သစ်နဲ့ ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ် ပါဝင်တဲ့ အထူးရာဇဝတ်ရုံးနဲ့ အယူခံ အဖွဲ့တွေကို ဖွဲ့စည်း လိုက်တယ်။ ဒါ့အပြင် ဒေသခံပြည်သူ့ တရားရုံးနဲ့ အယူခံအဖွဲ့တွေလည်း ဖွဲ့စည်းခဲ့တယ်။ ဖျန်ဖြေရေးကော်မတီရုံး၊ တပ်တွင်းပညာပေးသင်တန်း၊ ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့၊ ဗဟိုပြည်သူ့ဝန်ထမ်းကျောင်း စတာတွေကို ၁၉၆၅ ခုနှစ်မှာ အပြီးတိုင် လေ့ကျင့် … ပေးခဲ့တယ်။ ၁၉၇၂ခုနှစ်၊ မတ်လမှာ အတွင်းဝန်ရုံးကို ဖျက်သိမ်းပြီး ဝန်ကြီးဌာနတွေ ပြုပြင်ဖွဲ့စည်းတယ်။ ၁၉၇၄ ခုနှစ်မှာ ပထမအကြိမ် ပြည်သူ့ လွှတ်တော်နဲ့ ပြည်သူ့ကောင်စီ အဆင့်ဆင့် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့တယ်။ တော်လှန်ရေး ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူက နိုင်ငံတော်ရဲ့ အချုပ်အခြာ အာဏာကို အခြေခံဥပဒေနဲ့ အညီ ပြည်သူပြည်သားတွေကို မအပ်နှံဘဲ ပြည်သူ့ လွှတ်တော်ကို အပ်နှင်းခဲ့တယ်ဆိုပြီး ကြေညာခဲ့တယ်။ 

ပြည်သူကို အခြေခံတဲ့ ပြည်သူ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေဟာ ပြည်သူ့အတွက် ဘာဆိုဘာမှ မလုပ်ပေးနိုင်ကြဘဲ ပြည်သူ့ကောင်စီနောက်ကိုပဲ တကောက်ကောက် လိုက်ပါကြပြီး ဖြစ်နေကြတယ်။ အုပ်ချုပ်ရေးလုပ်ကိုင်တဲ့ ကောင်စီကြီးတွေဟာ လုပ်ချင်ရာလုပ်ပြီး ပြည်သူ့ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ ချမှတ်ကျင့်သုံးအပ်တဲ့ (နေတဲ့) မူတွေကို တလွဲတချော်နဲ့ စီမံအုပ်ချုပ် နေကြတယ်။ အထက်နဲ့အောက် ပင့်ကော် မြှောက်ဖားကြတာတွေနဲ့ပဲ တိုင်းပြည် အုပ်ချုပ်ရေးဟာ ဗျူရိုကရေစီ အုပ်ချုပ်ရေးထက် ဆိုးသွမ်းနေတယ်။ အသက် ၁၄ နှစ်သားအရွယ်လေးသာရှိတဲ့ အရှင်တို့ကိုတောင်မှ လမ်းစဉ်လူငယ်အဖွဲ့ထဲကို အတင်းဝင်ရောက်ခိုင်းတယ်။ အဲဒီ ခေတ်က- 

(၁) အသက် ၆-၁၀ ကို တေဇ လူငယ်အဖွဲ့၊
(၂) အသက် ၁၀-၁၅ ကို ရှေ့ဆောင်လူငယ်အဖွဲ့၊
(၃) အသက် ၁၅-၂၅ ကို လမ်းစဉ်လူငယ်အဖွဲ့

ဆိုပြီး သတ်မှတ်ထားကြတယ်။ မှတ်တမ်းအရ မြန်မာတစ်ပြည်လုံးမှာ မြို့နယ်လမ်းစဉ် လူငယ်စည်းရုံးရေးကော်မတီပေါင်း ၃၁၄ ဖွဲ့ ရှိခဲ့တယ်။ ခုတော့ လမ်းစဉ်လူငယ် တွေလည်း အချို့လူရည်လူလည်တွေ ဖြစ်ကြကုန်ပြီပေါ့။ 

တော်လှန်ရေးကောင်စီခေတ် စီးပွားရေး 

လူမှုစီးပွားရေး အောင်မြင်ဖို့ အောက်ခြေကစပြီးတော့ တော်လှန် ပြောင်းလဲခဲ့တယ်လို့ ဆိုပေမယ့် ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားရေးဟာ ထင်သလို မအောင် မြင်ပါဘူး။ ပြည်သူပိုင် ပြုလုပ်ပြီး ပြည်သူပိုင် စီးပွားရေးတွေကို လုပ်ကိုင်ခဲ့ပေမယ့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မလုပ်ကိုင်နိုင်ပါဘူး။ နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ဖက်စပ် လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ဘီအီးစီလီမီတက်၊ ဘားမား ကော်ပိုရေးရှင်းလီမိတက် စတဲ့ ရေနံ နဲ့ သတ္တုတွင်းလုပ်ငန်းတွေကိုလည်း အပြီးအပိုင်ဝယ်ယူလိုက်တယ်။ ဘဏ် လုပ်ငန်း၊ စက်ရုံအလုပ်ရုံ လုပ်ငန်းတွေ ပြည်သူပိုင် အပြီးပိုင်သိမ်းဆည်းတယ်။ ပုဂ္ဂလိကနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ သွင်းကုန်ထုတ်ကုန် လိုင်စင်လုပ်ငန်းတွေ၊ အေဂျင်စီ လုပ်ငန်းတွေ၊ အထွေထွေကုန်ပစ္စည်း ရောင်းဝယ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ၊ ပွဲရုံတွေ၊ စတိုးဆိုင်ကြီးတွေကအစ အကုန်လုံး ပြည်သူပိုင်လုပ်ခဲ့တယ်။ ဒီထက်ပိုဆိုး တာက တိုင်းရင်းသား အရင်းရှင်ကြီးတွေ ပိုင်ဆိုင်တဲ့ ငွေလုံးငွေရင်းတွေကို ချေဖျက်ဖို့ဆိုပြီး ကျပ်တစ်ရာတန်၊ ကျပ်ငါးဆယ်တန် ငွေတွေကို တရားဝင်ရပ်စဲ ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့တယ်။ 

နိုင်ငံခြားသုံးငွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတော် အကျိုးအတွက်ဆိုပြီး လွတ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ တစ်နည်းအားဖြင့် ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားရေး စီမံကိန်းအတွက် ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ၁၉၆၅ ခုနှစ်မှာ ကုန်သွယ်ရေးကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းလိုက်တယ်။ ၁၉၆၆ ခုနှစ်မှာတော့ ပေါင်စတာလင်ငွေကြေးအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်မှ အပြီးအပိုင် နုတ်ထွက်လိုက်တယ်။ မြန်မာတစ်ပြည်လုံး ကုန်သွယ်ရေး ကော်ပိုရေးရှင်းပေါင်း ၂၂ ခု ဖွဲ့စည်းလိုက်တယ်။ လုပ်ငန်းအမျိုးမျိုး သမဝါယမ အသင်းဆိုင်တွေဖွင့်ပြီး ကုန်သွယ်ရေး ပစ္စည်းတွေ ရောင်းချပေးတယ်။ ကုန်သွယ်ရေး အမိန့်စာတွေ ထုတ်ပြီး ကင်းလွတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေကို သမဝါယမနဲ့ ပုဂ္ဂလိကကုန်သည်တွေကို ရောင်းချခွင့်ပြုတယ်။ 

ပြီးတော့ မြန်မာ့သွင်းကုန်ထုတ်ကုန် ကော်ပိုရေးရှင်းအဖွဲ့တွေ ဖွဲ့ပြီး သွင်းကုန်တွေကို စိစစ်တင်သွင်းတယ်။ ကုန်းလမ်း ရေလမ်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းတွေ တိုးချဲ့လုပ်ကိုင်တယ်။ ပင်လယ်ရေကြောင်း လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း ပြည်သူပိုင်လုပ်ပြီး အစိုးရအဖွဲ့ ကိုယ်တိုင်ကပဲ လုပ်ကိုင်တယ်။ လေကြောင်းလုပ်ငန်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ အရင်းအနှီးများလို့ တိုးချဲ့လုပ်ငန်း (လုပ်ငန်းတိုးချဲ့) မနိုင်ပါဘူး။ ၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်မှာ သမဝါယမ စီမံကိန်းပြဋ္ဌာန်းတယ်။ သမဝါယမ အသင်းတွေကို ကျေးရွာသမဝါယမ အသင်းတွေကနေ စတင်အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ အဲဒီခေတ်က သမဝါယမ အမှုဆောင်တွေက နည်းပေါင်းစုံနဲ့ ခိုးဝှက် နေတာကို တွေ့ရတယ်။ နိုင်ငံတော်က ရောင်းချခွင့်ပြုတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို အလေးခိုး (အချိန်ခိုး) ခိုးလို့ရတဲ့အတတ် ပညာတွေ အကုန်လုံး တတ်သွားကြတယ်။ 

နောက်ပြီးတော့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ သီးစားစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်တယ်။ မြေယာချထားရေး ဥပဒေနဲ့ လယ်လုပ်သူ လယ်ပိုင်ရေး၊ မြေယာတွေချပေးတယ်။ ကျေးရွာအုပ်စု မြေယာကော်မတီတွေ ဖွဲ့ထားပြီး အကြီးအကျယ် မြေယာကိစ္စ ဖြေရှင်းကြရတယ်။ ဒီခေတ်နဲ့ မထူးပါဘူး။ လက်မှုလယ်ယာကနေ တစ်ဆင့် စက်မှုလယ်ယာအဖြစ် ကူးပြောင်းရေးအတွက် ကြိုးစားကြတယ်။ ရေရရှိရေးနဲ့ ရေဘေး ကာကွယ်ရေးအတွက် ဆည်မြောင်း စီမံကိန်းတွေ တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်တယ်။ ၁၉၆၄ ခုနှစ်မှာ ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားရေး စနစ် တည်ဆောက်မှုကို ကာကွယ်တဲ့ ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းပေးခဲ့တဲ့ အချိန်ကစပြီး ၁၉၇၇ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၄ ခုနှစ်အထိ အနှစ် ၂ဝ စီးပွားရေးစီမံကိန်း ချမှတ်ခဲ့တယ်။ ပြည်သူပိုင်၊ သမဝါယမပိုင်၊ ပုဂ္ဂလိကပိုင် စီးပွားရေးကဏ္ဍမှာ သတ်မှတ်ထား တာကြောင့် နောက်ပိတ်ဆုံး ဆင်းရဲသော တိုင်းပြည်ကြီးတစ်ပြည်ဖြစ်ခဲ့ (ဖြစ်လာခဲ့) ရတယ်ဆိုတဲ့ သာဓက အထင်အရှားပါပဲလေ။ 

၂၀၂၁ ခု၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာတော့ ၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၊ အခန်း (၁၁) အရေးပေါ်ကာလဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်များဥပဒေအရ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခံလိုက်ရပြီး ဒုတိယတစ်ကျော့ပြန် အိမ်စောင့်အစိုးရတစ်ခေတ် ပြန်ရောက်ပြန်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေကတော့ အိမ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိမ်စောင့်အစိုးရလားဆိုပြီးတော့ ဝေဖန်ပြောဆိုကြပြီပေါ့ …

တော်လှန်ရေးကောင်စီခေတ် လူမှုရေး 

အဲဒီခေတ်က လူမှုရေးအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြောပြချင်ပါသေးတယ်။ ပြည်သူ့ ကျန်းမာရေးအတွက် အနာကြီးရောဂါ၊ ကာလသားရောဂါ၊ မျက်ခမ်းစပ်ရောဂါ၊ အဆုတ်ရောဂါ၊ လည်ပင်းကြီးရောဂါနဲ့ ဆင်ခြေထောက်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးစီမံကိန်းတွေ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အထူးကုဆေးရုံကြီးတွေ တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့တယ်။ တိုင်းရင်းဆေးပညာကျောင်း၊ ဆေးရုံနဲ့ ဆေးပေးခန်းတွေ ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့တယ်။ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ကျန်းမာရေး ကွာဟမှုအတွက် ကျေးလက် ကျန်းမာရေး ဌာနခွဲတွေ၊ တိုက်နယ်ဆေးရုံတွေ တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ပေးတယ်။ ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေး စက်ရုံတွေ တိုးချဲ့ပြီး မူးယစ် ဆေးဝါးအန္တရာယ် တားဆီးကာကွယ်ရေး စီမံကိန်းတွေလည်း စီမံဆောင်ရွက် ပေးခဲ့တာတွေ မြင်တွေ့ရတယ်။ 

အားကစားနဲ့ ပတ်သက်လို့ လူထု လှုပ်ရှားမှုအသွင် (ပုံစံ) အဖြစ် အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ပေးတယ်။ အားကစားနည်း အလိုက် အဆင့်မြင့်မား နေအောင် မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ပေးတဲ့ အပြင် လူမှုဝန်ထမ်းဌာနတွေကိုလည်း တိုးချဲ့ ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့တယ်။ ပညာရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ၁၉၆၄ ခုနှစ်ကစပြီး တက္ကသိုလ် ပညာရေးစနစ်ကို မူဝါဒအသစ် ချမှတ်ပြီး ဘက်စုံပညာ လုပ်သားကောင်းဖြစ်အောင် တစ်နည်းအားဖြင့် ဆိုရှယ်လစ်စနစ်ကို တည်ဆောက် ကာကွယ်နိုင်မယ့် ဘက်စုံတတ် လုပ်သားကောင်းကြီး ဖြစ်အောင် ကြိုးစားခဲ့တယ်။ (အကောင်အထည် ဖော်ခဲ့တယ်) ၁၉၆ရ ခုနှစ်ကစပြီး အခြေခံပညာရေးစနစ်ကိုလည်း ပြောင်းလဲ ပြုပြင်ခဲ့တယ်။ ပြီးတော့ စက်မှု၊ စိုက်ပျိုး အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပညာ သင်ကျောင်းတွေကိုလည်း ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့တယ်။ 

