Category: ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (နောက်ဆုံးပိုင်း)

အဲးခိုး

အတွဲ(၁၂)၊ အမှတ်(၇)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၅၊ ဝါခေါင်လဆန်း ၂ ။ ၁၈ – ၈ – ၂ဝ၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

(ယခင်အပတ်မှအဆက်)

မဖြတ်နိုင်တဲ့အရာ

ခေတ်အဆက်ဆက်က အရှက်တရား၊ အကြောက်တရားနဲ့ဆိုင်တဲ့ လူမှုရေးတရား ထိန်းသိမ်းနေထိုင်လာခဲ့ကြတဲ့ မြန်မာအမျိုးသမီးတွေဟာ အခုတော့ အမြင်မတော်၊ အကြားမတော်တဲ့ နေရာတွေမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကျွန်လုပ်စားနေကြတဲ့အဖြစ်ဟာ မဖြစ်သင့်တာ အမှန်ပါပဲ။ ဒီလို (ခုလို) ဖြစ်ခဲ့ရတဲ့ အကြောင်းအရင်းကို ကြည့်လိုက်ရင်လည်း မိမိတို့ရဲ့ တိုင်းပြည်အပေါ်မှာ ဦးဆောင်ဦးရွက်ကြတဲ့ သူတွေရဲ့ သတိမမူနိုင်မှု တွေပါပဲ။

လိင်ကျွန်၊ ငွေကျွန်၊ လူမှုကျွန် နစ်ကျွံနေကြရတဲ့ အရှင်တို့ရဲ့ မြန်မာလူမှု ဘဝအရေးဟာ အရေးမစိုက်လို့ မရတော့ပါဘူး။ အဆိုးဘက်ကို အားကြီးသွားတဲ့ လူမှုရေးကို အကောင်းဘက်ကို မတည့်ပေးနိုင်ရင် အနာဂတ် အရှင်တို့ရဲ့ မြန်မာလူမှုရေးဟာ ကြီးကျယ်တဲ့ ခက်ခဲမှုတွေ ရင်ဆိုင်နေရ လိမ့်မယ်။

ဒီရင်ဆိုင်ချက်ဟာ အပျက်ရာ အားလုံးထဲက မဖျက်နိုင်တဲ့ အရာတွေ ဖြစ်လို့ သတိကြီးစွာထား အားထုတ်ရတော့မယ်။ စာရေးနေရင်းနဲ့ ဒီအကြောင်းအရာဘက်ကို ရောက်သွားလို့ စေတနာအပိုလို့ပဲ မှတ်စေချင် ပါတယ်။

ငွေကျွန်သမားဘဝ

စီးပွားရေးအကြောင်းကို ပြန်ပြောပြပါမယ်။ အရှင်တို့ မြန်မာ့စီးပွားရေးတွေ အောင်မြင်ဖို့ မြန်မာပြည်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဈေးကွက်ကောင်းကောင်းရဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ အဆင့်အတန်းမြင့်မားဖို့ အာမခံနိုင်ဖို့ (ပေးဖို့) လိုပါတယ်။

ကုန်ချောတစ်ခု (တစ်မျိုး) ထုတ်လုပ်လို့ မြန်မာပြည် ဈေးကွက်ဟောင်းနဲ့ အောင်မြင်တဲ့စီးပွားရေးတစ်ခု (တစ်ရပ်) လို့ မယူဆနိုင်သေးပါဘူး။ အပြည်ပြည် အရပ်ရပ်က လက်ခံသုံးစွဲတဲ့ ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်မှ ဈေးကွက်ကောင်းရတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုလို့ သတ်မှတ်လို့ရမယ်။

ယနေ့ မြန်မာပြည်တွင်းဖြစ် ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ပစ္စည်းတွေဟာ မြန်မာပြည် တစ်ပြည်လုံးက လက်ခံသုံးစွဲနေကြပြီလား ဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပါ။ မိမိ ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဈေးကွက်ထဲကို အများသူငှာ သုံးစွဲနေပြီ ဆိုပေမယ့် မိမိကိုယ်ပိုင် အရင်းအနှီးတစ်ခု မိမိ ထုတ်လုပ်မယ့် (မည့်) ပစ္စည်းရဲ့တန်ဖိုးကို ငွေအား (ရင်းအား) တောင့်တင်းခိုင်မာ ပြည့်စုံ ဖို့လိုပါတယ်။ ဈေးကွက်ကောင်း တစ်ခုဖြစ်လာတဲ့ (ဝင်လာတဲ့) ပစ္စည်းဟာ နည်းဗျူဟာအဆင့် ရောက်အောင် ဈေးကွက်ဖြန့်တတ် (ရှာတတ်) ဖို့လည်း လိုပါတယ်။ ဈေးကွက်ရပေမယ့် အကြိမ် ၁၀ (တစ်ဆယ်) လောက် ဈေးကျခံရရင် အဲဒီစီးပွားရေးလုပ်ငန်းဟာ ဈေးကွက်စီးပွားရေးဖြစ်ပြီလို့သာ သိရမယ်။

ဈေးကွက်ပျက်ရင် ရှေ့ဆက်ဖို့ အားမရှိပါ။ အဲဒီလို ဈေးကွက်တစ်ခုမှာ ဖြစ်လာခဲ့ပြီဆိုရင် ကိုယ့်တွေ့ မဟာဗျူဟာ ကျင့်သုံးရမယ်။ စီးပွားရေးအရ နည်းပြန် စစ်ဆေးရမယ်။ ဈေးကွက်ရှာတဲ့၊ ကြေညာတဲ့လုပ်ငန်းတွေကို ရပ်ထားရမယ်။ ဒါမှမဟုတ် အရင်းစိုက်ထားတဲ့ ငွေအားလုံးကို ဘဏ်မှာ ရပ်ထားရမယ်။ ငွေအားသာရှိပြီး ပစ္စည်းတန်ဖိုး ဈေးကွက်ပျက်ရင် အမြတ်ပျက်တဲ့ လုပ်ငန်းလို့သာ သိထားရမယ်။

ဒါကြောင့် ယနေ့ မြန်မာပြည်မှာ ရှိကြတဲ့ ကုန်သည်တွေဟာ ဈေးကွက်ရှာ ကုန်သည်ကြီးတွေ မဖြစ်ကြသေးတော့ စီးပွားရေးအရ မပင်ပန်းကြပါဘူး။ ထုတ်လုပ်ကုန်ပစ္စည်းလုပ်ပြီး ဈေးကွက်ရှာတဲ့ ကုန်သည်ဖြစ်ရင်တော့ ပင်ပန်းကြမှာပါပဲ။ ဈေးကွက်မရမချင်း နားလို့မရပါဘူး။ ကုန်ပစ္စည်း နားထားပေမယ့် အရင်းငွေမြှုပ်ပြီး အတိုးငွေ မနိုင်ကြလို့ စီးပွားကူးသန်းကြတဲ့သူတွေ (တစ်နည်း) ဈေးကွက်ရှာတဲ့ စီးပွားရေးသမားတွေ ငွေကျွန်သမားဘဝနဲ့ အချိန်ကုန်သွားတတ်ပါတယ် ဆိုတာကို သတိပေးပါရစေ။

နိဂုံး

စကားများသော နိုင်ငံရေးသမား။
ဈေးကွက်ရှာသော ကုန်သည်
မာနကြီးသော ပညာရှိ
အမှားများသော ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို

နီးနီးဝေးဝေးမပေါင်းအပ်သလိုပဲ စကား၊ ချေး၊ မာန၊ အမှားတွေ မများကြဘဲ ဆင်ခြင်ဉာဏ်အား နှလုံးသွင်းတတ်ဖို့ လိုပါတယ်။

သင်သာကောင်းရင် နောက်လိုက် မကောင်းစရာမရှိသလိုဘဲ လုပ်ရပ်မှန်ရင် ဘေးရန်မရှိ (မမည်) ပါဘူး။ စနစ်ကောင်းရင် ဘယ်တိုင်းပြည်မဆို မဆင်းရဲနိုင်ပါဘူး။ တိုင်းပြည်အကျိုးကို ငဲ့ကွက်ရင် ဘယ်တိုင်းပြည်အကျိုးမှ မပြည့်စုံတာ မရှိပါဘူး။ ဒါကြောင့် အရှင်တို့ရဲ့ ချစ်လှစွာသော မြန်မာပြည်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အသင့်တော်ဆုံးသော နိုင်ငံရေးမူဝါဒ၊ အကောင်းဆုံးသော လွှတ်တော်၊ အတော်ဆုံးသောအစိုးရ၊ အကြီးအမြတ်ဆုံးသော စီးပွားရေး၊ ဘယ်နေ့၊ ဘယ်ကာလ၊ ဘယ်အချိန်လောက်မှာ ပြီးပြည့်စုံလေမည်လဲ ဆိုတာကိုပဲ မြင်ချင်ပါတော့တယ်။ စာဖတ်ကြသူများ ကိုယ်စိတ်အေးမြကြပါစေ။

အဲးခိုး

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၁) – မဟာပညာ (mahar.asia)

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၂) – မဟာပညာ (mahar.asia)

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၃) – မဟာပညာ (mahar.asia)

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၄) – မဟာပညာ (mahar.asia)

စီးပွားရေး ဆောင်းပါး နိုင်ငံရေး ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး အဲးခိုး

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၄)

Post author By Aee Koe
Post date 03/08/2023
ကွန်မင့်မရှိ on ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၄)

အဲးခိုး

မြန်မာအစိုးရကို အကြံပြုချင်တာက အကျိုးအမြတ်ထုတ်ယူတဲ့ ကုန်သည်ကြီးတွေကို စီးပွားရေး မူဝါဒကောင်းကောင်းနဲ့ ချမှတ်ပေးပြီး စစ်မှန်တဲ့ စီးပွားရေးတွေကို လုပ်ကြဖို့တိုက်တွန်းပါရစေ …

အတွဲ(၁၂)၊ အမှတ်(၆)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၅၊ ဒုတိယဝါဆိုလပြည့်ကျော် ၃ ။ ၄ – ၈ – ၂ဝ၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

(ယခင်အပတ်မှအဆက်)

အခြေခံဥပဒေအတိုင်း အုပ်ချုပ်ပါ

တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ဟာ ဝင်ငွေနည်းပါးပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်မှုမရှိရင် အရာခပ်သိမ်း ပူပန်ရမှာပါပဲ။

အမြတ်ငွေထဲက ဝင်ငွေတိုးအောင် စီးပွားရေးအကွက်အကွင်း ဘယ်လိုဖန်တီးရမယ်ဆိုတာကို အစိုးရအဖွဲ့အစည်း ဖြစ်တဲ့သူတွေက သိရမယ်။ ဒါမှမဟုတ်ဘဲ ပြည်သူ့စီးပွားရေး ကုန်သည်ကြီးတွေက သိရမယ်။ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်မှာ ပညာတတ် ဒီမိုကရက်တစ်တွေ များများရှိဖို့လိုသလို ကုန်သွယ်ရေးမှာလည်း နိုင်ငံရေးအမြင်ရှိတဲ့ ကုန်သည်ကြီးတွေဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ စီးပွားရေးပညာအကြောင်း (မသိ) နားမလည်ဘဲ ယဉ်ကျေးမှုမတူညီတဲ့ တစ်ပါးနိုင်ငံသားတွေကို ခေါ်ယူပြီး တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်စေတာကတော့ မလုပ်သင့်တဲ့အလုပ်ပါပဲ။ တိုင်းပြည်တိုင်းရဲ့ အတွင်းရေးဟာ ပေါက်ကြား (ဖောက်ပြား) လို့မရပါ။ (မပေါက်ကြားရပါ။)

တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ဟာ ပြည်သူ့အာဏာပိုင် ယဉ်ကျေးမှုတွေ ရှိရမယ်။ ထုံးတမ်းစဉ်လာကောင်းတွေနဲ့ နေရမယ်။ အမျိုးသားရေးအပေါ် သစ္စာရှိသော (တည်သော) နိုင်ငံတော်တစ်ခု တည်ထောင်နိုင်ဖို့အတွက် ရိုးသားဖြောင့် တည်ကြည်ကြတဲ့သူတွေ ဖြစ်ရမယ်ဆိုတာကို နိုင်ငံ့ဝန်ကို ထမ်းရွက်ကြမယ့်သူတွေ သိထားရမယ်။ မြန်မာပြည်ဟာ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ရပ်တည်မယ်ဆိုရင် ပြည်သူတိုင်း ဒီမိုကရက်တစ် ဖြစ်ရမယ်။ ယနေ့ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှာရှိကြတဲ့ တိုင်းပြည်တွေကို ကြည့်လိုက်ပါ။ သူတို့တိုင်းပြည် အတွက်နှင့် အုပ်ချုပ်တဲ့ အခြေခံဥပဒေ တွေနဲ့ပဲ အုပ်ချုပ်နေကြတယ် မဟုတ်လား။ အခြေခံဥပဒေအတိုင်း မအုပ်ချုပ်တဲ့ တိုင်းပြည်တွေကို ကြည့်လိုက်ပါ။ ရုန့်ရင်းဆန်ခတ်မှုတွေ၊ အာဏာသိမ်းမှုတွေ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်မှုတွေ၊ အဆက်မပြတ်ဖြစ်လို့ နိုင်ငံပြိုကွဲစရာ အကြောင်းအရင်းတွေပါ ဖြစ်နေကြလို့ အမျိုးမျိုး ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ ဖြစ်နေကြရတယ် မဟုတ်လား။ မြန်မာပြည်လည်း အခြေခံဥပဒေကို မလေးမခံတဲ့ပုံစံနဲ့ အုပ်ချုပ်ကြလို့ တိုင်းပြည်ဟာ ထင်သလိုဖြစ်မလာဘဲ မထင်မှတ်ခဲ့တာတွေ ဖြစ်လာခဲ့ရတယ် မဟုတ်လား။ ဒါကြောင့် အာဏာရသူတိုင်း အာဏာကို အလွဲမသုံးဖို့ သတိပေးပါရစေလားပါ။

လူမှုစီးပွားရေး

ဒီစာကိုရေးနေတဲ့အချိန်မှာပဲ ဆူဘန်ဒရီယို (အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး)နဲ့ လီကွမ်ယူ (စင်္ကာပူဝန်ကြီးချုပ်) နှစ်ဦး (နှစ်ယောက်) တစ်နေရာမှာ တွေ့ဆုံကြတဲ့ အကြောင်းကို သွားပြီး သတိရမိတယ်။

“စင်္ကာပူက မိုးထိတိုက်တွေကို ကြည့်စမ်းပါဦး၊ ဒီအဆောက်အအုံတွေကို အင်ဒိုနီးရှားငွေကြေးတွေနဲ့ ဆောက်ထားခဲ့တာလေ။ အင်ဒိုနီးရှားက ခိုးယူသွားတဲ့ ငွေတွေပေါ့။ မှောင်ခိုလုပ်ငန်းနဲ့ ခိုးသွားတဲ့ ငွေတွေပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် ကိစ္စမရှိပါဘူး။ တစ်နေ့ကြရင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ဒီကို လာရောက်စောင့်ရှောက်ရမှာပါ။ အဲဒီအခါကျမှတော့ ဒါတွေ အမှန်တိုင်းပြန်ဖြစ်အောင် လုပ်ရမှာပေါ့။”

ဆိုတဲ့ စကားလေးပါ။ မှောင်ခိုလုပ်ငန်းကနေ တစ်ဆင့် ငွေကြေးတွေ ခိုးယူသွားတယ်ဆိုတဲ့ ဆူဘန်ဒရီယိုစကားဟာ အရှင်တို့ တိုင်းပြည်လည်း (တစ်ချိန်က) ယခုလည်း ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ခံစားနေကြရတယ် မဟုတ်လား။ အဲဒီလို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရတဲ့ ခေါင်းဆောင်မျိုးလို အရှင်တို့ တိုင်းပြည်မှာ မရှိခဲ့သလို အဲဒီလို အမြင်ရှိတဲ့ခေါင်းဆောင်တွေ မမြင် (မတွေ့) ရသလောက်ပါပဲ။

မှောင်ခိုလုပ်ငန်းကနေတစ်ဆင့် ငွေကြေးတွေ အမြတ်ယူစားထားကြတဲ့ ကုန်သည်ပွဲစား၊ အစိုးရအမှုဆောင်လူကြီး၊ အမတ်မင်းတွေ ကမ္ဘာပေါ်မှာ မရှားသလောက်ရှိနေသလိုပဲ ယနေ့အရှင်တို့ တိုင်းပြည်မှာလည်း အကြီးအကျယ် လုပ်စားနေကြတဲ့ ဒီအလေ့အထတွေဟာ ပယ်သတ်သင့် ကြတယ် မဟုတ်လား။ တရားဝင်စည်းနဲ့၊ ကမ်းနဲ့၊ ဘောင်နဲ့ ကုန်သွယ်တာမက တိုင်းပြည်အတွက် ဘဏ္ဍာတိုးတက် ပါတယ်မဟုတ်လား။

အရှင်တို့ရဲ့ လူနေမှုဘဝအခြေအနေဟာ ဘယ်လောက်အထိ ဆိုးဝါးနေကြ ပြီလဲဆိုတာ အားလုံးအသိပါပဲ။ လူမြင်ကွင်းအလယ် တူးမြောင်းထဲမှာ ရေချိုး၊ အဝတ်လျှော်၊ ဆန်ဆေး၊ ရေသောက်၊ စားသောက်နေထိုင်ကြတဲ့ အပြုအမူဟာ လူသားနဲ့ တူတန်တဲ့ အပြုအမူတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်တဲ့အစိုးရ (မြန်မာအစိုးရ) ကိုအကြံပြုချင်တာက အကျိုးအမြတ် ထုတ်ယူတဲ့ ကုန်သည်ကြီးတွေကို စီးပွားရေးမူဝါဒ ကောင်းကောင်းနဲ့ ချမှတ်ပေးပြီး စစ်မှန်တဲ့ စီးပွားရေးတွေကိုလုပ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပါရစေ။

ဒေသလူငယ်ရေးရာ

နောက်တစ်မျိုးတင်ပြချင်ပါသေးတယ်။ အရှင်တို့ နေထိုင်တဲ့ ကရင်ပြည်နယ်ဟာ ဒေသစီးပွားရေးအရ ကြီးကျယ်တဲ့ လုပ်ငန်းကြီးတွေ မရှိပါဘူး။

အေဒီ ၁၉၈၈ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ကရင်ပြည်နယ် လူဦးရေဟာ အလျင်အမြန် တိုးနှုန်းမြန်ဆန်လာတာကြောင့် ပြည်နယ်ထဲက လူမှုရေးကိစ္စတွေဟာ အခက်အခဲတွေ အမျိုးမျိုးပဲ တွေ့ရတယ်။ အထူးသဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင် မိသားစုတွေက အဆပေါင်းများစွာ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်လာ ကြတာကြောင့် အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာတွေက တဖြည်းဖြည်း များပြား လာနေတာကို တွေ့ရတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ အရွယ်ရောက်တဲ့ လူငယ်၊ လူရွယ်တွေက ပညာရေးကို စိတ်ပါဝင်စားမှုမရှိကြဘဲ ငွေကြေးနောက်ကိုပဲ အားခဲရှာဖွေနေကြလိုတဲ့ စိတ်တွေများကြတယ်။ တချို့ လူငယ်တွေက အလုပ်အကိုင်တွေကို စိတ်မဝင်စားကြဘဲ မူးယစ်လောကသား ဘဝ ဖြစ်သွားကြတယ်။ အထိန်းမဲ့ အကွပ်မဲ့တဲ့ ကလေးတွေဖြစ်ပြီး လေလွင့် ဆုံးရှုံးခဲ့တာတွေ တွေ့ရတယ်။

ဒီလိုမျိုးမဖြစ်အောင်

လူငယ်ဆိုင်ရာ တရားဥပဒေမူဝါဒတွေ ပြဋ္ဌာန်းပြီး ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်သင့်တယ်။ လေလွင့်ယွင်းပါးသွားကြတဲ့ ကလေးတွေကို ကြည့်ပြီး မိဘတွေဘက်ကလည်း ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှု နည်းပါးနေသလို နိုင်ငံတော်အစိုးရတွေ ဘက်ကလည်း အရေးစိုက်မှု နည်းပါးနေကြတာတွေ တွေ့ရတယ်။ ဒီလိုပဲ အားထုတ်မှု၊ အရေးစိုက်မှု မရှိကြရင် မြန်မာပြည်မှာ မူဝါဒကင်းမဲ့နေကြမယ့် (မည့်) ကလေးတွေ များပြားကြပြီး သိမ်းမနိုင်၊ ထိန်းမနိုင်ဘဲ ရှိတော့မယ်။ ထွေထွေထူးထူး (ရှည်ရှည်ဝေးဝေး) မပြောလိုတော့ ပါဘူး။ မိဘမဲ့တဲ့ကလေးတွေ၊ စွန့်ပစ်ခံကလေးတွေ မြန်မာပြည်မှာ ဘယ်လောက်အထိ များပြားနေကြပြီလည်း ဆိုတာကို မိဘမဲ့ကလေးဂေဟာ သို့မဟုတ် ရင်ခွင်မဲ့ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွေမှာ ဘယ်လောက်ကာကွယ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် ပေးခဲ့ရပြီလဲဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။ အနာဂတ်လူငယ်လေးတွေ ဘဝအတွက် မိဘနဲ့ နိုင်ငံတော်ထိန်းသိမ်းပြုပြင် စောင့်ရှောက်ပေးကြဖို့ အသိပေးတိုက်တွန်းပါတယ်။

လက်ဦးအုပ်ထားမှုစနစ် သတိပြု

စီးပွားရေးအကြောင်းရေးနေရင်နဲ့ လူငယ်ရေးရာအကြောင်း ပါဝင်သွားလို့ စာဖတ်သူများ အရှင့်ကို နားလည်ခွင့်လွှတ်ပေးကြပါ။ မလေးစားလို့ မဟုတ်ပါ။ ဆက်စပ်မိတဲ့ ကိစ္စတွေကြောင့်ပါပဲ။ အရှင်က အာဆီယံဒေသဆိုင်ရာ စီးပွားရေးအကြောင်းတွေ ဒီလို (ခုလို) ရေးပြတော့ သက်ဆိုင်ကြတဲ့သူတွေက အရှင့်ကို အမြင်ကြည်လင်ကြမယ်မထင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ (ဒါပေမယ့်) နိုင်ငံတော်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာတွေဟာ နိုင်ငံတိုင်းမှာ ထိန်းသိမ်းကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့်ရှိကြတာကြောင့် ဝေဖန်ရေးသားတာပါ။