အထက်တန်း၊ အလယ်တန်း၊ အခြေခံပညာရေးကျောင်းတွေလည်း ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့ပြီး ၁၉၆၃-၆၄ ခုနှစ် ပညာသင်နှစ်ကစပြီး လူရည်ချွန်စီမံကိန်း ဖော်ဆောင်တယ်။ ၁၉၆၄ ခုနှစ် ငပလီ လူရည်ချွန်စခန်း ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ဖွင့်လှစ်ခဲ့တယ်။ ၁၉၆၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်အထိ ပညာရေး နှီးနှောဖလှယ်ပွဲ ၁၁ ကြိမ် ကျင်းပပေးခဲ့တယ်။ မြန်မာစာ ကော်မရှင်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ပညာရေး သုတေသနအဖွဲ့တွေကို ဖွဲ့စည်းနိုင်ခဲ့တယ်။ စေတနာညကျောင်း၊ အသုံးလုံး ကျောင်းသင်တန်း၊ တက္ကသိုလ်ညနေ သင်တန်း၊ တက္ကသိုလ်စာပေးစာယူ သင်တန်းတွေနဲ့ ရန်ကုန်မြို့မှာ လုပ်သားများ ကောလိပ်ကျောင်းတွေ ဖွင့်လှစ် သင်ကြားပေးခဲ့တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံစာ တတ်မြောက်ရေး ဗဟိုကော်မတီက ဦးဆောင်ဦးရွက်လုပ်ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံး အတွက် စာတတ်မြောက်ရေး လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။ တက္ကသိုလ်၊ ကောလိပ် သိပ္ပံနဲ့ ကျောင်းတွေက ကျောင်းသား ကျောင်းသူတွေ ပညာရေးလုပ်အားဒါန ပြုပေးကြလို့ တစ်နိုင်ငံလုံးနီးပါးစာတတ် မြောက်ရေးအောင်ပွဲကြီး ကျင်းပနိုင်ခဲ့ ကြတယ်။ စာမတတ်သူ ပပျောက်ရေး လုပ်ငန်းမှာ အတက်ကြွဆုံး၊ အအောင်မြင်ဆုံး လှုပ်ရှားခဲ့တဲ့ တိုင်းပြည်နိုင်ငံ အဖြစ် ယူနက်စကို အဖွဲ့ပေးတဲ့ဆုကို ၈-၉-၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်မှာ တစ်ကြိမ်၊ နိုမာဆုကို ၈-၉-၁၉၈၃ ခုနှစ်မှာ တစ်ကြိမ် ပညာရေးဆုချီးမြှင့်ခြင်းခံရတယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက် ပညာရေးအတွက် အသုံးစရိတ် တိုးမြှင့်သုံးစွဲထားတာကြောင့် ယနေ့တိုင် မြန်မာ့ပညာရေးဟာ မယိုင်မလဲ ခိုင်မြဲနေပါသေးတယ်လေ။ 

တော်လှန်ရေးကောင်စီခေတ် ယဉ်ကျေးမှု 

မြန်မာ့လူမှုဘဝ အထွတ်အထိပ် ရောက်ဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့အနေနဲ့ ပါတီ ရေးရာစာစောင်၊ နိုင်ငံတကာရေးရာ သတင်းစဉ်၊ စီးပွားရေးစာစောင်၊ လမ်းစဉ် သတင်းဂျာနယ်၊ တောင်သူ လယ်သမား ဂျာနယ်၊ လုပ်သားဂျာနယ်၊ တက္ကသိုလ်ပညာ ပဒေသာစာစောင်၊ သုတေသနစာစောင်၊ ရွှေသွေးဂျာနယ် နဲ့ မိုးသောက်ပန်းစာစောင်တွေကို ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။ စာပေဗိမာန်အဖွဲ့က ကြီးကြပ်အားထုတ် ဆောင်ရွက်ပြီး စာပေ နှီးနှောဖလှယ်ပွဲတွေ၊ စာတမ်းဖတ်ပွဲတွေ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ကျင်းပခဲ့တယ်။ စာပေ ပညာရပ် ထွန်းကားဖို့အတွက် ၁၉၆၂ ခုနှစ်ကစပြီး အမျိုးသားစာပေဆုကို လည်း နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ချီးမြှင့်ပေးခဲ့တယ်။

ရုပ်ရှင်အတွက် အကယ်ဒမီဆုကို နှစ်စဉ် ပေးခဲ့ပေမယ့် သဘင်အနုပညာဆုကိုတော့ မချီးမြှောက်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ထုံးတမ်းဓလေ့တွေကိုလည်း မဖော်ထုတ်ပေးနိုင်တဲ့အပြင် တိုင်းရင်းသားရိုးရာ ဓလေ့ထုံးတမ်း ပပျောက်ရေးအတွက် နိုင်ငံရေးအကွက်နဲ့ ဘာသာရေးလှည့်ကွက်နဲ့ ပြုလုပ်ခဲ့တာတွေ တွေ့ရတယ်။ ကုန်ကုန်ပြောရရင် တော်လှန်ရေး ကောင်စီခေတ်နဲ့ မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ တစ်ခေတ်လုံးမှာ တိုင်းရင်းသားတွေကို ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေး အားလုံးကို ဖျက်ဆီးပစ်တာပါပဲ။ 

နိဂုံး 

၄-၁-၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ နံနက် ၄း၂ဝ နာရီ မြန်မာနိုင်ငံတော် လွတ်လပ်သည့် အချိန်ကစပြီး ယနေ့ ၂၀-၁၁-၂၀၂၁ ရက်နေ့ နံနက် ၄း၃၇ နာရီအထိ နှစ်ပေါင်း (၇၃)နှစ် အတွင်း မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အရွေ့၊ အလှည့်အပြောင်း၊ အပြောင်းအလဲ၊ အဖြစ်အပျက်တွေ အားလုံးဟာ နိုင်ငံရေးတရားခံအစစ်က ဘယ်သူတွေ၊ ဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်တွေက စတင်လိုက်ကြသလဲ ဆိုတာ တိုင်းပြည်ရဲ့ ဖြစ်ပျက်ပုံ အခြေအနေကို လေ့လာကြည့်ရင် မြင်နိုင်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ ပြဿနာအစဟာ ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၉ ရက် နေ့မှ ၂၃ ရက်နေ့အထိ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲဖို့ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်ကြီး ရဲ့ ပထမအဆင့် ပဏာမပြင်ဆင်မှု ညီလာခံကနေ စတင်ခဲ့ပါတယ် ဆိုတာကို တိုင်းရင်းသားတွေ အသိဆုံးပါပဲ။ 

လူမျိုးကြီး၊ လူနည်းစုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စကားတွေအမျိုးမျိုးကြားရတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေဟာ မူလရည်ရွယ်ထားကြတဲ့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်အတွက် စိတ်ပျက်သွားကြပါတယ်။ လူနည်းစု တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် အမျိုးသား ပြည်ထောင်စုကြီး ဖွဲ့စည်းဖို့ အဆိုပြုထားကြပေမယ့် စစ်မှန်တဲ့ အခွင့်အရေးတွေ မပေးနိုင်ဘူးဆိုပြီးတော့ အသေအပေါက် ငြင်းဆိုခံခဲ့ကြရတယ်။ နောက်ပိတ်ဆုံး အမျိုးသားပြည်ထောင်စုမဟုတ်သော ပြည်ထောင်စုကို လူနည်းစု တိုင်းရင်းသားတွေက ဘာမှ အကျိုးကောင်းရပိုင်ခွင့် မရှိတော့ဘူးဆိုတာကို သိကြတဲ့အခါ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်အပေါ်မှာ ယုံမှား သံသယတွေ စဖြစ်လာခဲ့တဲ့ အချိန်ကစပြီး ခေတ်အဆက်ဆက် အာဏာရ တက်လာတဲ့ ပါတီအဖွဲ့အစည်းအားလုံးနဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့အပေါ်မှာ ယနေ့ယခုအချိန်တိုင် သံသယ သံသရာ ရှိနေကြဆဲပါပဲ။ 

၃၁-၈-၁၉၅၈ ရက်နေ့ သန့်ရှင်း ဖဆပလညီလာခံ ကျင်းပပြီးတဲ့နောက် ၂၆-၉-၁၉၅၈ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံရေး အာဏာမမြဲတော့တဲ့ ဖဆပလဦးဆောင်သူ ပုဂ္ဂိုလ်က တပ်မတော်ဦးဆောင်သူ ပုဂ္ဂိုလ်ထံကို စာတစ်စောင်ပို့ခဲ့တဲ့အချိန် ကစပြီး ၂၈-၁၀-၁၉၉၈ ခုနှစ်၊ ဒုတိယ အကြိမ်၊ ပါလီမန်လွှတ်တော်အစည်း အဝေးမှာ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူ ကိုယ်တိုင်က တပ်မတော်ဦးဆောင်သူအား “အိမ်စောင့်အစိုးရ” ဖွဲ့စည်းနိုင်ရေးအတွက် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး အပ်နှင်းဖို့ အဆိုပြု တင်ပြလို့ လွှတ်တော်က သဘောတူ လက်ခံခဲ့တယ်။ နိုင်ငံရေးအာဏာကို စစ်တပ်က အုပ်ချုပ်ဖို့ စတင်ကျင့်သုံးခဲ့တဲ့ တရားခံအစိုးရက ဘယ်အစိုးရ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို လယ်ပြင်မှာ ဆင်သွားသလိုပဲ မြင်တွေ့ရတော့တယ် မဟုတ်လား။ 

အိမ်စောင့်အစိုးရလက်ထက်မှာ တောင်ဥက္ကလာ၊ မြောက်ဥက္ကလာ၊ သာကေတ၊ သုဝဏ္ဏမြို့သစ်တွေ တည်တယ်။ ၁၃-၂-၁၉၅၉ ရက်နေ့မှာ အခြေခံဥပဒေအရ အာဏာထိန်း အိမ်စောင့်အစိုးရ ဝန်ကြီးချုပ်က နုတ်ထွက်စာ တင်တယ်။ ၂၈-၂-၁၉၅၉ ရက်နေ့ မှာ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး ပြန်ခန့်တယ်။ အနယ်နယ် အရပ်ရပ်မှာ ကြံ့ခိုင်ရေး အသင်းဖွဲ့တယ်။ ၂၇-၄-၁၉၅၉ ရက် နေ့မှာ ရှမ်းစော်ဘွားတွေ အာဏာစွန့်ကြောင်း လက်မှတ်ရေးထိုးစေတယ်။ ၂၉၊ ၃၀၊ ၃၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၅၉ ရက်နေ့မှာ မင်္ဂလာဒုံအမှတ် (၁) လေ့ကျင့်ရေး တပ်မတော်ခန်းမမှာ ပြည်လုံးကျွတ် ကြံ့ခိုင်ရေးအသင်းတွေ ညီလာခံကျင်းပ ကြတယ်။ ၈-၁-၁၉၆ဝ ပြည့် ရက်စွဲနဲ့ ဦးကောင်းလက်မှတ်ပါတဲ့ ဒေါင်းတံဆိပ် တစ်ရာတန်တဲ့ငွေကို တရားဝင်ရပ်စဲပြီး ဦးစံလင်းလက်မှတ်ပါ တစ်ရာတန်ငွေကို ဆက်လက် သုံးစွဲခွင့်ပြုခဲ့တယ်။ 

အိမ်စောင့်အစိုးရပြီးသွားလို့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရ (၁၉၆ဝ-၁၉၆၂) လက်ထက်မှာ သန့်ရှင်းဖဆပလက ရွေးကောက်ပွဲမှာနိုင်လို့ ပြည်ထောင်စုပါတီ၊ ပြည်ထောင်စုအစိုးရဆိုပြီး ပြောင်းလဲခေါ်တယ်။ အိမ်စောင့်အစိုးရကို နမူနာ ယူတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာသူက ယခင်မဲဆွယ်ပွဲမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာကို နိုင်ငံတော် ဘာသာအဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းပေးမယ်ဆိုပြီး ကတိတွေပေးတယ်။ သခင်၊ ဗိုလ်၊ ဦးအုပ်စု ကွဲကြတယ်။ ၁၉၆၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လမှာ ရှမ်းပဒေသရာဇ် ခေါင်းဆောင် စဝ်ရွှေသိုက်နဲ့ စဝ်ခွန်ချိုတို့က တောင်ကြီးမြို့မှာ တိုင်းရင်းသားကိုယ် စားလှယ်တွေပါဝင်တဲ့ ပြည်ထောင်စု ခွဲထွက်ရေး (Federal) မူကို တင်ပြ တောင်းဆိုတယ်။ ပြည်နယ်အသီးသီး ခွဲဝေပေးရေး တင်ပြကြတယ်။ အစိုးရက နှုတ်ပိတ်နေတယ်။ ၁-၃-၁၉၆၂ ရက် နေ့မှာ ဖက်ဒရယ်မူစဉ်းစားပေးဖို့ နှီးနှော ဖလှယ်ပွဲ ကျင်းပတယ်။

ရှမ်းစော်ဘွားများက ဖက်ဒရယ်မူမရရင် ပြည်ထောင်စုကနေ ခွဲထွက်မယ်လို့ အတိအလင်း ကြေညာလိုက်ပြီးတဲ့ နောက်တစ်နေ့ ၂-၃-၁၉၆၂ ရက်နေ့ နံနက် ၈း၅ဝ နာရီအချိန်မှာ အသံလွှင့်ရုံ (မြန်မာ့အသံ) မှ “ယိုယွင်းလာသော နိုင်ငံတော်၏ အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းရန် တပ်မတော်က တာဝန်ယူလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း” ပြည်သူသို့ ကြေညာလိုက်တဲ့အချိန်က စပြီး နိုင်ငံရေးအာဏာဟာ စစ်ဝါဒီနိုင်ငံရေး လက်ထဲမှာချည်းပဲ ရောက်ခဲ့ရတယ်။ ကုန်ကုန် (အကုန်)ပြောရရင် စစ်ဝါဒီအမွေ ဆက်ခံသူတွေရဲ့လက်ထဲမှာပဲ နိုင်ငံရေးအာဏာ သံသရာလည်နေရတော့တယ်။ 

တော်လှန်ရေးကောင်စီ အစိုးရခေတ် (၁၉၆၂-၁၉၇၄)၊ ပြည်ထောင်စု ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော် အစိုးရခေတ် (၁၉၇၄-၁၉၈၈) ခေတ် အဆက်ဆက်သော အစိုးရတွေရဲ့ လှည့်ကွက်၊ စားကွက်၊ လုပ်ကွက်အမှားတွေ ကြောင့် ၁၆-၉-၁၉၈၈ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံရေးပါတီနဲ့ မပတ်သက်လိုတဲ့ တပ်မတော်၊ ပြည်သူ့ရဲတပ်ဖွဲ့၊ ဝန်ထမ်းတွေ အားလုံး လမ်းစဉ်ပါတီကနေ နုတ်ထွက် ကြပြီး ၁၈-၉-၁၉၈၈ ရက်နေ့မှာ ဖြစ်ပျက်လာသော နိုင်ငံတော်ရဲ့အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကို တပ်မတော်က တာဝန်ယူ ထိန်းသိမ်းလိုက်ကြောင်း ၁/၈၈ ဖြင့် ကြေညာ၍ နိုင်ငံတော်အာဏာကို ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ခဲ့ပြန်တယ်။ 

၃ဝ-၃-၂ဝ၁၁ ရက်နေ့မှာ ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်ခေတ် ရောက်လာခဲ့ပေမယ့် စစ်ဝါဒီတွေရဲ့ စက်ကွင်းတွေက မလွတ်ထွက်နိုင်ကြသေးဘဲ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေးခေါင်းစဉ်နဲ့ အကြီးအကျယ် လှည့်ကွက်တွေ မြင်တွေ့ရတယ်။

၈-၂-၂ဝ၁၆ ရက်နေ့မှာ ဒုတိယအကြိမ် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းဖြစ် လာခဲ့ကြပေမယ့် ပြည်ထောင်စုအမျိုးသား ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံရေး သို့မဟုတ် ဒီမိုကရေစီ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံရေးစနစ် မဖော်ဆောင်ပေးနိုင်ကြဘဲ ၂ဝ၂၁ ခု၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာတော့ ၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၊ အခန်း (၁၁) အရေးပေါ်ကာလဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်များ ဥပဒေအရ အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာခံလိုက်ရပြီး ဒုတိယ တစ်ကျော့ပြန် အိမ်စောင့်အစိုးရ တစ်ခေတ် ပြန်ရောက်ပြန်ပါတယ်။ 

ပြည်သူတွေကတော့ အိပ်စောင့် အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့် အစိုးရလား၊ အိမ်စောင့် အစိုးရလားဆိုပြီးတော့ ဝေဖန်ပြောဆိုကြပြီပေါ့ ပြည်သူတို့ရယ်။ စာရှုသူများ ကျန်းမာချမ်းသာကြပါစေ။ 

အဲးခိုး 
၂၁-၁၀-၂၀၂၁ ရက်နေ့ 
AM; (၅း၁၅) နာရီ ပြီး။

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၅) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၄) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၃) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၂) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၁) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အဲးခိုး

အတွဲ(၁၁)၊ အမှတ်(၄၂)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၄၊ ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၈၊ ၁၃-၁-၂၀၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၆၂ … “မလွှဲမရှောင်သာဘဲ ယိုယွင်းနေသော တိုင်းပြည်အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းပြီး အာဏာသိမ်းယူရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း” ဆိုပြီး ရှင်းပြခဲ့တယ်။ ပြည်သူလူထုကတော့ ဒီကိစ္စအတွက်ကို “အာဏာသိမ်းမှုကြီး” လို့ပဲ သတ်မှတ်ကြတယ် …

(ယခင်တစ်ပတ်မှအဆက်)

• ၁-၈-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ဗမာ့သေနတ် ကိုင်တပ်ရင်း(၃) တောခိုသည်။ 
• ၃၁-၈-၁၉၅၈ ခုနှစ်တွင် သန့်ရှင်းဖဆပလ ညီလာခံကျင်းပသည်။  
• ၂၆-၉-၁၉၅၈ ခုနှစ်တွင် ဦးနုက ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းထံကို စာတစ်စောင်ပို့ သည်။
• ၂၈-၁၀-၁၉၅၈ ခုနှစ် ဒုတိယ အကြိမ် ပါလီမန်လွှတ်တော်အစည်း အဝေး ကျင်းပသည်။ ဦးနုက ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းအား ‘အိမ်စောင့်အစိုးရ’ ဖွဲ့နိုင် ရေးအတွက် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးအပ်နှင်းရန် အဆိုပြုတင်ပြရာ လွှတ်တော်က သဘောတူလက်ခံသည်ဆိုတဲ့ သမိုင်းစာမျက်နှာအချို့မှာ နိုင်ငံရေးတရားခံပြတဲ့အကြောင်းအရာတွေ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ 

ပထမအိမ်စောင့်အစိုးရ 

ယိမ်းယိုင်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေကို ကြည့်ပြီး ထိန်းသိမ်းထားဖို့ ဦးနုက စစ်တပ်မှာရှိတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းကို အကူအညီတောင်းခဲ့တယ်။ ၁၉၅၈ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၂၈ ရက်နေ့ မှာ ပါလီမန်အထူး အစည်းအဝေးခေါ်ယူပြီး ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်လိုက်တယ်။ နိုင်ငံရေးလောကသားထဲကမဟုတ်တဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ် ၁၄ ဦးနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်ဖို့ အိမ်စောင့်အစိုးရဖွဲ့တယ်။ လုပ်ငန်းစဉ်အနေနဲ့ လေးရပ် ချမှတ်ခဲ့တယ်။ 

(၁) တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေး၊ 

(၂) အခြေအနေကောင်းလျှင် ခြောက်လအတွင်း လွတ်လပ်တရားမျှတ သော ပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးရေး၊ 

(၃) လူထုနေထိုင်စားသောက်မှုစရိတ် လျှော့ချပေးရေးနဲ့

(၄) နိုင်ငံတွင် ပျက်ပြားနေသော စီးပွားရေးကို ပြန်လည်ပြုပြင်ရေးတွေ ပါပဲ။ 

ပြောင်းလဲမှုအခြေအနေ 

အိမ်စောင့်အစိုးရ(ပထမ)တက်လာလို့ မကြာပါ။ ချမှတ်ထားတဲ့လုပ်ငန်းစဉ် လေးရပ်ထဲက အမှတ်(၁)လုပ်ငန်းစဉ်ဟာ အောင်မြင်ပါတယ်။ အရင်ကပေးခဲ့တဲ့ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ကိုလည်း ရုပ်သိမ်းလိုက်တယ်။ သောင်းကျန်းသူတွေကိုတော့ ဆက်တိုက်ပဲ နှိမ်နင်းတယ်။ စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးကို ပူးတွဲဆောင်ရွက်လို့လည်း ပိုပြီးတော့ အောင်မြင်တယ်။ သောင်းကျန်းသူတွေ ထောင်ကျော်မျှ ဥပဒေဘောင်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာတယ်။ ၁၉၅၈ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလမှာ လုံခြုံရေးကောင်စီတွေ အဆင့်ဆင့်ဖွဲ့စည်းပြီး အကောင်အထည်ဖော် လုပ်ကိုင်တယ်။ စားဝတ်နေရေးအတွက် ကုန်ဈေးနှုန်းထား ကန့်သတ်ပေးလိုက်လို့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ ကျဆင်းလာတယ်။

အုပ်ချုပ်ရေးအပြောင်းအလဲ 

ပြီးတော့ ရှမ်းပြည်နယ်အုပ်ချုပ်နေကြတဲ့ ရှမ်းပြည်နယ် စော်ဘွားတွေ ကိုလည်း ပဒေသရာဇ်စနစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ၁၉၅၉ ခုနှစ်၊ ဧပြီလမှာ အာဏာစွန့်လွှတ်ကြောင်း လက်မှတ်ရေးထိုးစေတယ်။ ပြည်ထောင်စု ပြည်မကြီးနဲ့အတူ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်စေတယ်။ ကရင်၊ ကယား၊ ချင်းပြည်နယ်တွေအတွက် ပြည်နယ်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးတွေကို ခန့်အပ်တယ်။ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးတယ်။ ၁၉၅၉ ခုနှစ်မှာပဲ ပြည်သူများ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ရေး စိတ်ဓာတ်ကောင်းမွန်ရေးအတွက် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းမဟုတ်တဲ့ လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ‘ကြံ့ခိုင်ရေးအဖွဲ့’ တွေကို ဖွဲ့တယ်။ ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှာ တရုတ်-မြန်မာနယ်နိမိတ် သဘောတူညီချက်စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီး နယ်စပ်ပြဿနာကို ဖြေရှင်းခဲ့တယ်။

အခြေအနေအပြောင်းအလဲ 

ခြောက်လပြည့်လို့ ပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးမယ်ဆိုပေမယ့် နိုင်ငံရေးအခြေအနေက မပေးတာကြောင့် ပါလီမန်လွှတ်တော်က ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းကို ဝန်ကြီးချုပ်သက်တမ်းတိုးဖို့ အခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်ပေးခဲ့တယ်။ ပြီးတော့ အိမ်စောင့်အစိုးရက(ပထမ) ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှာ လွတ်လပ်၍တရားမျှတသော ပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးခဲ့တယ်။ ၁၇ လကျော် တာဝန်ယူခဲ့တဲ့ အိမ်စောင့်အစိုးရ(ပထမ)လက်ထက်မှာ နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် တိုးတက်အောင်မြင်လာတယ်လို့ ဆိုကြတယ်။

(က)အုပ်ချုပ်ရေးအခြေအနေ – 

ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်တယ်။ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ အစည်းကို ပြုပြင်ဖွဲ့စည်းတယ်။ ဗဟိုလုံခြုံရေးအဖွဲ့၊ ဗဟိုထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့၊ အပြစ်ဒဏ်ပေးရေးနှင့် အကြံပေးအဖွဲ့၊ ရဲဘက်ဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းတယ်။ တိုင်း၊ ခရိုင်၊ မြို့နယ် လုံခြုံရေးကောင်စီတွေ၊ ကျေးရွာကော်မတီတွေ အဆင့်ဆင့်ဖွဲ့စည်းတယ်။ ဝန်ကြီးအဖွဲ့ဝင် ၃ဝ မှ ၁၄ အထိ လျှော့ချလိုက်တယ်။ လုပ်ငန်းစဉ်လေးရပ် ဦးတည်ဆောင်ရွက်မယ်လို့ ကြေညာတယ်။

(ခ) စီးပွားရေးအခြေအနေ – 

စီးပွားရေးတိုးတက်မှုအတွက် အစိုးရက တာဝန်ယူဆောင်ရွက်တယ်။ အမျိုးသားစီမံကိန်းဌာနနဲ့ ဘဏ္ဍာခွဲဝေ သုံးစွဲမှုကြီးကြပ်ရေးအဖွဲ့ဖွဲ့ပြီး ဘယ်လုပ်ငန်း ဦးစားပေးရမယ်ဆိုတာကို အဲဒီအဖွဲ့က ချမှတ်ပေးရမယ်။ 

• ရန်ကုန်-မန္တလေးလမ်းကြီး ဖောက်လုပ်ရေး။ 
• ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဆောင်ဆောက် လုပ်ရေး။ 
• ပညာတော်သင်စေလွှတ်ရေး၊ နိုင်ငံခြားမှ ကျွမ်းကျင်အကူအညီရယူ ရေးတို့ကို ဆောင်ရွက်ပေးတယ်။ 
• လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်တယ်။ 
• စိုက်ပျိုးရေးဘဏ်တွေက ကျေးလက်အထိ ငွေချေးပေး၍ အမတော်ကြေး ထုတ်ချေး၊ ပြန်ဆပ်လုပ်ငန်း ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်တယ်။ ဆန်စပါးအတွက် အထွက်တိုး အောင်လုပ်တယ်။ 
• သောင်းကျန်းသူတွေကို ထိရောက်စွာ နှိမ်နင်းနိုင်လို့ သစ်ထုတ်လုပ်ရေး သယံဇာတ သတ္တုရှာဖွေရေး တိုးတက်လာတယ်။ 
• ကြယ်ငါးပွင့် သင်္ဘောကုမ္ပဏီ ကို ၁၉၅၉ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှာ တည် ထောင်ပြီး ပင်လယ်ရေကြောင်း ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်တယ်။ 
• ရန်ကုန်မြို့ သယ်/ပို့လုပ်ငန်း ယာဉ်များအတွက် ဂျပန်နိုင်ငံမှ … မော်တော်ယာဉ်များ တင်သွင်းပြေးဆွဲပေးတယ်။ 
• စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံတွေ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်တယ်။ 
• ရိုးကုမ္ပဏီကုန်တိုက်တွေကို စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ကုန်စည်ဖြန့်ချိရေးအဖွဲ့က ဝယ်ယူလုပ်ကိုင်တယ်။ 
• ကယားပြည်နယ် ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း အောင်မြင်ခဲ့တယ်။ 
• သ/မလုပ်ငန်းစနစ်တကျဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်။ 
• ဒေသအနှံ့အပြား လိပ်ပြာတောင် (ခ) သမဝါယမဆိုင်များ ဖွင့်လှစ်ရောင်းချတယ်ဆိုတဲ့ စီးပွားရေးအခြေအနေ ရှိခဲ့ကြောင်း တွေ့ရတယ်။

(ဂ) လူမှုရေးအခြေအနေ – 

လူမှုရေးအခြေအနေအနေနဲ့ အလုပ်သမားတွေအတွက် လူမှုဖူလုံရေးအဖွဲ့ ဖွဲ့တယ်။ အိုးအိမ်အဖွဲ့မှ တိုက်ခန်းတွေ ဆောက်လုပ်ပေးတယ်။ ကျေးလက်မှ ရန်ကုန်မြို့ကို ပြောင်းရွှေ့အလုပ်လုပ် ကိုင်နေကြတဲ့သူတွေအတွက်ကို တောင်ဥက္ကလာပ၊ မြောက်ဥက္ကလာပ၊ သာကေတ မြို့သစ်တွေ တည်ထောင်ပေးတယ်။ ဆရာအတတ်သင်ကျောင်း ၅ ကျောင်း တိုးချဲ့ပေးတယ်။ ရန်ကုန်ဆေးရုံကြီးမှာ နှလုံးရောဂါခွဲစိတ်ကုဌာနအသစ် ဖွင့်တယ်။ အမျိုးသားနေ့၊ လွတ်လပ်ရေးနေ့၊ ပြည်ထောင်စုနေ့တွေကို အစီအစဉ်သစ်အနေနဲ့ ကျင်းပပေးတယ်။ ၁၉၅၉ ခုနှစ် ဇွန်လမှာ ဗိဿနိုးမြို့ဟောင်းကို တူးဖော်တယ်။ မန္တလေးမြို့မှာ ပန်တျာကျောင်းအသစ် ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့တယ်ဆိုတာကို မြင်တွေ့ရပါတယ်။

သခင်အုပ်စု၊ ဗိုလ်အုပ်စု၊ ဦးအုပ်စုကွဲ 

၆-၂-၁၉၆ဝ ရက်နေ့မှာ တတိယအကြိမ် အထွေထွေပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပြီးတဲ့အခါ နု-တင် သန့်ရှင်း ဖဆပလက ၁၅၉ နေရာ နိုင်ပြီး ဆွေ-ငြိမ်း တည်မြဲဖဆပလက ၃၄ နေရာသာ နိုင်ခဲ့တယ်။ အိမ်စောင့်အစိုးရလို့ မခေါ် တော့ဘဲ ပြည်ထောင်စုပါတီလို့ အမည်ပြောင်းပြီး အစိုးရအဖွဲ့ကိုလည်း ပြည်ထောင်စုအစိုးရ(ပထစအစိုးရ)လို့ ခေါ် လိုက်တယ်။ အိမ်စောင့်အစိုးရကို နမူနာယူပြီး ဝန်ကြီး ၁၃ ဦးခန့်တယ်။ ဝန်ကြီး တစ်ဦးက ဌာနတစ်ခုထက်ပိုပြီး တာဝန်ယူကြတယ်။ ဦးနုက ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်တယ်။ ငါးပါးပါ အကြံပေးအဖွဲ့ဖွဲ့တယ်။ ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီ ထွန်းကားရေး အတွက် လေးနှစ်စီမံကိန်း ရေးဆွဲတယ်။

နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံရှိကြတဲ့ ယခင်နိုင်ငံရေးသမားဟောင်းတွေက ‘သခင်အုပ်စု’၊ စစ်ရေးအတွေ့အကြုံရှိတဲ့ တော်လှန်ရေးကာလက နာမည်ကောင်းရခဲ့ကြတဲ့ စစ်ဗိုလ်တွေနဲ့ စစ်အငြိမ်းစားတွေက ‘ဗိုလ်အုပ်စု’၊ အုပ်ချုပ်ရေးအတွေ့ အကြုံရှိကြတဲ့ အစိုးရအမှုထမ်းဟောင်းတွေ ရှေ့နေဟောင်းတွေက ‘ဦးအုပ်စု’ဆိုပြီး ကွဲပြဲကြတယ်။ နိုင်ငံရေးအခြေအနေက မတည်မငြိမ်ဘဲ ပါတီတွင်း အာဏာလုရေးတွေဖြစ်လို့ အချင်းချင်း ပြိုင်ဆိုင်နေကြတယ်။

ပြည်တွင်းသောင်း ကျန်းမှုတွေကလည်း ပြန်လည်ပြီး ဦးမော့လာတယ်။ ကူမင်တန် တရုတ်တပ် အကြွင်းအကျန်တွေကလည်း ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့ပိုင်း၊ ကျိုင်းတုံနယ်မှာ ဝင်ရောက် ကျူးကျော်ပြန်တယ်။ အမေရိကန်က နောက်ကွယ်ကနေ ကူညီနေလို့ ကုလသမဂ္ဂဌာနအထိ တိုင်ကြားခဲ့ရတယ်ဆိုတဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေက လည်း ရှိခဲ့ကြတယ်မဟုတ်လား။ (ပြည်ထောင်စုအစိုးရလက်ထက် အုပ်ချုပ်ရေး)

ပြည်ထောင်စုအစိုးရ စီးပွားရေး 

အိမ်စောင့်အစိုးရလက်ထက် တာဝန်လွှဲယူခဲ့တဲ့အခါက တိုင်းပြည်ဟာတည်ငြိမ်စပြန်ပြီး ဖြစ်နေပါပြီပဲ။ အဲဒီမှာ စစ်ဘက်ကုန်စည်ဖြန့်ဖြူးရေးဌာန လက်အောက်ရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ပထမဦးဆုံး အစိုးရက လွှဲပြောင်းယူခဲ့တယ်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်နဲ့ တရုတ်အစိုးရတွေဆီက ငွေချေးပြီး ဒုတိယလေးနှစ် စီမံကိန်း အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ အချိန်မှာ အင်္ဂလိပ်၊ အိန္ဒိယ အရင်းရှင်ကြီးတွေက စီးပွားရေးကို လက်ဝါးကြီးအုပ်ထားနေတုန်းပါပဲ။ ကုန်ထုတ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေရဲ့အများစုမှာလည်း မြန်မာမဟုတ်တဲ့ လူမျိုးခြားလက်ထဲမှာပဲ ရှိနေကြတယ်။ သမဝါယမစနစ်နဲ့ စီးပွားရေးကို ချုပ်ကိုင်ချင်ပေမယ့် မအောင်မြင်ပါဘူး။ နှစ်လအတွင်းမှာပဲ စီးပွားရေးတွေ ကျဆင်းပြီး လူသုံးကုန်ပစ္စည်းတွေ ရှားပါးလာကြပြီးတော့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေ မိုးပေါ်ခေါင်ထိမြင့်တက်လာတယ်။ လုပ်မတတ် ထိန်းမနိုင်တော့တဲ့အခါ “ပရဟိတဆိုင်” လို့ခေါ်တဲ့ အခြေခံစားသောက်ကုန်တွေကိုသာရောင်းတဲ့ ဈေးဆိုင်တွေသာ ဖွင့်နိုင်ကြတော့တယ်။

ပြည်ထောင်စုစနစ် တောင်းဆို 

၁၉၆၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ပြည်ထောင်စုပါတီညီလာခံမှာ ဦး-ဗိုလ်- သခင် ခေါင်းဆောင်တွေ နေရာလုနေ ကြတယ်။ ၂၄-၂-၁၉၆၂ ခုနှစ် ပြည်လမ်း (ရန်ကုန်) ရှိ အသံလွှင့်ရုံမှာ ‘ဖက်ဒရယ်မူ’ နဲ့ ပတ်သက်လို့ လူမျိုးပေါင်းစုံ ဆွေးနွေးပွဲ လုပ်ကြတယ်။ အဲဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ဝန်ကြီးစဝ်ခွန်ချိုက ပြည်ထောင်စုစနစ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ တင်ပြဆွေးနွေးကြတယ်။ 

• ပြည်မကို ပြည်နယ်တစ်ခု (တစ်နယ်) ဖွဲ့စည်းရေး၊ 
• ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် လူမျိုးစုလွှတ်တော်တို့ကို အာဏာအရေးတူထားရှိရေး၊ 
• လူမျိုးစုလွှတ်တော်သို့ ပြည်နယ်၊ တိုင်းမှ ဦးရေတူညီသော ကိုယ်စားလှယ်ပေးရေးနဲ့၊
• ပြည်နယ်များက မိမိဆန္ဒအလျောက် လွှဲအပ်သော အာဏာများကို ဗဟိုအစိုးရက ကန့်သတ်ပေး၍ ကျန်ရှိသောအာဏာများကို ပြည်နယ်များတွင်သာ ထားရေးဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို တင်ပြခဲ့တယ်။ တက်ရောက်လာကြတဲ့ ကချင်၊ ချင်း၊ ရှမ်း၊ ကယားတိုင်းရင်းသားတွေက ထောက်ခံကြတယ်။ 

ပထမ နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်း

၂၈-၂-၁၉၆၂ ရက်နေ့မှာ ဒုဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူက ဝန်ကြီးချုပ်ထံသို့ လျှို့ဝှက်တဲ့ စာတစ်စောင်တင်ပြခဲ့တယ်။ ပြည်နယ်မှာ နေထိုင်ကြတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေက ဖက်ဒရယ်မူတောင်းဆိုချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ရ၊ မရလည်း ပြည်ထောင်စုကနေ ခွဲထွက်ဖို့ အားလုံးသဘောတူထားကြတယ်။ ပြည်ထောင်စုကနေ ခွဲထွက်ပြီးရင် ဆီတိုးအုပ်စု (SEATO) ထဲကို ဝင်ကြမယ်။ ခွဲထွက်ပြီးသွားတဲ့အခါ ပြည်နယ်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းကို လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ သတင်း(အတွင်းရေး သတင်း)ကို ဒုဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူက သတင်းပေး(စာတစ်စောင်နဲ့) ပေးခဲ့တာကြောင့် ပြည်ထောင်စုဖက်ဒရယ်မူကိစ္စ အစဦးဆုံးပြဿနာ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

၁-၃-၁၉၆၂ ရက်နေ့ရောက်လို့ ဖက်ဒရယ်မူကိစ္စ ဒုတိယနေ့ ဆွေးနွေးပြီးလို့ ညဉ့်နက်ချိန်မှာ ကြီးကျယ်တဲ့ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲကြီး ဖြစ်သွားတာပါပဲ။ ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ ဝန်ကြီးအချို့၊ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင် အချို့နဲ့ အစိုးရအရာရှိကြီးအချို့ စစ်တပ်က ထိန်းသိမ်းလိုက်တယ်။ 

၂-၃-၁၉၆၂ ရက်နေ့ နံနက် ၈း၅ဝ နာရီအချိန်မှာ (မြန်မာ့အသံ )အသံလွှင့်ရုံမှ အာဏာသိမ်းသူက “ယိုယွင်းလာသော နိုင်ငံတော်အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းရန် တပ်မတော်က တာဝန်ယူလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း” တိုင်းပြည်သို့ ကြေညာ ချက် ထုတ်ပြန်လိုက်တယ် ပဋိပက္ခကြောင့် ကွယ်လွန်သွားကြတဲ့သူရှိတယ် ဆိုတဲ့အကြောင်း သမိုင်းစာမျက်နှာမှာ အထင်အရှားရှိနေပါသေးတယ်မဟုတ်လား။ 

ဖမ်းဆီး၊ ထိန်းသိမ်း၊ ဖျက်သိမ်း 

နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းပြီး မကြာပါ။ ၂ မတ်လ ၁၉၆၂ ရက်နေ့မှာ တပ်မတော်အရာရှိကြီး ၁၇ ဦးပါဝင်သော တော်လှန်ရေးကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းလိုက်တယ်။ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော် တော်လှန်ရေးအစိုးရအဖွဲ့ကို အစိုးရဌာန တာဝန်ခံ ၈ ဦးနဲ့ ဖွဲ့စည်းပြီးဆောင်ရွက်တယ်။ ပါလီမန် ဒီမိုကရေစီအစိုးရအုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ဟောင်းတွေ၊ ပြည်နယ်ကောင်စီတွေ၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်နဲ့ လူမျိုးစု လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ၊ တရားလွှတ်တော်တွေအားလုံးကို ဖျက်သိမ်းလိုက်တယ်။ သမ္မတ၊ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ဝန်ကြီးများ၊ တရားရေးဝန်ကြီးချုပ်၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ၊ လူမျိုးစုလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ၊ စော်ဘွားများ၊ လွှတ်တော်အမတ်များ ထိန်းသိမ်းလိုက်တယ်။ အာဏာသိမ်းသူ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူက

‘မလွှဲမရှောင်သာဘဲ ယိုယွင်းနေသော တိုင်းပြည်အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းပြီး အာဏာသိမ်းယူရခြင်းဖြစ်ကြောင်း’ ဆိုပြီး ရှင်းပြခဲ့တယ်။ ပြည်သူလူထုကတော့ ဒီကိစ္စအတွက်ကို ‘အာဏာသိမ်းမှုကြီး’ လို့ပဲ သတ်မှတ်ကြတယ်။ 

တစ်ပါတီစနစ်စတင် 

အာဏာသိမ်းတော်လှန်ရေး ကောင်စီက – 

(၁) ၄-၃-၁၉၆၂ရက်နေ့မှာ ပထစပါတီ၊ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်နဲ့ ပမညတ ပါတီကြီး ၃ ပါတီရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကို ပထမအကြိမ် နိုင်ငံရေးကိစ္စ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးကြတယ်။ 

(၂) ၇-၅-၁၉၆၂ ရက်နေ့မှာ ဒုတိယအကြိမ် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြပြီး 

(၃) ၁၇-၅-၁၉၆၂ ရက်နေ့မှာ တတိယအကြိမ် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြတယ်။ ၈-၃-၁၉၆၂ ရက်နေ့မှာတော့ ဒေါက်တာဘဦးခေါင်းဆောင်တဲ့ အစိုးရအကြံပေးအဖွဲ့ကို ဖျက်သိမ်းလိုက်တယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ဆွေးနွေးကြတဲ့အခါက (အချိန်က) တော်လှန်ရေးကောင်စီရဲ့ ဝါဒသဘောထားကို နာကြားခဲ့ရတယ်။ တတိယအကြိမ်မှာတော့ မြန်မာ့ဆိုရှယ် လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ သဘောထားခံယူချက်အကြောင်းကို ရှင်းလင်းခဲ့လို့ ပါတီအနေနဲ့ ထောက်ခံပါကြောင်း၊ သို့သော် (ဒါပေမဲ့) တစ်ပါတီစနစ်ကိုတော့ မထောက်ခံပါကြောင်းနဲ့ တစ်ပါတီစနစ် ကျင့်သုံးမယ်ဆိုရင် အမျိုးမျိုးမှားယွင်းလာနိုင်မယ် ဆိုတဲ့အကြောင်း နိုင်ငံရေးပါတီခေါင်းဆောင်တွေက တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်။ 

မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ 

၃ဝ-၄-၁၉၆၂ ရက်နေ့မှာ တော်လှန်ရေးကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံရေးဝါဒသဘောထားကို ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ကြေညာချက်အရ စီးပွားရေးမှာ နိုင်ငံတော်အစိုးရပိုင်း၊ သမဝါယမပိုင်း၊ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်များအပိုင်း ၃ ပိုင်းခွဲပြီး လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေ ပေးမယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း ပါရှိပါတယ်။ “ဆိုရှယ်လစ်လောကသို့ မြန်မာ့လမ်းစဉ်ဖြင့် ချီတက်ကြစို့”ဆိုပြီး ကြွေးကြော်ခဲ့တယ်။ ၄-၇-၁၉၆၂ ရက် နေ့မှာ မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ကြေညာတယ်။ အမြုတေပါတီအဖြစ် ထူထောင်တယ်။ လမ်းစဉ်ပါတီရဲ့ တွေးခေါ်မြော်မြင်ရေး သဘောတရားအဖြစ် ‘လူနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်တို့၏ အညမညသဘောတရား’ စာတမ်းဖြန့်ဝေတယ်။ စာတမ်းမှာ အခန်း ၅ ခန်း ပါဝင်ပါတယ်။ (က) သက်မဲ့ လောက၊ (ခ) သက်ရှိလောက၊ (ဂ) ဩကာသလောက၊ (ဃ) သတ္တလောက နဲ့၊ (င) သင်္ခါရလောကအကြောင်းတွေကို ရှင်းလင်းထားတယ်။ လူနဲ့ လူ့ပတ်ဝန်းကျင် အပြန်အလှန် ကျေးဇူးအထောက်အကူပြုကြပုံ၊ လောကုတ္တရာအမြင်ဖြင့် မကြည့်ဘဲ လောကီအမြင်ဖြင့် ရှုမြင် လေ့လာသင့်ပုံစတဲ့ အကြောင်းအရာတွေ စာတမ်းမှာ ပါရှိပါတယ်။ (စာရေးသူ ကိုယ်တိုင်လည်း အကြိမ်တစ်ဆယ်ကျော်မက လေ့လာဖတ်ရှုခဲ့ရပါသေးတယ်။ မနှစ်သက်ပါဘူး။) 