မကြာမီ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ရောက်ရင် အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံတွေဟာ သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေး အချက်အချာတွေကို နိုင်ငံနယ်နိမိတ် (နယ်စပ်နယ်နိမိတ်) နယ်ခြားမြို့တွေမှာ အဓိကထားပြီးတော့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ကြတော့မယ်။ မသိကြတဲ့သူတွေကတော့ ဒေသဆိုင်ရာ စီးပွားရေးအကွက်ပဲလို့ပဲ ထင်နေကြမယ်။ နိုင်ငံရေးအမြင်နဲ့ ပြောရရင်တော့ အရင်းရှင်လက်သစ်တွေ လက်ဦးအုပ်ထားမှု စနစ်အတွက်ပါပဲ။

ဒီအမြင်လေးကို ဥပမာအနေနဲ့ ကြည့်လိုက်ပါ။

(၁) ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံဘက်၊ အန်ကောဒေသ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ကားလမ်း၊ ရထားလမ်း၊ နယ်စပ်စီးပွား ရေးလမ်းအဖြစ် ကမ္ဘောဒီးယားဘက်မှာ ဖောက်လုပ်ထားတာတွေ၊

(၂) မြန်မာပြည်ဘက်မှာ ကရင်ပြည်နယ်၊ မြဝတီလမ်း၊ တနင်္သာရီ၊ ထားဝယ်လမ်း၊ တိုးချဲ့ဖောက်လုပ်မှု စီစဉ်ခဲ့တာတွေဟာ စီးပွားရေးအကွက် အကွင်းတွေအတွက်ပါသလို ဒေသအတွင်း လုံခြုံရေးအတွက်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။

ဒီလမ်းတွေကောင်းသွားလို့ စီးပွားရေး ဝါးမျိုမယ့်သူတွေ ဘယ်လောက် များပြားလာကြမည်လည်း (မလဲ) ဆိုတာ လူတိုင်းတော့ သိကြမယ် မထင်ပါဘူး။ ဒီဒေသတွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်နှစ်စုကာလက ဘာမှ မဖွံ့ဖြိုးသေးပေမယ့် ခုတော့ ထင်နေတာထက်ပိုပြီးတော့ ကြီးကျယ်လာတယ်။

အာဆီယံဒေသ စီးပွားရေးသမားတွေက ထဲထဲဝင်ဝင် ရောက်လာကြလို့ ဌာနေလုပ်ငန်းရှင်ပေါက်စတွေက မယှဉ်နိုင်သလို ဖြစ်နေပြီဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။ ဥပမာ ထားဝယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းကြီး အကောင်အထည်ဖော်လို့ အောင်မြင်ရင် (ပြီးစီးရင်) ဌာနေစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေ ယှဉ်နိုင်မယ်မထင်ဘူး။ ဒါကြောင့် မြန်မာ့စီးပွားရေး အချက်အချာ (အချဲ့အချာ) ကျတဲ့ နေရာဒေသတိုင်းလိုလိုမှာ ဌာနေလုပ်ငန်းရှင်တွေ အရင်းအနှီးများများ အားကောင်းဖို့လိုတယ်ဆိုတာ သိထားဖို့ပါပဲ။

စိတ်မချမ်းသာမိ

ဒီနေ့ ဒီအချိန်မှာ မြန်မာဘက်ကဒေသ အတော်များများဟာ နယ်စပ်ဒေသ (နယ်ခြားမြို့တွေ) မှာ မြို့ပြငယ်တွေတည်နေကြပြီး (အရင်းများကြတဲ့ သူတွေနဲ့ပေါင်းပြီး) စီးပွားဖြစ်လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်နေကြတယ်။

ဒေသထွက်ကုန် အရင်းအနှီးလုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေမပါဘဲ အလောင်းအစား ကစားတဲ့မြို့ငယ် (မြို့ပြ) တွေလုပ်ကိုင်လာကြတယ်။ ဒီတိုးတက်မှုဟာ ဒေသထွက်ကုန်တွေ မထိခိုက်ပေမယ့် လူတွေရဲ့ အကျင့်စာရိတ္တနှင့်ဆိုင်တဲ့ အရင်းအမြစ်တွေတော့ မတွေးဝံ့စရာပါဘဲ။ လူကုန်ကူးမှုထက် ဆိုးသွမ်းကြတဲ့ လူမှုဆိုင်ရာကိစ္စတွေ နည်းပေါင်းစုံ ဖြစ်ပျက်နေကြတယ်။ အရွယ်ငယ်၊ အရွယ်ရှိ အမျိုးသမီး အသီးသီးတွေကလည်း လိင်မှုကိစ္စတွေ အမျိုးမျိုးဖြစ်ပျက်ကြလို့ မကောင်းသတင်းတွေလည်း လူမှုမီဒီယာတွေပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့နေကြတယ်။ မြင်ရ၊ ကြားရ၊ သိရလို့၊ မချမ်းသာ မိတာ (မိပါ) အမှန်ပါပဲ။

(ဆက်ရန်)

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၁) – မဟာပညာ (mahar.asia)

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၂) – မဟာပညာ (mahar.asia)

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၃) – မဟာပညာ (mahar.asia)

စီးပွားရေး ဆောင်းပါး နိုင်ငံရေး ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး အဲးခိုး

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၃)

Post author By Aee Koe
Post date 21/07/2023
ကွန်မင့်မရှိ on ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၃)

အဲးခိုး

… အရှင်တို့တိုင်းပြည်ဟာ လာဘ်ပေး၊ လာဘ်ယူမှု ကဲလွန်းတဲ့ တိုင်းပြည်ကြီးဖြစ်လာတယ်။ ဆင်ခြင်ကြပေါ့ ပြည်သူတို့ရယ် …

အတွဲ(၁၂)၊ အမှတ်(၅)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၅၊ ဒုတိယဝါဆိုလဆန်း ၄ ၊ ၂၁ – ၇ – ၂၀၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

(ယခင်အပတ်မှအဆက်)

ငွေကြေးလွတ်လပ်မှု ထိန်းသိမ်းရေး

မြန်မာဟာ ငွေကြေးအခက်အခဲ (အကျပ်အတည်း)၊ နိုင်ငံရေးပြဿနာ အခက်အခဲတွေ ပိုပြီးပြင်းထန်လာတဲ့အချိန်မှာ အိမ်နီးနားချင်း ဒေသနိုင်ငံတွေက ကူချင်ကယ်ချင်ကြတာတွေမရှိဘဲ ဖက်ချင်၊ ပဲ့ချင်၊ ကျဉ်ကြချင်ကြတာတွေပဲ တွေ့ရတယ်။ နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲရတဲ့ အချိန်မှာ စီးပွားရေးလည်း ခက်ခဲကြရမှာပါပဲ။ ဒီလို အချိန်မျိုးမှာ အာဆီယံမိတ်ဆွေနိုင်ငံတွေကို ပြဿနာပေါ်ပြဿနာဆင့် နေသလိုမျိုး မြန်မာ့ငွေကြေး အခက်အခဲတွေကို မကူညီလိုကြတဲ့ အပြင်ကို ဘုံရန်သူပမာလိုပဲ မြန်မာကို သဘောထားကြတယ်။ ဒီအချက်ဟာ အာဆီယံဒေသအတွင်းထားတဲ့ ကတိကဝတ်တွေရဲ့ ပျက်ယွင်းမှုပါပဲ။

လက်ရှိ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဟာ ငွေကြေးဖောင်းပွစေတဲ့ အမှားတွေကို (အစိုရနဲ့ ပူးကပ် လုပ်နေတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ) သတိထားရမယ်။ နောက်ပြီးတော့ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေမှာ တိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မဟုတ်တဲ့ ငွေရင်းနှီး စီးဆင်းမှုတွေလည်း စောင့်ကြည့်၊ ထိန်းသိမ်း၊ စစ်ဆေးမှုတွေ အမြဲမပြတ် လုပ်တတ်ရမယ်။ ဒီအတွက် အကယ်၍များ မလုပ်ပေးနိုင်ရင် စတော့ရှယ်ယာတွေ၊ မြေယာဈေးတွေ၊ အိုးအိမ်အဆောက်အအုံဈေးတွေ၊ ကွန်ဒိုမီဒီယမ်ဈေးတွေ၊ ဈေးကွက်ပေါက်ပျက်ကြပြီး တိုင်းပြည် ဘဏ္ဍာရေး ဈေးကွက်တွေပါ ခက်ခက်ခဲခဲရင်ဆိုင် ရတတ်ပါတယ်။

ကိုယ်တွေ့တွေတော့ မြင်တွေ့ကြရပြီးသားပါပဲ။ ဒါကြောင့် ငွေကြေးလွတ်လပ်မှုဟာ ထိန်းချုပ်ဖို့ (ထိန်းချုပ်မယ့်) စနစ်မထား (မရှိ) ရင် တိုင်းပြည်ကြီးပွားရေး မွဲပြာကျ ဖို့ပဲ ရှိတယ်ဆိုတာကိုတော့ စီးပွားရေး လုပ်ကိုင်သူတိုင်း အသိပါပဲ။

အကြံပေးမှုကြောင့်

အရှင်တို့ မြန်မာပြည်အာဆီယံ အသင်းမဝင်ခင်က အိမ်နီးနားချင်း တိုင်းပြည်တွေဟာ နာမည်ကြီးတဲ့ ဘဏ်တွေဆီကို ငွေကြေးတွေနဲ့ သူတို့တွေ ရပ်တည်နေကြတာတွေကို တွေ့ရမှာပါ။ သူတို့ရပ်တည်နေကြတဲ့ ခြေသလုံးတွေဟာ တစ်ပါးသူတွေဆီက အားပြုကြရတဲ့သူတွေပါ။ သူတို့တွေ လုပ်ရင်းကိုင်ရင်းနဲ့ ငွေကြေးအခက်အခဲတွေ ဘယ်လိုအကျပ်အတည်းတွေ တွေ့နေကြရသလည်း (သလဲ) ဆိုတာကို သူတို့အားလုံးအသိပါပဲ။ ယနေ့ ယခုအချိန်အထိ ဘဏ်ချေးငွေ အတိုးတွေမပေးနိုင်ကြဘဲ စွန့်စားနေကြတယ် မဟုတ်လား။ ပြည်သူတွေဆီက ငွေတိုးနှုန်းတွေ မြှင့်တင်မှုတွေရယူပြီး စတော့နဲ့ မြေယာပစ္စည်းဈေးကွက်တွေကို အမျိုးစုံနေအောင် ကစားနေကြတယ်။ ဒီသဘောတရားဟာ မြန်မာပြည် ယခင် နဝတ၊ နယကခေတ်တွေ လက်ထက်က တွေ့ထားပြီးသားပါပဲ။ ၂ဝ၁ဝ ပြည့်နှစ် တက်လာတဲ့အစိုးရနဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှစ် တက်လာတဲ့အစိုးရတွေ ရဲ့လက်ထက် (လက်ထဲ) အထိလည်းတွေ့ကြရတယ် မဟုတ်လား။

တကယ်တော့ (တကယ်ပဲ) တိုင်းပြည်အကျိုးကောင်းကို နားလည်တဲ့အစိုးရဟာ ငွေကြေးတွေ အလွန်အမင်း မသုံးစွဲသင့်ပါ။ ခုတော့ ငွေကြေးတွေကို တရားဝင် အကျွံအလွန် (အလွန်အကျွံ) သုံးထား (သုံးစွဲ) ကြတာကြောင့် ငွေကြေးပြဿနာတွေ ကမောက်ကမဖြစ်လာခဲ့ရပြီး ဆင်ရဲခြင်းတွေလည်း (အခက်အခဲတွေလည်း၊ ခက်ခဲခြင်းတွေလည်း) အမျိုးမျိုးခံစားနေကြရတယ် မဟုတ်လား။

ဒါဟာ ဒီအတွက်နဲ့ ပြဿနာဖြစ်ကြရတဲ့ မြန်မာပြည်ဟာ ဘယ်သူတွေရဲ့ မကျွမ်းကျင်မှု လက်ချက်တွေလည်းဆိုတာ ပြည်သူတွေ အသိပါပဲ။ စီးပွားရေးပညာရှိတွေရဲ့ မတတ်သောပညာရပ်တွေ့ရဲ့ အကြံပေးမှုကြောင့် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး၊ မြန်မာ့စီးပွားရေး ပြိုလဲခဲ့ရတယ်လို့ပဲ ဝေဖန်ချင်ပါတယ်။ စိတ်ဆိုးကြရင်လည်း မတတ်နိုင်ပါ။

လွန်ကဲတဲ့ တိုင်းပြည်

နောက်တစ်မျိုးရှိပါသေးတယ်။

ဂုဏ်ပကာသနအတွက်နဲ့ စီမံကိန်းကြီးတွေ လုပ်တဲ့ကိစ္စတွေပါ။ မလိုအပ်ဘဲနဲ့ စီမံကိန်းကြီးတွေ လုပ်ဖို့မလိုပါဘူး။ အလုပ်မရှိလို့ အလုပ်ရှာတဲ့သဘောလို မဖြစ်သင့်ပါ။ မြန်မာပြည်မှာ အစိုးရ တစ်ဖွဲ့ဖွဲ့တက်လာရင် အစဉ်အဆက်က ရှိခဲ့ပြီးတဲ့ စီမံကိန်းတွေကို မလုပ်ကြဘဲ မနိုင်မနင်းတဲ့ စီမံကိန်းကြီးတွေ လုပ်နေကြတာတွေ တွေ့ရတယ်။ အဲဒီစီမံကိန်း အတွက် နိုင်ငံပြင်ပက ငွေကြေးတွေကို ချေးယူတယ်။

အကျိုးတူပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုပြီး မလုပ်မရှိတဲ့ အလုပ်တွေလုပ်လို့ တိုင်းပြည်ဟာ ထင်သလို စီးပွားရေးတွေ မအောင်မြင်တဲ့စီမံကိန်းတွေ အများကြီးပါပဲ။ မကျွမ်းကျင်တဲ့အလုပ်ကို ပိုလုပ်ရင်လည်း ပိုပြီး ရှုပ်ထွေးတတ် ပါတယ်ဆိုတာ နားလည်ဖို့လိုပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ မြန်မာပြည်မှာရှိတဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေဟာလည်း ငွေကြေးသုံးစွဲမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ အဆင်မပြေတာတွေ တွေ့ရတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် နှစ်စုကာလက လုပ်ငန်းရှင်တွေဟာ ငွေကြေးနဲ့ပတ်သက်လို့ နှစ်တိုးငွေတွေ ချေးယူထားကြပြီးတော့ နှစ်ရှည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလုပ်ငန်းတွေ လုပ်နေကြတာတွေ တွေ့ရတယ်။

များသောအားဖြင့် မြန်မာပြည်စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေဟာ အာရှစီးပွားရေးငွေကြေးကို လုံလုံလောက်လောက် ကောင်းကောင်း နားမလည်ကြတော့ စီးပွားရေးတွေ မအောင်မြင်ကြတာပါ။ ဒီကြားမှာလည်း အစိုးရဝန်ထမ်းနဲ့ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေ ရဲ့ အကျင့်ပျက်မှု၊ လာဘ်စားမှု၊ မရိုးသားမှုတွေကြောင့် တိုင်းပြည်စီးပွားရေးအမျိုးမျိုး ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီး ထိခိုက်နေတာတွေရှိသလိုပဲ အထူးသဖြင့် မပေါင်းလည်းခက်၊ ပေါင်းလည်းခက်တဲ့ အကျင့်ပျက် လာဘ်စားကြတဲ့ လွှတ်တော်အမတ် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေကြောင့်လည်း အရှင်တို့တိုင်းပြည်ဟာ လာဘ်ပေး၊ လာဘ်ယူမှု ကဲလွန်းတဲ့ တိုင်းပြည်ကြီးဖြစ်လာတယ်။ ဆင်ခြင်ကြပေါ့ ပြည်သူတို့ရယ်။

တိုင်းပြည်ရဲ့အသက်

မြန်မာပြည်ဟာ အကျင့်ပျက်တာ၊ လာဘ်စားတာ၊ ဆွေမျိုးကောင်းစားတာတွေ၊ အခြေခံကျတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းတွေ အလွန်လေး များပြားလာနေပါပြီ။

လာဘ်မပေးတဲ့သူတွေ၊ လာဘ်မယူတဲ့သူတွေ၊ အကျင့်စာရိတ္တကောင်းကြတဲ့ သူတွေဟာ မြန်မာပြည်မှာ နေကြပေမယ့် မကြီးပွားနိုင်ကြပါဘူး။ မကြီးပွား၊ မတိုးတက်တဲ့နောက်ကို လိုက်ကြရတဲ့ အချို့သော မြန်မာပြည်သူတွေဟာ ဈေးကွက် ယှဉ်ပြိုင်နေကြတဲ့သူတွေရဲ့ အနောက်မှာ ခက်ခက်ခဲခဲကျင်လည် နေကြရတာကြောင့် စီးပွားရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ကိစ္စတွေ အကျိုးအောင်မြင်မှုမရကြဘဲ ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီးမှုအမျိုးမျိုးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်။

အစိုးရ အဖွဲ့အစည်းတွေ ကိုယ်တိုင်ကလည်း စီးပွားရေးဈေးကွက်မှာ ဝင်ပြိုင်ဆိုင် ကြတာကြောင့် မြန်မာ့စီးပွားရေးဟာ ထင်သလိုဖြစ်မလာဘဲ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကျပ်တည်းလာတယ်။ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းဆိုတာ ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင် ကြမယ့်သူတွေမဟုတ်ပါ။ အာဏာနဲ့ တာဝန်ကို ပြည်သူ့ကောင်းကျိုးအတွက် လုပ်ဆောင်ပေးရမယ့် သူတွေ (ပုဂ္ဂိုလ်) ပါ။ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းဆိုတာ စီးပွားရေး ကောင်းမွန်ရေးအတွက် စီးပွားရေးလုပ်ကြတဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ အကျိုးကောင်းတွေရဖို့ (ပြည့်စုံဖို့) ကာကွယ်ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက် ပေးရမှာပါ။

ပုဂ္ဂလိကအကျိုးထက် အများအကျိုးနဲ့ အများရဲ့အခွင့်အရေးကို ရဖို့ ကူညီစောင့်ရှောက်ပေးရမယ့် တာဝန်ရှိသူတွေက အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းတွေပါပဲ။ မြန်မာ့စီးပွားရေးဂုဏ်သိက္ခာ အဆင့်အတန်းတစ်ခု ဖြစ်လာဖို့ဟာ မြန်မာ့စီးပွားရေးလူမှုအဖွဲ့ အစည်းတွေဟာ စည်းစနစ်ကျဖို့လိုသလို အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း နည်းစနစ်ကျကျ( စည်း/နည်း) အစီအစဉ်၊ အထောက်အပံ့ပေးမှု လိုအပ်ပါတယ်။ ပြည်သူ့အကျိုးမပြုနိုင်တဲ့ စီးပွားရေးကို ပြည်သူအများက လုပ်ကိုင်မိရင် တိုင်းပြည်အတွက် အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် စီးပွားရေးဆိုတာ တိုင်းပြည်ရဲ့ အသက်ပါပဲဆိုတာကို သိထားဖို့ပါပဲ။

ဆုတ်ယုတ်ပျက်ပြား

တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ဟာ အကျင့်ပျက်သူတွေ များပြားရင် တိုးတက်ဖို့ မလွယ်ကူသလို တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ရဲ့ ငွေကြေးတန်ဖိုးမူမှာလည်း အကယ်၍ တန်ဖိုးမူ ပျက်စီးရင် တိုးတက်တဲ့နိုင်ငံတွေကို အမီလိုက်ဖို့ ခဲယဉ်းမှာပါပဲ။ ယနေ့ နိုင်ငံခြား ရှယ်ယာဈေးကွက်တွေ တိုးချဲ့နိုင်တဲ့ တိုင်းပြည်တွေဟာ သူတို့ရဲ့စီးပွားရေး အောင်မြင်မှု ဘယ်လိုရှိကြသလဲ ဆိုတာ သူတို့အသိဆုံးပါပဲ။ အဲဒီလို စီးပွားရေး အောင်မြင်တဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့ ရှယ်ယာ ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်လာခဲ့ရင် သတိတော့ထားရမယ်။ အရှင်တို့မြန်မာပြည်ဟာ နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေးရှယ်ယာ ဈေးကွက်တွေ တိုးချဲ့နိုင်ခဲ့ပါပြီလား။ အဲဒီလို အကွက်အကွင်းတွေလိုမျိုး လက်ရှိအစိုးရမှာ စီရင်ဆောင်ရွက် လုပ်ကိုင်နေကြပြီလားဆိုတာ မေးချင်လေရဲ့။ မြန်မာပြည်ဟာ အစိုးရအဖွဲ့အစည်း ကောင်းကောင်းဖြစ်ဖို့ လူတော်လူကောင်းတွေ များများဖြစ်ထွန်းဖို့ လိုနေတယ်ဆိုတာကိုတော့ ပြည်သူတွေ အသိပါပဲ။ အစိုးရစနစ်တွေ ဘယ်လိုပဲကောင်းနေပါစေ ခေါင်းဆောင်လုပ်ကြတဲ့သူတွေက မကောင်းရင် (မထူးချွန်ရင်) ပြည်သူတွေ ဒုက္ခတွေ့တာပါပဲ။

တစ်နည်း အစိုးရစနစ် မကောင်းပေမယ့် အုပ်ချုပ်မှုစနစ်ကောင်းရင် တိုင်းပြည်အတွက် ရပ်တည်နိုင်တာပါပဲ။ မြန်မာပြည်ဟာ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းက လိုသလား။ ဒါမှမဟုတ် အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေက လိုနေသလားဆိုတာကို ပြည်သူတွေ သိကြမှာပါ။ မြန်မာပြည်ဟာ ကိုယ့်ဘက်ကိုယ်ယက်ကြတဲ့သူတွေ များပြားလွန်းလို့ပဲ တိုင်းပြည်ဟာ ထင်သလို မအောင်မြင်ဘဲ ဖြစ်နေတယ် မဟုတ်လား။ ရိုးဖြောင့်တဲ့သူတွေ နည်းပါးနေကြတာကြောင့်ရယ်၊ မကြိုးစားတဲ့ သူတွေ များလွန်းနေကြတာကြောင့်ရယ်၊ နောက်ပြီးတော့ သုံးဖြုန်းကြတဲ့သူတွေ များပြားလွန်းနေကြတာကြောင့်ရယ်၊ တိုင်းပြည်ဟာ စနစ်ရောလူပါ အကုန်လုံးနီးပါး ဆုတ်ယုတ်ပျက်ပြားနေကြတယ် မဟုတ်လား။ ဒီအတွက်ကို ဘယ်လို ပြင်ဆင်ကြမည်လည်း၊ (မလဲ) ဆိုတာကို မြန်မာပြည်သားတွေအားလုံး အသိပါပဲ။