ဘာသာရေးကို နှိပ်ကွပ်တဲ့ နိုင်ငံရေး 

အဲဒီဝါဒကို မနှစ်သက်တဲ့ စာရေးဆရာတစ်ဦးက “ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒတစ်မျိုး ဖြစ်ကြောင်း၊ သိပ္ပံနည်းကျ မာ့က်စ်ဝါဒ၊ လီနင်ဝါဒတွေ လမ်းညွှန်မှုကို မခံယူဘဲ ဗုဒ္ဓဘာသာ မာ့က်စ်ဝါဒီသမားဖြစ်တဲ့ ဦးဘဆွေရဲ့ နည်းဆန်ဆန် မြန်မာ့နည်း ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒဖြစ်ကြောင်း၊ အခြေခံ လူတန်းစားမှာ အလုပ်သမား လူတန်းစားမဟုတ်၊ တောင်သူလယ်သမားဖြစ်ကြောင်း” ဝေဖန်ထားတာတွေ့ရသလိုပဲ နောက်ထပ် နာမည်ကြီးစာရေးဆရာ တစ်ဦးကလည်း “လမ်းစဉ်ပါတီရဲ့ အညမညသဘောတရားနဲ့. ဗုဒ္ဓအဘိဓမ္မာနဲ့ နှိုင်းယှဉ်လေ့လာတင်ပြခဲ့ပါသေးတယ်” ဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။ နိုင်ငံရေးဝါဒက ဘာသာရေးဝါဒအပေါ် လွှမ်းမိုးလိုတဲ့ သဘောမျိုးတွေ့ရတာကြောင့် တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကာလတစ်လျှောက် လုံးနဲ့ လမ်းစဉ်ပါတီ ကာလတစ်လျှောက်လုံး ထင်ရှားတဲ့ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် ဘုန်းတော်ကြီးအချို့ကို ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ် မှာ လူဝတ်လဲစေပြီး နှိပ်ကွပ်ခဲ့တဲ့သာဓက အထင်အရှားရှိခဲ့ပေမယ့် ဒီအကြောင်းအရာအပေါ်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဘယ်သူမှ မကန့်ကွက်၊ မတားမြစ်၊ မဆန့်ကျင်ရဲကြဘဲ ခေတ်ကာလ နှစ်ခေတ်လုံးလုံး ဗုဒ္ဓဘာသာကို နိုင်ငံရေးသမားတွေက ချဉ်းကပ်သယောင်ပြုပြီး အမျိုး၊ ဘာသာ၊ သာသနာ အလိုမရှိပုံစံမျိုးနဲ့ ကြဉ်ပယ် (ပစ်ပယ်၊ ပစ်ဖယ်)ထားခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားသာဓကရှိခဲ့ပါတယ်။ 

ပြောင်းလဲကျင့်သုံး 

ဆက်လက်ပြီးတော့ မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီဟာ တစ်ပါတီ(တစ် ဝါဒ)စနစ်အရနဲ့ပဲ အကောင်အထည်ဖော်တယ်။ ဘယ်သူအကြံပေးပေး ဘယ်သူ့စကားကိုမှ (အကြံဉာဏ်ကိုမှ) မယူကြဘဲ တစ်ပါတီနိုင်ငံရေး ပုံစံကို နေ့နေ့ညည အကောင်အထည်ဖော်တယ်။ ပါတီ စည်းရုံးရေးကော်မတီနဲ့ ပါတီစည်းကမ်း ထိန်းသိမ်းရေးကော်မတီဖွဲ့တယ်။ လမ်းစဉ်ပါတီကို အမြုတေမှ ပြည်သူ့ပါတီသို့ ကူးပြောင်းတယ်။ ဒီမိုကရေစီဗဟိုဦးစီးစနစ်နဲ့ အောက်ခြေကနေ ဗဟိုအဆင့်အထိ ပါဝင်ရမယ့် ကော်မတီဝင်တွေကို ပါတီဝင်တွေရဲ့ဆန္ဒနဲ့ ရွေး (တင်မြှောက် တဲ့စနစ်နဲ့)ကောက် တင်မြှောက်တယ်။ ပါတီမိတ်ဆွေ၊ အရန်ပါတီဝင်၊ တင်းပြည့်ပါတီဝင် အဆင့်ဆင့်ထားခဲ့တယ်။

၁၉၆၄ ခုနှစ်ကနေ စတင်ပြီး (မြို့နယ်ပါတီယူနစ်တွေ ဖွဲ့စည်းပြီးလို့ အခြေခံစည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ခဲ့ကြလို့) ၁၉ဝ၄ ခုနှစ် ၁၀ နှစ်အတွင်းမှာ ပါတီဝင်ပေါင်း (အင်အား) ငါးသိန်းကျော် ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ မြန်မာပြည်မှာ အင်အားထိပ်ဆုံးရောက်တဲ့ ပါတီတစ်ပါတီဖြစ်လို့ “မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ”ရဲ့ အမှတ်အသားတံဆိပ်ဟာ နိုင်ငံတော်က အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ တံဆိပ်အလံ အမှတ်အသားပါ ပြောင်းလဲကျင့်သုံး လိုက်ကြတော့တာပါပဲ။ တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးအခန်းကဏ္ဍလည်း ကျဆုံး (ပျောက်ဆုံး)သော ခေတ်ကြီးတစ်ခေတ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ 

ဆွေးနွေးချက် ပျက်ပြား 

တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးအခွင့်အလမ်း မရှိတော့တဲ့ ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ် ပါတီခေတ်ကြီးမှာ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံရေးစနစ်ကို မျှော်နေကြပေမယ့် အကျပ်အပိတ် အခွင့်အလမ်းမရှိတော့လို့ တိုင်းရင်းသားတွေဟာ ရွေးစရာနိုင်ငံရေးအခွင့်အလမ်းတွေ ပျောက်ဆုံးခဲ့ရတယ်။ ၁-၄-၁၉၆၃ ရက်နေ့မှာ အထွေထွေလွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပေး လိုက်တယ်။ အကျဉ်းသား ၁၂ဝဝဝ ခန့် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ရကြတယ်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီ(ဗမာပြည်)၊ ဗမာပြည်ကွန်မြူ နစ်ပါတီ၊ ကရင်နီအမျိုးသားတိုးတက်ရေးပါတီနဲ့ ကေအင်န်ယူတို့မှ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားပုဂ္ဂိုလ်တွေ အပါအဝင် သတင်းစာဆရာ၊ ကျောင်းသားတွေ လွတ်မြောက်လာကြတယ်။ တောတွင်းလက်နက်ကိုင်ကြတဲ့သူတွေလည်း ဥပဒေဘောင်အတွင်းထဲကို ပြန်လာကြတယ်။ တိုင်းပြည်အတွက် အဓိကငြိမ်းချမ်းသာယာရေးအတွက် ဖြစ်နေတာကြောင့် အစိုးရအဖွဲ့က ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးဖို့ ကမ်းလှမ်းဖိတ်ခေါ်တယ်။ 

(၁) ၁၀-၈-၁၉၆၃ ရက်နေ့မှာသခင်စိုးခေါင်းဆောင်တဲ့ အလံနီကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ အဖွဲ့ဝင် ၂ဝ ပါဝင်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးဖို့ ရန်ကုန်ကို ရောက်လာတယ်။ 
(၂) ၂၀-၈-၁၉၆၃ ရက်နေ့မှာ ကော်သူလေးငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့ 
(၃) ၂၉-၁၉၆၃ ရက်နေ့မှာ ရဲဘော်ဌေး ဦးဆောင်တဲ့ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီအဖွဲ့ 
(၄) ၂၈-၁၁-၁၉၆၄ ရက်နေ့မှာ စောဟန်သာတာမွှေး ခေါင်းဆောင်တဲ့ ကော်သူလေးငြိမ်းချမ်းရေးအဖွဲ့ 
(၅) ရခိုင်ကွန်မြူနစ်ပါတီ 
(၆) ရှမ်းအမျိုးသားတပ်ပေါင်းစု 
(၇) ကချင်လွတ်လပ်ရေးကောင်စီ 
(၈) မန်းဘဇံခေါင်းဆောင်သော ကေအင်န်ယူအဖွဲ့ 
(၉) မွန်ပြည်သစ်ပါတီ 
(၁ဝ) ကရင်နီပါတီတွေနဲ့

အစိုးရနဲ့ တွေ့ဆုံကြပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးကြတယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးမျှော်လင့်ချက် ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းရေးအတွက်ဖြစ်တဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံရေးစနစ် ကျင့်သုံးရေးအတွက်ကို အပြန်အလှန်တင်ပြ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပေမယ့် ဘာဆိုဘာမှ သဘောတူညီမှုမရခဲ့တာကြောင့် နိုင်ငံရေးအတွက် (ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်) လာရောက်ဆွေးနွေးကြတဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေဟာ နိုင်ငံတော်နဲ့ကျောခိုင်းပြီး ပြန်ထွက်ခွာသွားကြရတယ်။ ဒီအတွက် မှတ်တမ်းမှတ်ရာ အထင်အရှားကျန်ရှိနေပါသေးတယ်။

ဒါကြောင့် နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းနဲ့ မဖြေရှင်းကြဘဲ အတ္တနဲ့ ရှေ့တန်းတင်ခဲ့တဲ့ ဆွေးနွေးချက်တွေကြောင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ပင်လုံညီလာခံ၊ အမျိုးသားညီလာခံ အကြိမ်ကြိမ်ဖန်တီးပြီး ပြဿနာငြိမ်းအောင် ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့ကြပေမယ့် နိုင်ငံရေးအာဏာရူးသွပ်ကြသူတွေရဲ့ အရှက်မဲ့ကြတဲ့ တစ်ယူသန်ခံယူမှုကြောင့် စစ်မှန်တဲ့ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုလောက မရောက်နိုင်ခဲ့တာပါပဲ။ ယခင်နဲ့ယခု မထူးသလိုပါပဲပေါ့။

အဲးခိုး (ဆက်ရန်)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၄) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၃) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၂) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၁) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အဲးခိုး

အတွဲ(၁၁)၊ အမှတ်(၄၁)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၄၊ ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၁၊ ၆-၁-၂၀၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

(ယခင်တစ်ပတ်မှအဆက်)

၁၉၅၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှာ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမှာ ကိုမင်တန်ကျူးကျော်မှုကို တင်ပြခဲ့တယ်။ ပြဿနာဟာ မနည်းပါးသွားကြဘဲ ပိုပြီးတော့ ဆိုးရွားသောင်းကျန်းလာတယ်။ မထူးတော့ဘဲ မြန်မာ့တပ်မတော်က ကျူးကျော်ကြသူ တရုတ်ဖြူ ကိုမင်တန်ကို တိုက်ထုတ်ခဲ့တယ် …

တောခိုကြရ 

၁၉၄၆ ခုနှစ်မှာ အလံနီကွန်မြူနစ်ပါတီက တောခိုပြီး ဆူပူသောင်းကျန်း ကြတယ်။ အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီတွေက ဖဆပလနဲ့ပေါင်းကြတယ်။ ဝါဆောမြို့မှာ ကျင်းပတဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကွန်မြူနစ်ညီလာခံကြီးက ချမှတ်တဲ့ လမ်းစဉ်ကိုလိုက်ပြီး အေဒီ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ မတ်လမှာ တောခိုခဲ့ကြတယ်။ ပျဉ်းမနားကို ဌာနချုပ်ထားကြပြီး ပဲခူး၊ တောင်ငူ၊ မြင်းခြံနဲ့ ပုသိမ်နယ်တွေမှာ ဆူပူသောင်းကျန်းကြတယ်။ မီးရထားလမ်းတွေ ဖျက်တယ်။ ပြည်သူတွေဆီက ရိက္ခာတွေ အဓမ္မနည်းနဲ့ရယူတယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ပဲ မြို့ထဲမှာ မနေရဲကြတော့ဘဲ တိမ်းရှောင်ကြပြီးတော့ ပြောက်ကျားတပ် အဖြစ် တောခိုခဲ့ကြတယ်ဆိုတဲ့ သာဓက ကလည်း ပြည်သူတွေအားလုံးအသိပဲမဟုတ်လား။ 

ပြည်သူ့ရဲဘော်အကွဲအပြဲ 

ဖဆပလအဖွဲ့ထဲမှာပါဝင်တဲ့ ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့တွေကလည်း ခေါင်းဆောင်လုပ်သူမရှိတော့ စည်းကမ်းတွေ မရှိကြတော့ဘဲ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ လက်ဝဲယိမ်းလာကြတယ်။ အေဒီ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီရောက်တဲ့အခါ ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ဟာ ရဲဘော်ဖြူ၊ ရဲဘော်ဝါဆိုပြီးတော့ နှစ်ဖွဲ့ (နှစ်ခြမ်း) ကွဲသွားပြန် တယ်။ ဇူလိုင်လမှာ ပုန်ကန်သောင်းကျန်းကြပြီး ပုသိမ်၊ မအူပင်၊ ပြည်၊ ပဲခူးနယ်တွေမှာ အစိုးရငွေတိုက်(ဘဏ်)တွေ ဖောက်တယ်။ ပြည်သူ့ထောက်ပံ့ရေး ပစ္စည်းတွေ သိမ်းယူကြတယ်။ နှစ်ပတ်ကြာပြီးတဲ့အခါ တပ်မတော်မှ တပ်သား အချို့က ကွန်မြူနစ်ဝါဒမှိုင်းတိုက်မှုကြောင့် တောခိုခဲ့ကြတယ်ဆိုတဲ့ သမိုင်း အထောက်အထားတွေက မပျောက်မပျက်ပါဘဲ မဟုတ်လား။ 

တရုတ်ဖြူ၊ ကိုမင်တန်ကျူးကျော်မှု 

အဲဒီတုန်းက မြန်မာပြည်ဟာ အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ပြိုကွဲလုမတတ်ပါပဲ။ ရောင်စုံသူပုန်တွေ ထကြတယ်။ အေဒီ ၁၉၄၉ ခုနှစ်မှာတော့ တရုတ် ပြည် မော်စီတုံး ကွန်မြူနစ်တွေ အာဏာရလာတဲ့အခါ သူ့ရဲ့ပြိုင်ဘက် ကိုမင်တန်(တရုတ်ဖြူ)အစိုးရက ထိုင်ဝမ်ကျွန်းကို ထွက်ပြေးရတဲ့အချိန်ပါပဲ။ ယူနန်နယ်မှာရှိကြတဲ့ ကိုမင်တန်တွေက မြန်မာပြည်ထဲမှာ ဝင်ရောက်လာပြီး ကျူးကျော်လာတယ်။ ကိုမင်တန် တပ်သားနှစ်သောင်းခန့် ကျိုင်းတုံနယ်ထဲမှာ ဝင်လာတယ်။ ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်၊ မေလ မှာ နယ်စပ်မှာရှိတဲ့ ကြူကုတ်မြို့ကို သိမ်းယူပြီး ပြည်သူတွေကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်တယ်။ တပ်မတော်က လက်နက်ချ အဖမ်းခံကြရန် ရာဇသံတွေပေးခဲ့ပေ မယ့် လက်မခံပါ။ ၁၉၅၀၊ ၁၉၅၁ ခုနှစ်မှာ တရုတ် ကိုမင်တန်တွေ ပိုပြီးများလာတယ်။ ထိုင်ဝမ်ကျွန်းက စစ်သင်တန်းတွေ လာပေးတယ်။ လက်နက်ရိက္ခာတွေ ဖြည့်တင်းပေးတယ်။ အဲဒီအတွက်နဲ့ နိုင်ငံတော်အစိုးရက အေဒီ ၁၉၅၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှာ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံမှာ ကိုမင်တန်ကျူးကျော်မှုကို တင်ပြခဲ့တယ်။ ပြဿနာ ဟာ မနည်းပါးသွားကြဘဲ ပိုပြီးတော့ ဆိုးရွားသောင်းကျန်းလာတယ်။ မထူး တော့ဘဲ မြန်မာ့တပ်မတော်က ကျူးကျော်ကြသူ တရုတ်ဖြူ ကိုမင်တန်ကို တိုက်ထုတ်ခဲ့တယ်။ ၁၉၅၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှာ ပြည်ပတွေဖိအားနဲ့ပါ ပါလာလို့ ကိုမင်တန်တပ်ဟာ မြန်မာပြည်ကနေ ရုပ်သိမ်းသွားပါတယ်။ ကျန်နေတဲ့ အကြွင်းအကျန်တွေကတော့ ယနေ့အချိန်ထိ ဒုက္ခပေးနေပါသေးတယ်ဆိုတာကို ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။ 