(ဆက်ရန်)

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၁) – မဟာပညာ (mahar.asia)

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၂) – မဟာပညာ (mahar.asia)

စီးပွားရေး ဆောင်းပါး နိုင်ငံရေး ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး အဲးခိုး

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၂)

Post author By Aee Koe
Post date 07/07/2023
ကွန်မင့်မရှိ on ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၂)

အဲးခိုး

“ ယနေ့ မြန်မာ့အရေးဟာ အကျပ်အတည်း ဘယ်လိုရှိနေကြပြီးလည်းဆိုတာ ရိုးအီနေကြပြီလား။ ငွေကြေး ဈေးကစားကြတဲ့သူတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးနောက်ကို တဖြည်းဖြည်းလိုက်ပါနေရလို့ မြန်မာ့စီးပွားရေးဟာ ငွေကြေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ကိစ္စတွေ ပြဿနာအရပ်ရပ်ပါပဲ။ ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေ၊ ငွေကြေးကစားကြတဲ့ အစီအစဉ်တွေ၊ စနစ်မမှန်ကန်တာကြောင့် မြန်မာ့ငွေကြေးဟာ ပြဿနာဘယ်အထိ ရောက်လာခဲ့ကြရသလဲဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ …

အတွဲ(၁၂)၊ အမှတ်(၄)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၅၊ ပထမဝါဆိုလပြည့်ကျော် ၅၊ ၇-၇-၂ဝ၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

(မြန်မာသံတော်ဆင့် အတွဲ(၁၂)၊ အမှတ်(၃) မှအဆက်)

စကားချီး

စာရေးဆရာက သတင်းသမားနဲ့ပေါင်းရင် အကျင့်ပျက်တတ်သလို အတွေးအခေါ်တွေလည်း သတင်းရေး သမားဘက်ကို ရောက်သွားတတ်ပါတယ်။ သတင်းရေးတဲ့ သတင်းစာဆရာနဲ့ စာရေးတဲ့ စာရေးဆရာ မတူကြပါ။ စာရေးဆရာဆိုတာ အရေးကြီးတဲ့ကိစ္စရပ်တွေကို အမြင်အမျိုးမျိုးတွေးပြီး ရေးသားဖော်ပြတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဘက်တစ်ခုကိုလိုက်ပြီးတော့ မရေးပါ။ ဘက်လိုက်နေတဲ့ စာရေးဆရာဖြစ်ရင် ကြက်တိုက်နေတဲ့သူဖြစ်ပြီဆိုပြီးတော့ ငယ်ငယ်က မှတ်သားခဲ့ဖူးပါတယ်။

အဲးခိုး

ဦးမော့လာနိုင်စရာများ

အခုဆိုရင် နိုင်ငံရေး အခြေအနေဟာ အယူအဆတွေ၊ ထင်မြင်ချက်တွေ၊ အသေဆုပ်ကိုင်ထားကြတဲ့ မူတွေကြောင့် နိုင်ငံရေးမူဝါဒနဲ့ အကျိုးစီးပွားဆိုင်ရာတွေမှာ လုပ်ဟန်တွေ ပြောင်းပြန်ဖြစ်လာနေတာကို တွေ့ရပြီမဟုတ်လား။

မြန်မာဟာ ယနေ့၊ ယခုအချိန်အထိ ဆုပ်ဆုပ်ပိုင်ပိုင်တိုးတက်မှုတွေ မရှိသေးပါဘူး။ စီမံကိန်းအရေအတွက်တွေ ကြီးမားစွာ များပြားသလောက် အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မှုမှာ မမာဏနည်းပါး နေကြပါသေးတယ်။ အခြားစီးပွားရေး ကွာဟချက်တွေကို မမြင်တတ်ကြသေးတဲ့ အစိုးရဟာ စီမံကိန်းတွေ မှိုလိုပေါက်နေပေမယ့် ထိထိရောက်ရောက် မလုပ်ကိုင်နိုင်ကြသေးဘူးဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။

မြန်မာပြည်ဟာ ကုန်သွယ်ရေးလွတ်လပ်ခွင့်မူဝါဒတွေ သီးသန့်ရွေးချယ်ထားကြတဲ့ အစီအစဉ်တွေ ရှိနေကြပြီလား။ ကုန်သွယ်ရေးလွတ် လပ်ခွင့်ဒေသတွေကို ဘယ်ဒေသမှာ ဦးတည်ထားကြပါသလဲ။ ကုန်သွယ်မှု လွတ်လပ်ခွင့်ကို လက်ခံကြပြီလား။ လက်ရှိအစိုးရကို ဘယ်လိုများ အကြံဉာဏ်တွေ ပေးကြပါပြီလဲဆိုတာကို မေးပါရစေ။ လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေးယှဉ်ပြိုင်မှုဟာ အာဆီယံနိုင်ငံတွေ ထဲမှာ အခွင့်အလမ်းတွေ ဖြစ်လာနိုင်အောင် မြန်မာပြည်ဟာ တစ်နေ့နေ့ တစ်ချိန်ချိန်မှာ ထိပ်ဆုံးသို့ သွားရမယ့် တိုင်းပြည်ဖြစ်ရမယ်ဆိုတာကို စဉ်းစားထားကြရဲ့လား။ အကျပ်အတည်း ပြဿနာတွေကို ကြောက်ပြီး နောက်ဆုတ်လို့ မရပါ။

အဖုအထစ်ဆိုတာ ဆက်ဆံပေါင်းသင်းရေးအပေါ်မှာ မူတည် နေတာကြောင့် လက်တွဲဆောင်ရွက်မှုအတွက် နှုတ်ပိတ်ရေငုံတာတွေ မလုပ်ဘဲ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုကို ဦးစားပေးရမယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ စီးပွားရေး၊ မိတ်ဆွေဆိုတာ မများကြပါဘူး။ အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ဥရောပနိုင်ငံများ၊ ဥရောပဘုံဈေးအဖွဲ့၊ ဂျပန်နဲ့ အာဆီယံတွေကလွဲလို့ အခြားကြီးကျယ်တာ မရှိပါဘူး။ နိုင်ငံရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တန်ဖိုးကို အင်အားကြီး၊ အင်အားငယ်၊ အုပ်စုကြီး၊ အုပ်စုငယ်တွေကို မကြည့်ဘဲ နှိုင်းနှိုင်းချိန်ချိန်၊ သင့်သင့် မျှမျှ ဆောင်ရွတ်တတ်ဖို့ပါပဲ။ လက်တွေ့အကျိုးပြုမှု ပုံစံအသွင်ကို ကြည့်ပြီး မြန်မာပြည် ပြုပြင်ပြောင်းလဲတဲ့ အကြောင်းတွေကို ရဲရဲကြီး ကြေညာဖို့ လိုပါတယ်။

လူပြဿနာ၊ ဘုံပြဿနာ၊ မကျေနပ်မှုပြဿနာတွေကို စုပေါင်း ညီညွတ်မှုရပ်တည်ချက်နဲ့ ကိုယ်စားပြု ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့ရင် မြန်မာပြည်ဟာ ဦးမမော့လာနိုင်စရာအကြောင်း မရှိပါဘူး။

ပြည်သူတွေ သိထားရမယ်။

မကြာသေးပါဘူး။ မြန်မာပြည်ပညာရေး၊ ကျေးလက်ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးရေးနဲ့ အကြီးစား အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ တိုးတက်ကောင်းမွန်ဖို့အတွက် ၂၀၁၇ ခုနှစ်က စတင်ပြီးတော့ ငါးနှစ်တာ ကာလအတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာငွေ သန်းပေါင်း ၁၇၅ဝ ကို အတိုးနှုန်းနည်းနည်းနဲ့ မြန်မာပြည်ကို ချေးသွားမယ်ဆိုတဲ့ အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် ADB က ကြေညာထားတာ တွေ့ရတယ်။

အတိုးနည်းပြီး ငွေချေးယူတဲ့စနစ်ဟာ အာဆီယံစီးပွားရေး အပေါ်မှာမူတည်သလို ဘုံပြဿနာအဖြစ် စုပေါင်းရပ်တည်တဲ့ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးအုပ်စုတွေကိုတော့ သတိထားရမယ်။ စီးပွားရေးဆိုတာ ကိုယ်ကျိုးစီးပွား ကာကွယ်ရေးမူဝါဒကို သေသေချာချာ ချမှတ်ရမယ်။ ခြားနားတဲ့ အိမ်နီးချင်းစီးပွားရေးဘုံပြဿနာကို သတိထားရမယ်။ အတင့်ရဲလွန်းတဲ့ ကိုယ်ကျိုးကြည့် စီးပွားရေး အုပ်စုကြီးတွေနဲ့ တွေ့ရင် သူတို့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုဘက်ကို မိမိတို့ရဲ့ အကျိုးအမြတ်တွေက သူတို့ဘက်ကို လွယ်လွယ်လေးနဲ့ ပါသွားနိုင်တယ်။

ဒီနေ့စီးပွားရေးလောကကို ကြည့်လိုက်ပါ။ မတူတဲ့ မက်လုံးပေးမှုတွေ၊ အမြတ်ထုတ်အညွန့်ခူးယူမဲ့ (မည့်) ကြံစည်မှုတွေဟာ သိမ်မွေ့ပြီး မသိမသာ ဘဲလေးနက်နေတာကို တွေ့ရမှာပါ။ မြန်မာ့စီးပွားရေးကတော့ အဲလောက်ထိ မကြံစည်နိုင်ကြသေးပေမယ့် ဝန်ဆောင်မှု စွမ်းရည်တိုးတက်မှု လုပ်ငန်းကြီးတွေထဲ အားစိုက်ကြိုးစားဖို့တော့ လိုမယ်။ အာဆီယံဒေသစီးပွားရေး အခွင့်အလမ်းကို မြန်မာက မယူတတ်တာကြောင့် ရသင့်တဲ့အခွင့်အရေးတွေနဲ့ လွဲခဲ့ရတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ADB ဘဏ်ရဲ့ အထောက်အပံ့အားကိုယူပြီး မြန်မာပြည်အတွက် တစ်ခုတည်းသော ဖွံ့ဖြိုးမှုလုပ်ငန်းကို လက်ရှိအစိုးရအားထုတ်မှု အစီအစဉ်က ဘယ်လိုဆောင်ရွက်ကြမည်လဲ။ (မလဲ)။ အတိုးနည်းနည်းနဲ့ အရင်းကို ပြန်ပေးနိုင်ဖို့ ဘယ်လိုကြံဆောင် အားထုတ်မှုတွေ လုပ်ကြမည်လဲ (မလဲ) ဆိုတာကို ပြည်သူတွေ သိထားသင့်ပါတယ်။ ဘုံရည်မှန်းချက်အသစ် မြန်မာပြည်ဟာ ဖွံ့ဖြိုးဆဲ ကမ္ဘာ့စွမ်းအင်အကြီးမားဆုံးဒေသထဲကို ရောက်ဖို့ လက်ရှိအစိုးရက ကြိုးစားရမယ်။ အာဆီယံဒေသ သို့မဟုတ် အာဆီယံအဖွဲ့ဆိုတာ တတိယကမ္ဘာ့ အင်အားစုအဖြစ် ရပ်တည်ရဲတဲ့အုပ်စု ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို မြန်မာအစိုးရက သိထားရမည်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်နဲ့ IMF တို့ရဲ့ ထောက်ခံပံ့ပိုးမှုနဲ့ အာဆီယံနိုင်ငံတွေရဲ့ စီးပွားရေးတံခါး ဖွင့်လှစ်ထားပေးခဲ့တဲ့ အခြေအနေကို အရှင်တို့ မြန်မာတွေ သိထားရမယ်။ မြန်မာ့ဟာ အဲဒီအထဲက ကြီးမားတဲ့ကုန်သွယ်မှုနဲ့ အရင်းအနှီးကြီးတဲ့ တိုင်းပြည်ကြီး တစ်ပြည်ဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားရမယ်။