ဖဆပလအစိုးရပြယုဂ် 

တရုတ်ဖြူ ကိုမင်တန်ကိစ္စ ပြီးသွားပေမယ့် အာဏာရ ဖဆပလအစိုးရကိစ္စကလည်း မပေါ့မသေးပါဘူး။ ဖဆပလ အစိုးရလည်း သူ့ရဲ့အစိုးရ ထာဝရ (ထာဝစဉ်) အာဏာအမြဲတည်မြဲရေးကို အာဏာရှင်ဆန်ဆန် ဦးတည်ကြိုးစားနေကြတယ်။

ပြည်သူပြည်သားတွေရဲ့အကျိုး ကို ထိထိရောက်ရောက် မလုပ်နိုင် မကိုင်နိုင်ဘဲ ရွေးကောက်ပွဲနီးရင် မဲများများရရေးအတွက်နဲ့ လူထုတွေကို ကတိတွေအမျိုးမျိုးပေးကြတာပေါ့။ တကယ်လည်း အစိုးရဖွဲ့နိုင်တဲ့အခါ (အစိုးရအဖွဲ့ ဖြစ်လာတော့) ပေးထားတဲ့ကတိတွေကို မေ့ပျောက်ကြပြီး ကိုယ်ကျိုးတွေ ရှေ့တန်းမှာထားကြလို့ အဂတိတွေ အမျိုးမျိုးလိုက်ပြီး အစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ သူတွေက ပိုပြီးတော့ အကျင့်ပျက်ခြစားကြတယ်။ အဂတိလိုက်စားမှု များပြားလာကြလို့ အချင်းချင်းလည်း မသင့်မမြတ်ကြဘဲ ဖြစ်လာကြတယ်။ ဒီဘက် ဒီမိုကရေစီခေတ်က အစိုးရလိုပဲပေါ့။

အစိုးရနဲ့ ရင်းနှီးကြတဲ့သူတွေက (လုပ်ငန်းရှင်တွေက) အခွင့်ထူးတွေ အမျိုးမျိုးရကြလို့ တိုင်းပြည်စီးပွားရေးဟာ ယိုယွင်းမှုတွေ ဖြစ်လာကြတော့တာပါပဲ။ 

သန့်ရှင်းတည်မြဲ 

ဖဆပလ အေဒီ ၁၉၅၈ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ကျင်းပတဲ့ ဖဆပလ (တတိယအကြိမ်) နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အစည်းအဝေးမှာ ဖဆပလခေါင်းဆောင်တွေဟာ အချင်းချင်း မညီညွတ်ကြတော့ဘဲ သဘောထားတွေလည်း ကွဲလာကြတာကို တွေ့ရတယ်။ ဧပြီလရောက်တဲ့အခါ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်ဟာ နှစ်စု နှစ်ဖွဲ့ နှစ်ခြမ်း ကွဲသွားကြတယ်။ ကွဲကြပေမယ့် (ကွဲကြတော့) ကွဲကြပြီး ဖြစ်ပေမယ့် အစိုးရအဖွဲ့ကို ကြိုးကိုင်ကြဖို့ (အစိုးရ အာဏာကို ကိုင်ထားကြဖို့) နှစ်အုပ်စုလုံးက ကြိုးစားအားထုတ်နေကြတယ်။ ရှင်းရှင်းပြောရရင် အာဏာရှင်ဖြစ်ဖို့ အာဏာလုနေကြတယ်။ ကိုယ့်အုပ်စုနဲ့ သူ့အုပ်စု သန့်ရှင်းဖဆပလ၊ တည်မြဲဖဆပလဆိုပြီး ပြိုင်ဆိုင်မှုတွေ ပြင်းထန်လာကြတာပေါ့။ နောက်ဆုံးတော့ သန့် ရှင်းဖဆပလအဖွဲ့ကို အယုံအကြည်မရှိဆိုတဲ့အဆို လွှတ်တော်မှာတင်ပြီး မဲခွဲကြတဲ့အထိ ဖြစ်လာကြတယ်။ မဲခွဲလို့ အနိုင်ရကြပေမယ့် အခြားသော နိုင်ငံရေးအုပ်စုတွေနဲ့လည်း အပေးအယူ လုပ်ရပြန်သေးတယ် မဟုတ်လား။ အဲဒီလိုနဲ့ အုပ်စုကွဲခြင်းရဲ့ အခြေအနေဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ပျံ့ သွားတော့ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ ဖဆပလတွေဟာ အပြန်အလှန် ပုတ်ခတ်ပြောဆိုကြတာပေါ့။ ခုခေတ်ကလိုပဲ အနီ၊ အစိမ်း ပုတ်ခတ်ကြသလိုပေါ့။ နိုင်ငံရေးက မတည်ငြိမ်တော့ ကုန်သွယ်မှုတွေ၊ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတွေ၊ အဖက်ဖက် (အဘက်ဘက်)ကနေ ကျဆင်းလာပါ တယ်။ နိုဝင်ဘာလမှာ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးမယ်လို့ ကတိပေးပြီး ကြေညာထားပေမယ့် အလုပ်မဖြစ်တဲ့ (မလုပ်နိုင်ဘဲ) ၁၉၅၉ ခုနှစ်၊ ဧပြီလအထိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ရတယ်။ အဲဒီတော့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေဟာ ယိမ်းယိုင်လာပြီး မထိန်းနိုင်၊ မသိမ်းနိုင်သောအခါ ၁၉၅၈ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ လ ၂၆ ရက်နေ့မှာ တပ်မတော် ဦးဆောင်တဲ့ စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကို အုပ်ချုပ်ရေး အာဏာလွှဲအပ်ပေးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ် မဟုတ်လား။

ဖဆပလခေတ်အုပ်ချုပ်ရေး 

ဖဆပလခေတ်ရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး အခြေအနေက ဒီလိုတွေ့ ရတယ်။ လွှတ်တော်ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်နဲ့ အမျိုးသားလွှတ်တော်(ခေါ်) လူမျိုးစု လွှတ်တော်ထားရှိပြီး လွှတ်တော်နှစ်ရပ် ပေါင်းရင် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်လို့ သတ်မှတ်ကြတယ်။ ဥပဒေပြုမှု၊ အုပ်ချုပ်မှုနဲ့ တရားစီရင်မှု အာဏာတွေ ခွဲဝေထားတယ်။ ပြည်သူ့လွှတ်တော်မှာ အမှတ် ၂၅ဝ ပါဝင်တယ်။ လူမျိုးစု လွှတ်တော်မှာ အမှတ် ၁၂၅ ပါဝင်တယ်။ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပြီးမှ သမ္မတရွေးတယ်။ သက်တမ်းမှာ ငါးနှစ်ထားတယ်။ သမ္မတမှာ အစည်းအဝေးခေါ်ယူခွင့်၊ ရပ်နား ခွင့်၊ ဖျက်သိမ်းခွင့်ရှိတယ်။ ပြည်သူ့ လွှတ်တော်က ရွေးချယ်ပြီး သမ္မတက အတည်ပြုတယ်။ အတွင်းဝန်ချုပ်၊ ဝန်ကြီးချုပ်က အစိုးရအဖွဲ့ကို ရွေးချယ်ပြီး သမ္မတက အတည်ပြုရတယ်။ နိုင်ငံတော်ရှေ့နေချုပ်၊ နိုင်ငံတော်စာရင်းစစ်ချုပ်ကို ဝန်ကြီးချုပ်က ရွေးချယ်နိုင်တယ်။ တရားရေးဝန်ကြီးချုပ်ကိုတော့ လွှတ် တော်နှစ်ရပ်က (ပါလီမန် နှစ်ရပ်က) ရွေးချယ်ခွင့်ပေးထားတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ်မှာ အာဏာအရှိဆုံးပါပဲ။ ဝန်ကြီးဌာနပေါင်း ၂ဝ ကျော်ရှိတယ်။ ဝန်ကြီးဌာနအောက်မှာ အတွင်းဝန်တွေ၊ ဘုတ်အဖွဲ့ တွေ၊ ကော်ပို့ရေးရှင်းတွေက အစိုးရ မူဝါဒတွေကို အကောင်အထည်ဖော်ကြရတယ်။ 

ပြည်ထောင်စုစနစ်ပေါ်လွင်စေဖို့ ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေး ဖွဲ့စည်းထားတယ်။ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကို လူဦးရေနဲ့ အခြေခံပြီး ဖွဲ့စည်းတယ်။ လူမျိုးစုလွှတ်တော်ကိုတော့ ရှမ်း၊ ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်ပြည်နယ်များ၊ ချင်းဝိသေသတိုင်းနဲ့ အခြားသော ဒေသတွေထဲက အမတ်ဦးရေ ၁၂၅ ဦး ပါဝင်တယ်။

ကချင်ပြည်နယ်မှအပ ကျန်တဲ့ ပြည်နယ်တွေဟာ “၁၉၄၈ ခုနှစ်မှ နောက် ၁ဝ နှစ်လွန် လျှင် (လွန်သောအခါ) ပြည်ထောင်စုမှ ခွဲထွက်ခွင့်ရှိသည်” လို့ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမှာ ပြဋ္ဌာန်းခွင့် ပြုထားတယ်။

အမတ်တွေထဲက ပြည်နယ်ဝန်ကြီးတစ်ဦးစီကို ဝန်ကြီးချုပ်က သက်ဆိုင်ရာပြည်နယ်ကောင်စီတွေနဲ့ တိုင်ပင်ပြီး ရွေးချယ်နိုင်တယ်။ သမ္မတက အတည်ပြုရတယ်။ ပြည်နယ်ဝန်ကြီးဟာ ပြည်နယ်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်၊ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ဝင်လည်းဖြစ်တယ်။ ဥပဒေပြုတဲ့ကိစ္စတွေ၊ အခွန်ကောက်တဲ့ကိစ္စတွေမှာ ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်က ပြဋ္ဌာန်းနိုင်သလို သက်ဆိုင်ရာပြည်နယ်ကောင်စီတွေကလည်း (ပြည်နယ်အစိုးရတွေကလည်း) သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းနိုင်တယ်။ (ပိုင်ခွင့်ပေးထား တယ်) အုပ်ချုပ်မှုပုံစံအနေနဲ့က ဗျူရိုကရေစီယန္တရားပုံစံအဖြစ်လိုပါပဲ။ 

ဖဆပလခေတ် စီးပွားရေးအခြေအနေ 

ဖဆပလခေတ်ကာလမှာ စစ်ဘေးစစ်ဒဏ်တွေကြောင့် စီးပွားရေးကျဆင်းနေကြတယ်။ အဲဒီစီးပွားရေးတွေကို ပြန်လည်တည်ထောင်နိုင်ဖို့ အားထုတ်ကြိုးစားကြတဲ့ အစိုးရလို့ ခေါ်ဆိုရမှာပါ။ ပြည်သူတွေဟာ ဆင်းရဲကျပ်တည်းနေကြလို့ နိုင်ငံခြားအရင်းရှင်ကြီးတွေက ပြည်တွင်းမှာ ငွေအရင်းအနှီးတွေ မြှုပ်နှံကြဖို့ ကြိုးစားနေကြတယ်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၁ ရက်မှာ စီးပွားရေး နှစ်နှစ်စီမံကိန်းကို ရေးဆွဲတယ်။ အဲဒီမှာ လယ်ယာမြေ နိုင်ငံပိုင်ပြုရေး၊ လယ်လုပ်သူလယ်ပိုင်ရေး၊ နိုင်ငံခြားသို့ ဆန် ပိုမိုတင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရေးနဲ့ နိုင်ငံခြားသားပိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ပြည်သူပိုင်ပြုလုပ်ရေးတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ တချို့လုပ်ငန်းတွေကို လျော်ကြေးပေးပြီး နိုင်ငံပိုင်ပြုလုပ်တယ်။ ရေကြောင်းလုပ်ငန်း၊ သစ်လုပ်ငန်း၊ နိုင်ငံခြားသို့ဆန်စပါးရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ကို ပြည်သူပိုင်သိမ်းတယ်။ တိုင်းပြည်အခြေအနေ၊ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ မငြိမ်သက်မှုကြောင့် စီးပွားရေး မအောင်မြင်ခဲ့ပါဘူး။ တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်တွေများ လုပ်ကိုင်လာနိုင်အောင် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဘဏ်တွေကို ဖွင့်ပေးပြီး ငွေချေးပေးခဲ့တယ်။ အစိုးရကိုယ်တိုင်က ငွေမရှိလို့ နိုင်ငံခြားဘဏ်တွေနဲ့ ဖက်စပ်လုပ်ရတယ်။ 

အေဒီ ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်မှာ အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ (KTA) စီးပွားရေးလုပ်ငန်း ကုမ္ပဏီရဲ့ အစီရင်ခံစာကို အခြေပြုပြီး “ပြည်တော်သာစီမံကိန်း” ရေးဆွဲတယ်။ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေနဲ့ စီးပွားရေး ဖက်စပ်လုပ်ကိုင်ရတာကြောင့် အရင်းရှင်လမ်းကြောင်းပေါ် ရောက်ခဲ့တယ်။ အေဒီ ၁၉၅၁ ခုနှစ်မှာ စီးပွားရေးကို လေ့လာပြီး စီမံကိန်းအကောင်အထည်ဖော်ဖို့ KTA ကုမ္ပဏီနဲ့ ရောဘတ်နေသန်တို့ကို နှစ်နှစ်တာဝန်ပေးအပ်တယ်။ အေဒီ ၁၉၅၂ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လမှာ ပြည်တော်သာအစည်းအဝေးကျင်းပတယ်။ နှစ်နှစ်စီမံကိန်းအစား ရှစ်နှစ်စီမံကိန်း ရေးဆွဲတယ်။ ဘတ်ဂျက်လို အပ်ငွေ ၇၅ဝ ကုဋေခန့်မှန်းတယ်။ ပြည်တွင်းအတွက် ၅ဝဝ ကုဋေနဲ့ ၂၅ဝ ကုဋေကိုတော့ ပြည်ပကနေ ချေးယူကြ ဖို့ စီမံကြတယ်။ 