ယနေ့ မြန်မာ့ကျေးလက်ဒေသတွေဟာ အဆမတန် တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးမှုနှုန်း မြန်ဆန်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ အဲဒီလို တိုးတက်မှုနှုန်း မြန်ဆန်နေတဲ့ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ဟာ စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး ပြဿနာတွေ ပြိုလဲသွားတတ်ပါတယ် ဆိုတာကို မြန်မာတွေ သတိထားရမယ်။ အခုဆိုရင် စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းနဲ့ နိုင်ငံရေးပြဿနာတွေ အမျိုးမျိုးဖြစ်လာတဲ့ မြန်မာပြည်ဟာ ဖွံ့ဖြိုးမှု မြန်နေတဲ့ဒေသတွေကို ကြည့်လိုက်ရင်ပဲ မြန်မာလူမှုရေးဘဝဟာ မိသားစုပြဿနာတွေ အမျိုးမျိုးနဲ့ ဘုံပိုင်ဆိုင်မှု ပြဿနာတွေအမျိုးမျိုး တွေ့ရတဲ့အပြင် အချင်းချင်းခြိမ်းခြောက်မှု ပြဿနာတွေလည်း တွေ့ရတယ်။

အဲဒီ ပြဿနာတွေကြောင့် နွေးထွေးဘက် စီးပွားရေးတိုင်းပြည်တွေပါ ဆိုးကျိုးတွေ ကူးဆက် (ကူးစက်) ခံရတယ်။ ဒီလို အဖြစ်မျိုးတွေ မဖြစ်အောင် (မဖြစ်ဖို့) နွေးထွေးဘက်နိုင်ငံတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ကျင့်သုံးတဲ့ စီးပွားရေး အမြင်တွေကို ဖွင့်ယူပြီး တိုင်းပြည်ထဲ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ မပြိုလဲအောင် လေ့ကျင့်အားထုတ် ဆောင်ရွက်တတ်ရမယ်။ ဒါကြောင့် အရှင်တို့ရဲ့ မြန်မာဟာ ဘုံရည်မှန်းချက်အသစ်တစ်ရပ် လိုအပ်နေပြီလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီရည်ရွယ်ချက်ကို လက်ရှိအုပ်ချုပ်နေတဲ့ အစိုးရမှာ ကြိုတင် ပြင်ဆင်ထားကြပါပြီလား။ (မေးပါရစေ)။

ကျေညက်အောင် သိထားရမယ်။

ယနေ့ အာဆီယံဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေဟာ အရှင်တို့ရဲ့ မြန်မာပြည်ကို ပိုပြီးတော့ အရေးစိုက်နေကြတာကို တွေ့ရတယ်။ တိုင်းပြည်တိုင်းလိုလို စီးပွားရေးအကျိုးမြတ်၊ အခွင့်အလမ်းတွေ မဆုံးရှုံးဖို့ ကုန်သွယ်ရေးရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုတွေကို အမြဲတမ်းအရေးစိုက်ရမယ်။

စစ်မတိုက်ရတဲ့ တိုင်းပြည်ဟာ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ အောင်မြင်မှု လွယ်ကူတယ်။ အာဆီယံရပ်ဝန်း ဆိုပေမယ့် အိမ်နီးနားချင်း စီးပွားရေးတွေ ခြိမ်းခြောက်မှုခံရရင် မြန်မာ့စီးပွားရေး ဟာလည်း မသိမသာဆုတ်ယုတ်ပြိုလဲ သွားနိုင်တယ်။ ယနေ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးဟာ စစ်ဝတ်တန်ဆာနဲ့ ဆင်ထားကြတဲ့ နိုင်ငံရေးမဟုတ်ပါ။ သံတမန်ရေး အားထုတ်မှုကနေတစ်ဆင့် ဘုံရည်မှန်းချက် ဦးတည်နေကြတာတွေကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲ ကမ္ဘာထဲကို ဝင်လာတဲ့ မြန်မာဟာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးအကြောင်းတွေ မျက်ခြည်ပြတ်လို့မရပါ။ သတိအမြဲရှိရမယ်။

မြန်မာဟာ ၁၉၉ရ ခုနှစ် ကာလကသာ လာအိုနဲ့အတူ အာဆီယံထဲကို ရောက် လာတာပါ။ အရင် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်ဟောင်း နိုင်ငံတွေထက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေ ပိုဆောင်ရွက်ရမယ်။ ပိုအားထုတ်ကြရမယ်ဆိုတာကို မြန်မာအစိုးရ သတိထားရမယ်။ ယနေ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အားကောင်းနေဆဲဖြစ်ကြတဲ့ အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ဥရောပသမဂ္ဂ တွေနဲ့ မကြာမကြာ ဆွေးနွေးဖော်၊ ဆွေးနွေးဖက်ဖြစ်အောင် ရင်းနှီးဆက်ဆံထားရမယ်။ တကယ်တော့ အာဆီယံ စီးပွားရေးဦးဆောင်တဲ့ ဝန်ကြီးတွေဟာ မိမိတို့ နေထိုင်ကြတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှဒေသကို နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး အမြင်တွေ ကျေညက်အောင် မနေမနား ကြိုးစားအားထုတ်ရမယ်မဟုတ်လား။ လေးလေးနက်နက် သတိထားပါ ယနေ့ မြန်မာ့အရေးဟာအကျပ်အတည်း ဘယ်လိုရှိနေကြပြီးလည်းဆိုတာ ရိုးအီနေကြပြီလား။

ငွေကြေးဈေး ကစားကြတဲ့သူတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးနောက်ကို တဖြည်းဖြည်းလိုက်ပါနေရလို့ မြန်မာ့စီးပွားရေးဟာ ငွေကြေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ကိစ္စတွေ ပြဿနာအရပ်ရပ် ပါပဲ။ ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေ၊ ငွေကြေးကစားကြတဲ့ အစီအစဉ်တွေ၊ စနစ်မမှန်ကန်တာကြောင့် မြန်မာ့ငွေကြေးဟာ ပြဿနာဘယ်အထိ ရောက်လာခဲ့ကြရသလဲဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။ နိုင်ငံရေးရပ်တည်မှု၊ စီးပွားရေးရပ်တည်မှု မမျှတဲ့ မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့အစည်းဟာ နိုင်ငံတကာနဲ့ ယှဉ်လာရင် သိသိသာသာ အမြဲတမ်းနောက်ကျနေတာကို တွေ့ရမှာပါပဲ။

နိုင်ငံတကာထဲ ပါဝင်စွမ်းဆောင်နိုင်မှုနဲ့ ရပ်တည်နိုင်မှု မရှိသေးတဲ့ မြန်မာဟာ အများအမြင်တော့ အောက်ကျနောက်ကျတဲ့ တိုင်းပြည်လို့တောင် ထင်ကြမှာပါပဲ။ စီးပွားရေး အလွန်အမင်းကောင်းမွန်တဲ့ နိုင်ငံဖြစ်ကြပေမယ့် ဒီခေတ်မှာ မိမိကိုယ်ကိုတော့ အထင်ကြီးလို့တော့ မရပါဘူး။ ဘာကြောင့်လည်း ဆိုရင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွေဟာ ထင်သလို တိုးတက်လာတာ မဟုတ်ဘဲ အမြဲတမ်း ဆုတ်ယုတ်နေတယ်ဆိုတဲ့ အချက်က သက်သေပါပဲ၊ ဒါကို လေးလေးနက်နက် သတိထားဖို့တော့ လိုပါတယ်။

တောင်းခံမှု

ယနေ့ကမ္ဘာ့အခြေအနေဟာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘယ်လိုများ ထိုးနှက်နေကြသလဲဆိုတာ ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်ကြသူ အချင်းချင်း သိနေကြပါတယ်။ ငွေကြေးအာဏာ၊ ဈေးကွက်အာဏာတွေကို မလျှော့ကြဖို့ ဆိုပြီး ပြိုင်ဆိုင်တိုက်ခိုက်ကြတယ်။ ယိုင်သူယိုင်၊ ထိုင်သူထိုင်၊ ငိုင်သူငိုင် ပါပဲပေါ့။ အရှင်တို့ မြန်မာတွေကတော့ စီးပွားရေးလည်း အဲလောက်ပြိုင်ဆိုင် စရာမရှိတော့ ပင်ကိုက ပြိုင်စံရှားသူတွေဖြစ်တော့ ခပ်ပေါ့ပေါ့လေးနဲ့ပဲ ဝိုင်းနေကြတယ်။ ငွေကြေးအာဏာ၊ ဈေးကွက်အာဏာကြီးကြတဲ့ နိုင်ငံရေး စီးပွားရေးအောင်မြင်ကြတဲ့ တိုင်းပြည်တွေကတော့ ခုချိန်ခါမှာ ဘယ်သူ့ကိုမှ မယုံရဲကြတော့ဘဲ ဖင်ထိုင်မလဲကျ အောင်ကိုဘဲ ကဲနေကြရတယ်။ ကောင်းတဲ့ အထဲကတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးသို့ မဟုတ် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဟာ အပြိုပြိုလဲလဲဖြစ်လာခဲ့ရင် (ဖြစ်လာမယ်ဆိုရင်) အရှင်တို့ မြန်မာတွေ ဘယ်လိုများ တောင့်ခံမှုတွေ ထိန်းသိမ်းကြမည်လဲ (မလဲ) ဆိုတာကို သိထားဖို့ လိုပါတယ်။

အကောက်ခွန်၊ အခွန်ကောက်

အခုဆိုရင် မြန်မာဟာ ငွေကြေးမတည်ငြိမ်မှုတွေ ဖြစ်လာတာကို ဘယ်လို ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ရပ်တည်နေခဲ့ကြရပြီလည်း ဆိုတာကို အားလုံးနားလည် နေကြပြီလို့ ထင်ပါလေရဲ့။ ငွေရေးကြေးရေးကြောင့် ကသုတ်ကရက် အရေးပေါ် အခြေအနေတွေ မလုပ်မိဖို့တော့ သတိရှိရမယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရှိကြတဲ့ဘဏ်တွေဟာ ငွေလဲလှယ်မှုနှုန်းတွေ ခဏခဏပြင်ပါသလား။ ဒါမှမဟုတ် ရင်းနှီးမ,တည်တဲ့ငွေတွေကို စီးဆင်းမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘယ်လိုများကန့်သတ်ချက်တွေ (ငွေလဲလှယ်မှုနှုန်း နဲ့ အတိုးနှုန်းတွေ ထားသလဲဆိုတာကို သတိပြုမိကြပါရဲ့လား။ စီးပွားရေးလောကမှာ အရေးကြီးဆုံးက ပို့ကြတဲ့ ကုန်တွေ ဈေးနှုန်းသက်သာမှု၊ အလုပ်ဖြစ်မှုအတွက်ပါပဲ၊ ဈေးနှုန်း သက်သာမှုဆိုတဲ့ ဒီအချက်ဟာ စီးပွားရေးသမားတိုင်း အကုန်နားမလည်ကြပါဘူး။ ပို့ကုန်ဈေး သက်သာမှုဆိုတာ အခွန်သက်သာမှု (အကောက်+အခွန်) ကို ဆိုလိုတာပါ။

ဒါကြောင့် မြန်မာ့ စီးပွားရေးဟာ ပို့ကုန်အလျင်အမြန် ရောင်းရဖို့ အခွန်အခများများမယူဘဲ အလျင်အမြန်ရောင်းပြီး၊ သွင်းကုန်ရဲ့ ကန့်သတ်ချက်အခွန်ကို စနစ်ကျကျကောက်ခံဖို့ပါပဲ။ ဒီအချက်ကို မြန်မာတွေ တိတိကျကျ လိုက်နာခဲ့မယ်ဆိုရင် မြန်မာ့စီးပွားရေးဟာ ငွေကြေးအာဏာ ရှိကြတဲ့သူတွေရဲ့နောက်ကို လိုက်စရာမလိုတော့ သူတို့တွေကပဲ.. လိုက်ရ (နောက်လိုက်ရ) ရတော့မှာပါပဲ။ ဒါကြောင့် အကောက်ခွန် (ပြည်ပထွက်ကုန်)၊ အခွန်ကောက် (ပြည်တွင်းဝင်ကုန်) စနစ်ကို သေသေချာချာ ကစားတတ်ရမယ်လို့ အကြံပြုပါရစေ။

မြန်မာ့ငွေကြေးအခက်အခဲ

ယနေ့ အိမ်နီးနားချင်း တိုင်းပြည်တွေဟာ အရင်မြန်မာကို အထင်သေး၊ အမြင်သေးကြလို့ အရှင်တို့ရဲ့ တိုင်းပြည်အခက်အခဲတွေကို မကူညီကြတဲ့အပြင် ငွေကြေးတွေ နည်းပေါင်းစုံနဲ့ လှည့်ကစားလို့ အရှင်တို့ ဘယ်ရွေ့ဘယ်မျှ ခံစားနေခဲ့ကြရပြီးလည်းဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။

ပြောတော့ အာဆီယံဒေသနိုင်ငံများ ကြီးပွားရေးဆိုပြီး တကယ်လုပ်တော့ အာဆီယံ စီးပွားရေးဆုတ်ယုတ်မှုပါပဲ။ အခုလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ၊ ဒေသတည်ငြိမ်ရေးအတွက် အထောက်အကူပြုကြရမယ့် ဒေသစီးပွားရေး ကိစ္စတွေ၊ ဒေသကာကွယ်ရေး ကိစ္စတွေ၊ ဒေသလုံခြုံရေး ကိစ္စတွေဟာ ရိုင်းရိုင်းပင်းပင်း မကူညီကြပါဘူး။ ခွစားကြတဲ့ အကျင့်တွေဟာ မမြင်ချင်အဆုံးပါပဲ။ အဲဒီလို တိုင်းပြည်မျိုးနဲ့လက်တွဲ စီးပွားရေး အရလက်တွဲ ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေ လုပ်လာရတဲ့အချိန်မှာ မြန်မာဟာ ကာကွယ် ရင်ဆိုင်လာရမယ့်ကိစ္စ အခက်အခဲတွေကို လေးလေးနက်နက် သတိထားရမယ်။ ဒီအတွက် သတိပေးပါတယ်။ မကြာမီ ပြန်မာပြည်မှာ အခြေစိုက်လာတော့မယ့် ကမ္ဘာ့ဘဏ်တွေ (ဘဏ်တွေ) ရောက်လာတော့မယ်။

အဲဒီဘဏ်တွေဟာ လက်ရှိ မြန်မာ့ဗဟိုဘဏ်နဲ့ ကန့်သတ်ချက် ငွေလဲလှယ်နှုန်းနဲ့ အတိုးနှုန်းတွေ ညီမျှဖို့လိုမယ်။ ငွေသားအပေါ်မှာ သွင်းကုန်၊ ပို့ကုန်လုပ်မယ့် ကုန်သည်တွေက ပို့ကုန်ထက် ပို၍သွင်းကုန်များအောင်လုပ်ရန် နိုင်ငံခြားမှာ ချေးထားတဲ့ ငွေကြေးတွေ ပြန်ဆပ်ဖို့ မလုံလောက်နိုင်ပါ။ မြန်မာဟာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် ငါးနှစ်တာကာလအတွင်း ADB ဘဏ်မှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ငွေသန်းပေါင်း ၁၇၅ဝ နဲ့ ချေးငှားယူဖို့ စီစဉ်ထားတာကို ကြားသိပြီးသားပါပဲ။ အတိုးနှုန်းသက်သောင့်သက်သာစွာ နဲ့ ချေးယူကြမယ့် ငွေတွေပါ။ ဒီငွေတွေကို ADB ဘဏ်ကနေ ချေးယူလိုက်တာကို အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံတွေက ငွေကြေးဘယ်လို ကစားကြမည်လည်း (မလဲ) ဆိုတာကို ကြည့်ရမယ်။ သူတို့ငွေကြေး မချည်နှောင်ထားပေမယ့် အကယ်၍ သူတို့မှာ ရှိတဲ့ငွေကြေးတွေ ကစားကြရင် ရှယ်ယာဈေးနှုန်းတွေ ကျဆင်းသွားနိုင်တယ်။ အဲဒါတွေမက အာဆီယံနိုင်ငံတွေမှာ ဖွင့်လှစ်ထားတဲ့ စတော့အိတ်စ်ချိန်းတွေလည်း ပြဿနာတွေ ပေါ်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေ သုံးသပ်ထားလို့ ၂ဝ၂ဝ ပြည့်နှစ် မရောက်ခင်လေးမှာပဲ . မြန်မာ့ငွေကြေး မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အခက်အခဲတွေ ဖြစ်လာတယ်။

အဲးခိုး

(ဆက်ရန်)

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၁) – မဟာပညာ (mahar.asia)

စီးပွားရေး ဆောင်းပါး နိုင်ငံရေး ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး အဲးခိုး

ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၁)

Post author By Aee Koe
Post date 24/03/2023
ကွန်မင့်မရှိ on ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၁)

အဲးခိုး

ခုကျတော့ မော်တော်ယာဉ်ပေါ်မှာတောင် အနုကြမ်းစီး ခေါ်ဆောင်သွားကြလို့ အငှားယာဉ်တွေနဲ့ ခရီးသွားဖို့တောင် စိတ်မချရသလိုမျိုး ခံစားလာကြရတယ်။ လမ်းဘေးနေတဲ့သူ၊ လမ်းဘေးဈေးဆိုင်တွေ တားမရ ဆည်းမနိုင် မှိုလိုပေါက်နေတယ် …

အတွဲ(၁၂)၊ အမှတ်(၃)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၄၊ နှောင်းတန်ခူးလဆန်း ၄၊ ၂၄-၃-၂ဝ၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

စကားချီး

အဲးခိုး

နိဒါန်း

နိုင်ငံရေးဆိုတာ မျှော်လင့်ချက်မဲ့တဲ့ အလုပ်မဟုတ်ပါ။ မရေရာ မသေချာတဲ့ အလုပ်မဟုတ်ပါ။ ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်တဲ့ အလုပ်ပါ။ ချောင်ပိတ်မိနေတဲ့ ပြည်သူတွေ အတွက်ပါ။ လစ်ဟာသွားတဲ့ ကွက်လပ်ကို စနစ်ကျကျ ဖြည့်စွက်အားထုတ် ဆောင်ရွက်တဲ့အလုပ်ပါလို့ အဲဒီအတိုင်း ဖွင့်ဆိုပါရစေ။

(တောင်ကလေးဆရာတော်)

မပြောင်းလဲသေး

လူတွေကတော့ ‘ပြောင်းလဲချိန်တန် ပြီ’ဆိုတဲ့ စကားရပ်ကို ယနေ့ချိန်ထိ မမေ့နိုင်ကြသေးပါဘူး။ ပြောင်းလဲမှုကို မျှော်နေကြတဲ့ ပြည်သူတွေက ပထမ ရက် ၁ဝဝ (ရက်ပေါင်းတစ်ရာ) စီမံကိန်း မှာ ပါမလာကြတော့ ဟာတိဟာတာ ဖြစ်နေကြပြီး အကုန်လုံးနီးပါး အံ့သြကြတာပေါ့။ အဲဒီလို အံ့ဩကြသလိုပဲ ဟုတ်စားတဲ့သူတွေ ပေါလာတာကိုကြည့်ပြီး ပိုပြီးတော့များ အံ့ဩကြလို့ပါပဲ။

ပြောတော့ အဂတိတရား မလိုက်စားရဘူး။ ရုံးပေါ်မှာတော့ ဟုတ်ဟုတ် (ဟုပ် အုပ်) အသံတွေ မြည်ကြလို့ အထုပ်ကြီးငယ်တွေနဲ့ ကုပ်ကုပ်လေးနဲ့ အဆင်ပြေတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ အတော်လေး အဆင်ပြေ (လန်းနေ) နေတာကို တွေ့ရတယ်။ ရေထိုးရေလောင်း (ငွေထိုး၊ ငွေပေါင်း) အကျင့်တွေက ခေတ်အစဉ်အဆက်လိုပါပဲ။ လူခင် မူပြင် လူမုန်းမူသုံးကြပေါ့ ပြည်သူတို့ရယ်။

တတွတ်တွတ် ပြောနေကြပြီ

နိုင်ငံရေးလွှတ်တော်ထဲကို တက်သစ်စ ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်တော်ကြီးတွေက လွှတ်တော်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ (သက်ဆိုင်တဲ့) နိုင်ငံရေးလုပ်ငန်းတွေကို မလုပ်ကိုင်ကြဘဲ အုပ်ချုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ဝင်ရောက်ပြီး ပါချင်နေတာတွေ တွေ့ရတော့ အံ့သြကြပေါ့။ အရှင်တို့နယ်က အမတ်ကြီးတစ်ယောက် (အမျိုးသားလွှတ်တော်) ကဆိုရင် ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ရွေးချယ်တဲ့နေရာမှာ ဒီမိုကရေစီကျကျ ရွေးချယ်တာ ၁ဝ ရွာပဲရှိတယ်တဲ့ ဆိုပြီး လူတွေအများ ရှေ့မှောက်မှာ ပြောဆိုသွားသတဲ့။ အစည်းအဝေးတက် ရောက်ကြတဲ့သူတွေက အဲဒီ ၁ဝ ရွာ အမည်ကိုပေးပါလို့ တောင်းဆိုကြတဲ့အခါ ရွာနာမည်မပြောပြနိုင်လို့ (မပြောပြနိုင်ဘဲ) နှုတ်ကျွံတဲ့အကျိုးရသွားတဲ့ အမတ်ကြီးလည်း အရှိရှိပါပဲ။

ပြည်သူအချို့က “ငါတို့ထည့်ထားတဲ့ မဲတွေ ငါတို့အားကိုးရမယ့် ကိုယ်စားလှယ်ကြီးတွေမဖြစ်ဘဲ ငါတို့ရဲ့ကိုယ်စားလှယ် ငါတို့ဆီမလာဘဲ ပျောက်သွားလိုက်တာများ ခုချိန်ထိတိုင်ပါပဲ’’ တဲ့၊ အစကတော့ ရပ်ရွာအကျိုး ပြည်သူ့အကျိုး သယ်ပိုးဆောင်ရွက်ပေးမယ် ဆိုပြီးတော့ မဲရဖို့လာစည်းရုံးတုန်းက အာရင်းလျှာရင်းပေါ့ သွဲ့နေလို့ပဲပေါ့။ ခုတော့ မေ့ပါပေါ့လား ဆိုပြီးတော့ ပြည်သူတွေ တတွတ်တွတ် ရွတ်ပြောဆို နေကြပြီလေ။