ပြည်တော်သာစီမံကိန်းအရ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ၊ ဆေးရုံ၊ အင်ဂျင်နီယာ ကောလိပ်၊ စက်မှုသိပ္ပံကောလိပ်၊ စိုက်ပျိုးရေးကျောင်း၊ ဆေးကျောင်း၊ စာသင်ကျောင်းတွေ ဆောက်လုပ်တည်ထောင်ပေးခဲ့တယ်။ လူတစ်ဦး တိုက်တစ်လုံး၊ ကားတစ်စီး၊ လစဉ်ဝင်ငွေ ၈ဝဝ လို့ ကြွေးကြော်ခဲ့တယ်။ နိုင်ငံခေါင်းဆောင် အချင်းချင်း မညီညွတ်ကြလို့ တစ်ဦးချင်းစိတ်ကြိုက်လုပ်ငန်းကို ဦးစားပေးလုပ်ကိုင်ကြတယ်။ စိုက်ပျိုးရေး၊ စက်မှုသိပ္ပံတည်ထောင်ပေမယ့်လည်း လယ်ယာမြေတိုးချဲ့ရေး မလုပ်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ အရင်းရှင်စနစ်ဘက်ကို ယိမ်းယိုင်သွားကြပြီး ပုဂ္ဂလိကရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေက အားကောင်းလာတယ်။ တိုင်းရင်းသား အရင်းရှင်တွေက ငွေကိုချေးပြီး လုပ်ကိုင်ရတာကြောင့် နိုင်ငံခြားသားအရင်းရှင်လက်ထဲမှာ ကျရောက်ခဲ့ကြရတယ်။ သွင်းကုန်ထုတ်ကုန်လိုင်စင်ကို တိုင်းရင်းသားအရင်းရှင်ကိုသာ ခွင့်ပြုထားပေမယ့် နိုင်ငံခြားသားအရင်းရှင်တွေကပဲ အကျိုးခံစားကြရတယ်။ လုပ်ငန်းကို အမှန်တကယ်မလုပ်ကိုင်နိုင်ကြဘဲ လိုင်စင်ကို အဆင့်ဆင့်သာ ပြန်ရောင်းစားကြသောကြောင့် နိုင်ငံတော်စီးပွားရေး နာလန်မထူနိုင်တော့ဘဲ ဆင်းရဲသထက်ဆင်းရဲ၊ မွဲသထက် မွဲနေတော့တာပဲ မဟုတ်လား။ 

ဖဆပလခေတ် (၁၉၄၈-၁၉၅၈) ထူးခြားဖြစ်စဉ်အချို့ … ၈-၁-၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ပထမအကြိမ် ပါလီမန်ညီလာခံကျင်းပသည်။ ၈-၁-၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ တပ်မတော်စစ်ရုံးချုပ် ဖွင့်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်း(ကရင် တိုင်းရင်းသား) စစ်ဦးစီးချုပ်ခန့်သည်။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးကို ဗိုလ်လက်ျာကို ခန့်သည် ..

ဖဆပလခေတ် လူမှုရေးအခြေအနေ 

ဖဆပလခေတ်ကာလက ကမ္ဘာစစ်ကြီး ပြီးကြတဲ့အချိန်ဖြစ်လို့ ဘယ် နိုင်ငံတွေကိုကြည့်ကြည့် နိမ့်ကျနေကြတာပါပဲ။ စစ်ပြီးချိန် မြန်မာပြည်ဟာ အဘက်ဘက်ကိုကြည့်ရင် နိမ့်ကျနေတယ်။ ပြည်တွင်းရောင်စုံသူပုန်တွေကြောင့် ကျေးရွာတွေမှာနေထိုင်ကြတဲ့ သူတွေက မြို့ပြကို ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့ကြတယ်။ စားဝတ်နေရေးတွေ ကျပ်တည်းလာကြတယ်။ အစိုးရက ပြည်သူတွေနေထိုင်မှု ပြဿနာတွေရှင်းဖို့ အိုးအိမ်အဖွဲ့ ဖွဲ့ပြီး ဆောင်ရွက်နေပေမယ့် မပြေလည်ခဲ့ပါဘူး။ ကျန်းမာရေးကိစ္စတွေဘက်ကို ကြည့်လိုက်ရင်လည်း ဆေးကုသပေးနိုင်ကြတဲ့ ဆရာဝန်တွေ နည်းပါးကြတယ်။ ရပ်တွေရွာတွေမှာ ဆူပူသောင်းကျန်း သတ်ဖြတ်ကြတာကြောင့် ပြည်သူတွေဟာ အခက်အခဲတွေ အမျိုးမျိုးတွေ့ကြရတယ်။ အိန္ဒိယမှာရှိတဲ့ ဆေးဆရာဝန်တွေကို သုံး၊ ငါး နှစ် ကန်ထရိုက်စနစ်နဲ့ ငှားရမ်းခဲ့ရတယ်။ ကျန်းမာရေးမှူးသင်တန်းတွေ ဖွင့်လှစ်ပေးတယ်။ လူနာပြုစုတဲ့ သင်တန်းတွေလည်းဖွင့်ပေးတယ်။ W.H.O အကူအညီနဲ့ ရောဂါကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်။ အထူးသဖြင့် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးကိုလည်း ဆောင်ရွက်လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။ 

ပညာရေးအတွက်က အေဒီ ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာ ပညာရေးမူဝါဒအတွက် ချမှတ်တယ်။ အင်္ဂလိပ်ကျောင်း၊ အင်္ဂလိပ်- မြန်မာကျောင်း၊ မြန်မာတိုင်းရင်းသားကျောင်းလို့ ကွဲပြားနေတဲ့ကျောင်းတွေကို ပယ်ဖျက်ပြီး ကျောင်းတစ်မျိုးတည်းကိုပဲ ထားတယ်။ ပဉ္စမတန်းကနေ အင်္ဂလိပ်စာကို သင်ယူပြီး မြန်မာစာကို သင်ကြားမှုမဏ္ဍိုင်အဖြစ် ထားတယ်။

တက္ကသိုလ်အဆင့်အထိ အခမဲ့ပညာရေးစနစ် ကျင့်သုံးတယ်။ အေဒီ ၁၉၅၂ ခုနှစ်၊ ပြည်တော်သာညီလာခံမှာ “ဘဝသစ်ဖန်တီးမှု” ပညာရေး စီမံကိန်းကို ချမှတ်ခဲ့တယ်။ နိုင်ငံသားတိုင်း “အ” သုံး လုံးကျေရန်၊ နိုင်ငံတော်ထူထောင်ရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ စက်မှုလက်မှုပညာရှင်တွေ အလုံအလောက်မွေးထုတ်ဖို့၊ ဗလငါးတန်ပြည့်စုံတဲ့ နိုင်ငံသားဖြစ်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီးဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်။ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းတွေ ဖွင့်လှစ်သင်ကြားပေးတယ်။ အေဒီ ၁၉၄၉ ခုနှစ်မှစပြီး လူထုပညာရေးကောင်စီကိုဖွဲ့တယ်။ နိုင်ငံသားတိုင်း ဗဟုသုတကြွယ်ဝစေဖို့ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်စေဖို့၊ ပရဟိတစိတ်တွေ မွေးမြူစေဖို့ ရည်ရွယ်ချက်ထားပြီး လူထုပညာရေးမှူးတွေ လေ့ကျင့်ပျိုးထောင်ပေးခဲ့တယ်။ သူတို့တွေဟာ ကျေးရွာအခြေခံဒေသတွေမှာ ကွင်းဆင်းကြပြီး လူထုအတွက် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ပေးကြတယ်။ 

ဖဆပလခေတ် ယဉ်ကျေးမှုအခြေအနေ 

ဖဆပလခေတ် မြန်မာပြည်ယဉ်ကျေးမှုလုပ်ငန်းအခြေအနေမှာ သီချင်း ထုတ်လုပ်တဲ့ ဓာတ်ပြားကုမ္ပဏီတွေ နာလန်မထူနိုင်ကြပါဘူး။ အသံလွှင့်ရုံပေါ်က ကာလပေါ်တီးဝိုင်းတွေ၊ သီချင်းဆန်းတွေ ခေတ်စားလာတယ်။ ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းတွေတော့ ကောင်းကောင်းမထူထောင်နိုင်ကြသေးပါဘူး။ အေဝမ်းနဲ့ ဗြိတိသျှဘားမားကုမ္ပဏီတွေက အသံထွက် ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားတွေ ထုတ်လုပ်ကြတယ်။ ရန်ကုန်မြို့၊ ကျိုတီရုံနဲ့ ဖော်ရုံတွေမှာ ပြဇာတ်ကပြကြတယ်။ ကာဌေးရုံနဲ့ ဝင်းဝင်းရုံပေါ်လာပြီး ပြိုင်ဆိုင်ကြတယ်။ အေဒီ ၁၉၄၇ ခုနှစ်မှာ စာပေဗိမာန်အသင်းပေါ်လာပြီး မြန်မာစာပေ အရှိန်အဟုန်မြင့်လာတယ်။ လူထုအလင်းပြစာစဉ်တွေ၊ လူထုတက္ကသိုလ်စာစဉ်တွေ၊ လူထုအိပ်ဆောင်စာစဉ်တွေ၊ လူထုသိပ္ပံစာစဉ်တွေ ထုတ်ဝေနိုင်ခဲ့တယ်။ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းတွေလည်း ထုတ်ဝေတယ်။ အေဒီ ၁၉၄၈ ခုနှစ်ကစပြီး စာပေဆုတွေ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့်တိုးချဲ့ ချီးမြှင့်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါတယ်။ 

ဖဆပလခေတ် (၁၉၄၈-၁၉၅၈) ထူးခြားသည့် ဖြစ်စဉ်အချို့ 

• ၈-၁-၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ပထမအကြိမ် ပါလီမန်ညီလာခံကျင်းပသည်။ 
• ၈-၁-၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ တပ်မတော် စစ်ရုံးချုပ်ဖွင့်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်း (ကရင်တိုင်းရင်းသား) စစ်ဦးစီးချုပ်ခန့်သည်။ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးကို ဗိုလ်လက်ျာကို ခန့်သည်။ 
• ၁-၃-၁၉၄၈ ခုနှစ် သခင်စိုးကို ဗားကရာချောက်အနီး ဖမ်းမိသည်။ 
• ၁-၃-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် မြန်မာ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ တောင်သူလယ်သမား ကွန်ကရက် ပျဉ်းမနားတွင်ကျင်းပသည်။ ၂၅-၃-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ဗကပ အာဘော် ပြည်သူ့အာဏာဂျာနယ်က အစိုးရကိုတိုက်ခိုက်မည်ဟု အတိအလင်း ရေးသားသဖြင့် ချိတ်ပိတ်ခံရသည်။ 
• ၂၆-၃-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ဗကပကိုအရေးယူရန် ဖဆပလအစိုးရဆုံးဖြတ် သည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့က ကြားဝင်စေ့စပ်သဖြင့် ရက်ရွှေ့ဆိုင်းသည်။ 
• ၂၇-၃-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် တော်လှန်ရေးနေ့ အခမ်းအနားတွင် သခင်သန်းထွန်းက “အေးအေးနေတဲ့ ဦးနုကို ရေခဲတိုက်ပို့ရမယ်။ ဗားကရာချောက်ကြီးမှာ ဆိုရှယ်လစ်အရိုး တောင်လိုပုံစေရမယ်”ဟု ခြိမ်းခြောက်သည်။ 
• ၂၈-၃-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ဗကပ (အလံဖြူကွန်မြူနစ်)တောခိုသည်။ 
• ၁၉-၄-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံကို ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံသည်။ 
• ၂၇-၅-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ဦးနုက ‘နု-ငြိမ်းချမ်းရေးမူ ၁၅ ချက်’ ရေးဆွဲ ကြေညာသည်။ (လက်ဝဲညီညွတ်ရေး) 
• ၁၆-၇-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ပြည်သူ့ ရဲဘော် (ရဲဘော်ဖြူ) စတင်တောခိုကြ သည်။ 
• ၁၉-၇-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် လက်ဝဲ စည်းရုံးရေးကောင်စီဖွဲ့သည်။ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနေဝင်း (တပ်+ရဲဘော်ဖြူ+ဆိုရှယ် လစ်)၊ အတွင်းရေးမှူး ဦးသိန်းဖေမြင့်  (ကွန်မြူနစ်)။ 

အဲးခိုး (ဆက်ရန်)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၃) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၂) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၁) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အဲးခိုး

အတွဲ(၁၁)၊ အမှတ်(၄၀)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၄၊ ပြာသိုလဆန်း ၉၊ ၃၀-၁၂-၂၀၂၂၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

(ယခင်တစ်ပတ်မှအဆက်)

အဖြစ်သဘောဆွေးနွေးထောက်ခံ 

လူနည်းစု အတိုက်အခံတွေရဲ့ အမျိုးမျိုးဝေဖန်ခဲ့ကြပေမယ့် တိုင်းပြည် ပြည်ပြုလွှတ်တော် ပထမဆုံးညီလာခံ ကို ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဇွန် ၁ဝ ရက်နေ့မှာ စတင်ပြီး ကျင်းပခဲ့တယ်။ ဇွန် ၁၈ ရက်နေ့မှာ ညီလာခံပြီးစီးပါတယ်။ ဖွဲ့ စည်းပုံအခြေခံဥပဒေရေးဆွဲရေးဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်အဆိုအရ အချက် ခုနစ်ချက် တွေ့ရတယ်။ နံပါတ် ၁ အချက်အရ နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေသည် “ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတော် ဟု ခေါ်တွင်စေသောလွတ်လပ်သည့် အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် သမ္မတနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေဖြစ်ရမည်” ဆိုတဲ့ တိုင်းပြည်ကို “ပြည်ထောင်စု တိုင်းပြည်” အဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့ လမ်းညွှန်အဆိုထဲမှာ ပါဝင်ခဲ့တာတွေ့ရပေမယ့် အခြားသောအဆိုတွေက တိကျပြတ်သားစွာ မဖော်ပြထားတာကြောင့် ဥပဒေတစ်ရပ်ရဲ့ အနှစ်သာရအရ ချို့ယွင်းမှုရှိတတ်ပါတယ်။ ပြောတဲ့အတိုင်းပါပဲ လမ်းညွှန်အဆိုအားနည်းမှုကြောင့် တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် သံသယပွားစရာတွေ အမျိုးမျိုးထပ်လာတယ်။ သံသယဖြစ်တဲ့အတိုင်းပါပဲ ဥပဒေရေးဆွဲကြသူထဲက ဦးဆောင်ဦးရွက်ပုဂ္ဂိုလ် အချို့ရဲ့စကားကြောင့် ပြည်ထောင်စုစနစ် နိုင်ငံရေးဥပဒေအပေါ် သံသယထားပြီး ထုတ်မပြောပြဘဲ အဖြစ်သဘော ဆွေးနွေးထောက်ခံနေကြတယ်။

ကျွန်ုပ်တို့မလွန်ဘူး

အဖြစ်သဘောဆွေးနွေးထောက်ခံပြနေတာကို နားမလည်တတ်တဲ့ နိုင်ငံရေး တစ်ဇွတ်ထိုးသမားအချို့က နားမလည်ယောင်ဆောင်ပြီး နေကြတယ်။ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်ဖြစ်တဲ့ စဝ်ရွှေသိုက်ကိုယ်တိုင်က ဒီစကားကို ထုတ်ဖော်ပြီး ပြောခဲ့ပါသေးတယ်။

“ကျွန်ုပ်တို့ အင်မတန်မြတ်နိုးတဲ့ တန်းတူအခွင့်အရေး၊ ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်၊ ခွဲထွက်လိုက ခွဲထွက်နိုင်ခွင့်တွေကိုများ ထိပါးကျူးကျော်ပြုလေမလားလို့လည်း တထင့်ထင့်ဖြစ်တယ်ဆိုလျှင် ဓမ္မတာအတိုင်း ကျွန်ုပ်တို့ မလွန်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။’’

သံသယစကားအစ

လမ်းညွှန်အဆိုကို သဘောမတူတဲ့ ရှမ်းအမျိုးသား မိုင်းပွန်စော်ဘွားက လည်း ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်ကိုသွားပြီး ရှမ်းပြည်နယ်အနေနဲ့ ပြည်ထောင်စုမှ အချိန်မရွေး ခွဲထွက်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ ပြဋ္ဌာန်းချက်ကို ထည့်သွင်းပေးမှပဲ လမ်းညွှန်အဆိုကို ထောက်ခံနိုင်မယ်လို့ တင်ပြခဲ့တယ်။ အဲဒီလို တင်ပြခဲ့တာကို အဲဒီကိစ္စအတွက်နဲ့ ရှင်းပြခဲ့တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်က “ကျွန်တော်တို့သည် အခုတစ်မျိုး၊ အခုတစ်မျိုး ဖဆပလမဟုတ်ပါဘူး” ဆိုပြီးတော့ ပြန်ပြောဆိုသွားတာကို တွေ့ ရပါတယ်။ ဒုတိယညီလာခံကိုတော့ ဇူလိုင်လ ၇ ရက်နေ့မှာ စတင်ကျင်းပနိုင်လိမ့်မယ်လို့ သဘာပတိက ကြေညာထားခဲ့တယ်။ သို့သော် တိုင်းရင်းသားအများစုက “အခုတစ်မျိုး၊ အခုတစ်မျိုး ဖဆပလမဟုတ်ပါဘူး” ဆိုတဲ့ စကားကို ရင်ထဲကအတိုင်း သံသယရှိနေခဲ့ကြတယ်။

ကော်မတီများဖွဲ့စည်းခြင်း 

ဒုတိယညီလာခံကို ဇွန်လိုင်လ ၇ ရက်နေ့မှာ ပြန်ကျင်းပဖို့ ခန့်မှန်းထား ကြပေမယ့် မဖြစ်ဘဲ ဇွန်လ ၂ဝ ရက်မှာတော့ နိုင်ငံဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံ ဥပဒေရေးဆွဲရေးကော်မတီအဖွဲ့က ပထမအကြိမ် အစည်းအဝေးလုပ်ဖြစ်ကြတယ်။ အဲဒီအစည်းအဝေးမှာ 

၁။ ပြည်ထောင်စုနှင့် ပြည်နယ် များဆိုင်ရာ ဆပ်ကော်မတီအဖွဲ့ 
၂။ တရားစီရင်မှုဆိုင်ရာ ဆပ်ကော်မတီအဖွဲ့ 
၃။ မူလအခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ဆပ်ကော်မတီအဖွဲ့နဲ့ 
၄။ လူနည်းစုဆိုင်ရာ ဆပ်ကော်မတီအဖွဲ့လေးဖွဲ့

ဖွဲ့စည်းခဲ့တာတွေ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရှမ်းပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေး အခြေခံဥပဒေဆပ်ကော်မတီကိုလည်း ဖွဲ့စည်းခဲ့တယ်လို့ တွေ့ရတယ်။ 

ကရင်ပြည်နယ်သတ်မှတ်ပေးရေး 

တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော် ပထမညီလာခံကျင်းပတဲ့အချိန်မှာ ကေအင်န်ယူ (ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး) အဖွဲ့က တိုင်းပြုပြည်ပြုရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ်မှောက်ထားခဲ့တယ်။ လွှတ်တော်မှာ မပါဝင်ခဲ့ကြပါဘူး။ ဖဆပလပဏာမ ညီလာခံ တက်ရောက်ခဲ့ကြတဲ့ ကရင် လူငယ်(ကေဝိုင်အို)အဖွဲ့ဝင် လွှတ်တော်အမတ်တွေကတော့ ကရင်တိုင်းရင်းသားတွေကို တိုင်းရင်းသားအမတ်တွေကတော့ ကရင်တိုင်းရင်းသားတွေကို တိုင်းရင်းသားလူနည်းစု အခွင့်အရေးတွေကို ပေးအပ်ထားတဲ့ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံမူကြမ်းကို ထောက်ခံခဲ့ကြတယ်။ ပြည်ထောင်စု ပြည်နယ်တစ်ပြည်နယ် ဖြစ်လာဖို့ ကရင်တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းပေးထားတာမရှိဘဲ ကရင်ပြည်နယ်သတ်မှတ်ပေးရန် (သတ်မှတ်ပေးဖို့) တောင်ငူကျေးလက်ဒေသ ကရင်တိုင်းရင်းသားများမဲဆန္ဒနယ်မှ တစ်သီးပုဂ္ဂလအမတ် ရွေးချယ်ခံရတဲ့ စောဂျွန်ဆင်ဒီဖိုးမင်းက “ကရင်ပြည်နယ် သတ်မှတ်ပေးရေး” တောင်းဆိုခဲ့တယ်။

ကရင်ဝိသေသနယ် 

စောဂျွန်ဆင်ဒီဖိုးမင်းဟာ ၁၉၄၆ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၅ ရက်နေ့မှ ၂၇ ရက်နေ့အထိ တောင်ငူမြို့မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ကရင်တိုင်းရင်းသားများ လူထုအစည်းအဝေးကြီးမှာ ကရင်ပြည်နယ် သတ်မှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ကရင်အမျိုးသားအတွက် အခွင့်အရေးရဖို့ တောင်းခံလွှာတစ်စောင်ကိုလည်း မေလမှာ ပြည်ထောင်စုနှင့် ပြည်နယ်များဆိုင်ရာ ဆပ်ကော်မတီမှာ တင်သွင်းခဲ့တယ်။ အဲဒီအခွင့်အရေး တောင်းခံလွှာမှာ (က)တောင်ငူခရိုင်၊ (ခ)သံလွင်ခရိုင်နှင့် (ဂ)ပျဉ်းမနားခရိုင်တွေကို ကရင်ဝိသေသ နယ် Special Karen Region အဖြစ် ထူထောင်ခွင့်ပြုရန် တောင်းဆိုခဲ့တယ်။ 

သမိုင်းမှာ အထင်အရှားရှိနေ 

စောဂျွန်ဆင်ဒီဖိုးမင်းရဲ့ အဆိုပြုတောင်းဆိုချက်ကို အခြားသော ကရင် တိုင်းရင်းသားအမတ်တွေ ထောက်ခံကြဖို့ ပန်ကြားခဲ့တယ်။ 

သံလွင်ခရိုင် လွှတ်တော်အမတ် စောဝီရိကျော်ကလည်း ကရင်ပြည်နယ် သတ်မှတ်ပေးနိုင်ဖို့အတွက်ကို 

၁။ ဇယားဝင်နယ်အပိုင်း ၁ နှင့် ၂ ကရင်တိုင်းရင်းသားတို့ နေထိုင်သော ဒေသကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရသောကရင်ပြည်နယ်အဖြစ် ထူထောင်ပေးရန်၊ 
၂။ တောင်ငူခရိုင်၊ ညောင်လေးပင် ခရိုင်ခွဲ၊ သထုံတောင်တန်းဒေသများနှင့် ကျိုက္ခမီအရှေ့ဘက် တောင်တန်းဒေသများကို ကရင်ဒေသအဖြစ် သတ်မှတ်ပေးရန်၊ 
၃။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် (ဧရာဝတီ) ဒေသကို ကရင်တိုင်းရင်းသားနယ်အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးရန်၊ 
၄။ သံလွင်မြစ်နှင့် မော်လမြိုင်တို့ကို နယ်အများဆိုင်မြစ်နှင့် နယ်အများ ဆိုင်ဆိပ်ကမ်းမြို့အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးရန်၊ 
၅။ ကျိုက္ခမီနှင့် မြိတ်ခရိုင်တို့အတွင်း မွန်နှင့် ကရင်များနေထိုင်သည့် နယ်များကိုပေါင်းစပ် မွန်၊ ကရင်နယ် ထူထောင်ပေးရန်

တောင်းဆိုခဲ့တယ်။ အဲဒီလို တောင်းဆိုခဲ့ကြပေမယ့် ကရင်ပြည်နယ် သတ်မှတ်ပေးဖို့ အခွင့်အရေးဆုံးရှုံးအောင်လုပ်ခဲ့တာ ဘယ်သူ၊ ဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်၊ ဘယ်အဖွဲ့တွေကလဲဆိုတာ သမိုင်းစာမျက်နှာမှာ အထင်အရှားရှိနေပါသေး တယ်မဟုတ်လား။ 

တိုင်းရင်းသားတွေ ကတိစကား 

အဲဒီခေတ်က လန်ဒန်ဆွေးနွေးပွဲ ဂယက်ကြောင့် မြန်မာပြည်မှာ ပင်လုံ ညီလာခံ ၁၉၄၇ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ရတာမကဘဲ တောင်တန်းဒေသစုံစမ်းရေးအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းခဲ့ရပါသေးတယ်။

တောင်တန်း ဒေသစုံစမ်းရေးအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းဖို့လုပ်တော့ ဘယ်လူမျိုးအဖွဲ့အစည်းက ဖွဲ့စည်းပုံမလိုဘူး ပြောခဲ့တာကို သမိုင်းမှာ အထင်အရှားရှိခဲ့ပါတယ်။

(၁) တောင်တန်းသားများ စည်းလုံးညီညွတ်ရေး ဦးစီးအဖွဲ့ 
(၂) ကချင်နယ်မှ ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့စကား 
(၃) ချင်းတောင်တန်းဒေသမှ ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ ဆန္ဒ 
(၄) ရခိုင်တောင်တန်းဒေသ ကိုယ်စားလှယ်ရဲ့ ပြောဆိုခဲ့တဲ့စကား 
(၅) ချင်းကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အသစ်စကား 
(၆) သံလွင်ခရိုင်မှ ကရင်တိုင်းရင်းသားကိုယ်စားလှယ်စကား 
(၇) ကရင်လူငယ်များ အစည်းအရုံးရဲ့ သဘောထား 
(၈) ကေအင်န်ယူအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ သဘောထား 
(၉) ကရင်နီနယ် ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ သဘောထားနဲ့ 
(၁ဝ) ဆွမ္မရာ၊ သောင်သွတ်၊ ဆင်းကလိန်ခန္တီး၊ ဟုမ္မလင်းတို့မှ ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ သဘောထား

ဘယ်လိုရှိခဲ့ကြသလဲဆိုတာ တောင်တန်းဒေသစုံစမ်းရေးအဖွဲ့ရဲ့ တင်သွင်းတဲ့ အစီရင်ခံစာအကြောင်းကို လေ့လာရန် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံဖြစ်လာဖို့ ပြည်ထောင်စုအရေး သဘောတူညီခဲ့ကြတဲ့ စကားတွေ၊ ကတိတွေ၊ ဆန္ဒတွေ အမျိုးမျိုးထုတ်ဖော်ပြဆိုခဲ့ကြတယ်။ ပြည်ထောင်စုဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေ မဖြစ်ခင်က ဆန္ဒသဘောထား တူညီခဲ့တဲ့ကိစ္စတွေအားလုံးကို တိုင်းရင်းသားအများစုတို့ရဲ့ ဆန္ဒသဘောထားမှတ်ချက်ကို ဘယ်သူတွေမလေး မခန့် ပြုခဲ့ကြသလဲဆိုတာကို သမိုင်းမှာ အထောက်အထားပြည့်ပြည့်စုံစုံ ရှိခဲ့ပါတယ်။ 

ကွန်မြူနစ်အကွဲအပြဲ 

၄-၁-၁၉၄၈ ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးရပြီးတဲ့အခါ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်တစ်ဖွဲ့ တည်းက အစိုးရဖွဲ့စည်းပြီး တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်ခဲ့တယ်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်က အမတ်ဦးရေ အရေအတွက် အများဆုံးရလို့ အစိုးရဖွဲ့နိုင်ခဲ့တာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဖဆပလမှာ ကွန်မြူနစ် ဆိုရှယ်လစ် ပြည်သူ့ရဲဘော်စတဲ့ နိုင်ငံရေး ခံယူချက် မတူညီတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ တည်ဆောက်ထားလို့ နောက်ပိုင်းကာလမှာ စည်းလုံးညီညွတ်မှုတွေ ပြိုကွဲသွားတာပါပဲ။ အဲဒါတွေမကသေးပါ။ ပြည်တွင်းဆူပူသောင်းကျန်းမှုတွေ ပေါ်ပေါက်ခဲ့တယ်။ ကွန်မြူနစ်တွေက ပထမဦးဆုံး ပုန်ကန်သောင်းကျန်းတယ်။ နောက်ပြီး ကွန်မြူနစ်အဖွဲ့အစည်းတွေကပဲ အလံနီကွန်မြူနစ်၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီ (ဗမာပြည်)နဲ့ အလံဖြူကွန်မြူနစ်၊ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီဆိုပြီး နှစ်ဖွဲ့ကွဲသွားပြန်တယ်။ 

ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၂) – မဟာပညာ (mahar.asia)

အိပ်စောင့်အစိုးရလား၊ အိတ်စောင့်အစိုးရလား … အိမ်စောင့်အစိုးရလား (၁) – မဟာပညာ (mahar.asia)