အချိန်တွေကုန် စိတ်တွေကုန်

အခုဆိုရင် လယ်မြေယာမြေ လယ်ခွန်ယာနက် ပြဿနာတွေကလည်း ရုံး (ဂတ်) တွေမှာ မဖြေရှင်းနိုင်ကြဘဲ လက်နက်ကိုင် အကျိုးဆောင် အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ပေါင်းပြီး မြေရှင်လယ်ရှင်ယာရှင်တွေရဲ့ လုပ်ရပ်တွေ ကလည်း ဥပဒေမဲ့စွာ ပါပဲ။ လယ်မြေယာမြေဆိုတာ လယ်တွေ ယာတွေ မလုပ်ကိုင်တော့ရင် မြေလွတ် မြေလပ်တွေ ဖြစ်သွားတာပါပဲ။ (ကာလ စည်းကမ်းအရ) အဲဒီမြေတွေဟာ နွမ်းသူပါးသူတွေကို ခေတ်ကာလ အစဉ်အဆက်က အစိုးရမင်းတွေက အကွက်ချစီမံပေး လိုက်လို့ နှစ်ပေါင်းရာစုနီးပါး နေထိုင်ကြတဲ့ ပြည်သူတွေကို မူလပိုင်ရှင် သားသမီးပါဆိုပြီး မြေနဲ့ပိုင်ဆိုင်တဲ့ (မြေပိုင်ဆိုင်မှု) တရားအမှုတွေ အမျိုးမျိုးနဲ့ စွဲဆိုနေကြတယ်။ မြေမှုယာမှုကစ ပြစ်မှုဆိုင်ရာတွေ ဖြစ်ကြ၊ ပြစ်မှုကျူးလွန်မှုတွေ အမျိုးမျိုးကို ဖြစ်လာကြတယ်။ မြန်မာပြည် ကံကြမ္မာဟာ တဖြည်းဖြည်း ဆိုးသွမ်းမှုတွေ၊ ယုတ်မာမှုတွေ၊ ယုတ်လျော့မှုတွေ များပြားလာတာကို တွေ့နေရတယ်။ ဒီလို ဆိုးဆိုးသွမ်းသွမ်း အမှားမှုတွေများပြားလာတာကြောင့် တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်ရတဲ့ အစိုးရမင်းတွေကလည်း (အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း) သက်သောင့်သက်သာ မရကြပါဘူး။ ပြဿနာအမျိုးမျိုး ဖြေရှင်းပေးရေး လုပ်နေသက်သက်နဲ့ပဲ အချိန်တွေကုန်၊ စိတ်တွေကုန်တတ်မလောက် ဖြစ်ကြမယ်လို့ ထင်မိပါလေရဲ့။

ပေါင်းစားခြင်း

မြို့ကြီးပြကြီးတွေဘက်ကို လှည့်ပြီးတော့ ကြည့်လိုက်ကြပါဦး။ ဆင်ခြေဖုံး ရပ်ကွက်တွေမှာ လူဦးရေတွေ ထူထပ်နေကြတာကြောင့် ဒုစရိုက်မှုလုပ်ငန်းတွေ နည်းပေါင်းစုံပါပဲ။ ခိုး ဆိုး နှိုက် လု ကြတဲ့သူတွေ၊ ခိုးကြောင်ခိုးဝှက် ကြတဲ့သူတွေ၊ ဒုစရိုက်သမား အရေခြုံကြတဲ့သူတွေ အားကိုးခိုလှုံနေကြတဲ့ နေရာမျိုးလို ဖြစ်နေကြတယ် မဟုတ်လား။

ရိုးသားသူတွေ နည်းပါးကြပြီး အလစ်သုတ်တဲ့သူ၊ အလိမ်အကောက်တဲ့သူတွေ များပြားလို့ပါပဲ။ ဒီကြားထဲမှာလည်း အလိုက်ကမ်းဆိုး မသိတတ်တဲ့သူတွေက ခပ်များများရှိနေတော့ အယောင်ဆောင် လောကသားတွေနဲ့ ပေါင်းကြပြီး ဘာသာရေးယောင်ယောင်၊ နိုင်ငံရေးယောင်ယောင်၊ အမျိုးသားရေးယောင်ယောင်နဲ့ ရှုပ်ထွေးပွေလိမ် နေကြတာကို တွေ့ရတော့ စိတ်ပျက်ပေါ့ ပြည်သူတို့ရယ်။

တာဝန်ရှိတဲ့ အစိုးရမင်းတွေက ဆိုးသူသွမ်းသူတွေကို ပိုက်စိပ်ဖမ်းဆီး လုပ်ကြပေမယ့် မကုန်နိုင် မခန်းနိုင်ဘဲ ပိုပိုပြီးလို့တောင် ဆိုးသွမ်းမှုတွေ၊ သောင်းကျန်းမှုတွေ များပြားလာနေတယ်။ အရင်ကဆိုရင် ဘယ်အချိန်မဆို ဘယ်ကိုသွားသွား ဘေးကင်းရန်ကွာလို့ စိတ်ချမ်းသာစွာ သွားလာလို့ရကြတယ်။ ခုကျတော့ မော်တော်ယာဉ်ပေါ်မှာတောင် အနုကြမ်းစီး ခေါ်ဆောင်သွားကြလို့ အငှားယာဉ်တွေနဲ့ ခရီးသွားဖို့တောင် စိတ်မချရသလိုမျိုး ခံစားလာကြရတယ်။ လမ်းဘေးနေတဲ့သူ၊ လမ်းဘေးဈေးဆိုင်ဖွင့်ပြီး ရောင်းတဲ့သူတွေကလည်း တားမရဆည်းမနိုင်လို့ မှိုလိုပေါက်နေတယ်။ မြို့တော်သာယာရေး ကြွေးကြော်ထားတဲ့ ကော်မတီတွေက ဘယ်ဈေးကောက်ရင် ဘယ်လောက်ရမယ်။ ဘယ်တိုက်ဆောက်ရင် ဘယ်လောက်မြတ်မယ် ဆိုတဲ့သူတွေကလည်း ကော်မတီထဲပါအောင် ဝင်ရောက် အရွေးခံနေကြလို့ နေရာရပြီးတာနဲ့ သူဌေးကြီး သူဌေးငယ်တွေ ဖြစ်လာကြတော့တာပါပဲ။

စားရဝါးရလို့ အစိုးရမင်းကိုတောင် ကျေးဇူးတင်လို့ မဆုံးအောင်ပါပဲ။ ဒီစကား မယုံဘဲ မနေပါနဲ့။ အရှင်တို့နေထိုင်တဲ့ အရပ်ဒေသမှာ လာကြည့်ကြပါ။ “စည်ပင်နဲ့ပေါင်းသူဌေးလောင်း’ ဆိုတဲ့သူတွေက ငါတို့ရဲ့ခေတ် ဆောင်ပုဒ်သစ်ဆိုပြီး ကြိတ်ပြီး ကြွေးကြော်နေကြတယ်။ နေပြည်တော်အစိုးရ လက်ထက်က ပြည်နယ်စည်ပင် ဝန်ကြီးနဲ့ပေါင်းလို့ အစားကောင်း၊ အအိပ်ကောင်း ကြိတ်ပြီးကောင်းစား သွားကြတဲ့ ဈေးကြီးဈေးခေါင်းသားတွေ အရှင်တို့မြို့မှာ အပေါပေါ့။

ခုတော့ ဘုရားမေ့၊ တရားမေ့၊ သံဃာတွေမေ့လို့ မေ့မေ့တေ့တေ့နဲ့ စိတ်ကြိုက်တွေတွေ့ ခံစားရလို့ အမေ့လောကသားဘဝနဲ့ ရောက်သွားကြတော့တာပေါ့။ လမ်းမှာ ဆုံရင်နေတာတောင်ပဲ လူကိုမမှတ်မိ မသိကြတော့ဘူးလေ။ လူတွေကတော့ ‘အဲဒါ စည်ကော် လူကြီးလေ’ ဆိုပြီး ပင့်ကော်ကြတာပေါ့။

မြင်ရတွေ့ရ ဘုံဘဝ

ဒီနှစ် လယ်ယာစိုက်ပျိုးကြတဲ့ တောင်သူကြီးတွေဟာ လယ်ယာတွေ စိုက်ပျိုးကြဖို့ အချိန်တွေရောက်ပေမယ့် တောင်သူလယ်သမားတွေကို မ (စိုက်) တည်ပေးတဲ့ ချေးငွေတွေလည်း ခုချိန်ထိ မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ထွန်တုံးချဖို့အတွက် စက်ဆီတွေဝယ်ဖို့၊ သူရင်းငှားတွေ ငှားရမ်းဖို့ အရင်းတည်ပေးမယ့် မတော်ငွေ မရှိတော့ ခုချိန်ထိ (ဇွန်လကုန်နေပြီလည်း) ထွန်ယက်မှု မလုပ်နိုင်ကြသေးပါဘူး။ ဒီနှစ်ဟာ ခါတိုင်းနှစ်နဲ့ မတူပါ။ မိုးတွေက အဆက်မပြတ် ရွာသွန်းနေတော့ ထွန်သင့်တဲ့ လယ်မြေတွေ ထွန်ဖို့ အခက်အခဲ တွေ့နေကြတယ်။ အရင်က ကျွဲ၊ နွား တွေနဲ့ ထွန်ယက်ကြတယ်မဟုတ်လား။ ခုခေတ်မှာ ကျွဲတွေ၊ နွားတွေ နိုင်ငံခြားကို သွားရောက်ကုန်ကူး တင်ပို့ကြတော့ မြန်မာ့နွားတွေဟာ မရှိသလောက် ရှားပါးကြကုန်တယ် မဟုတ်လား။ လယ်ယာ မြေတွေကို ထွန်ဖို့လုပ်ပြန်တော့ စီမံကိန်းမြေ၊ အဖွဲ့အစည်းမြေ၊ ခရိုနီတွေပိုင် ကြတဲ့မြေဆိုပြီး အမျိုးမျိုးသော ပြဿနာတွေနဲ့ပါပဲ။ ယာမြေထဲမှာ စိုက်ထားကြတဲ့ အပင်တွေလည်း အသီးအနှံတွေ ဈေးမရတော့ ထွက်ကုန်များသလောက် အကျိုးတရားတွေနည်းလို့ စိတ်ဓာတ်ကျကြတဲ့ ယာရှင်တွေလည်း အရှိရှိပါပဲ။

အလုပ်သမား လုပ်ခတွေများလို့ လုပ်ငန်းကြီးတွေ လုပ်ကြတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေကလည်း စိတ်ပျက်နေကြသလို အလုပ်လုပ်ရသလောက် လုပ်အားခနဲ့ မလောက်မဝတဲ့ အလုပ်သမားတွေကလည်း အလုပ်တွေ များများစားစား မလုပ်နိုင်ကြတော့ဘဲ အိမ်နီးနားချင်း တိုင်းပြည်တွေမှာ ထွက်ခွာသွားကြပြီးတော့ အလုပ် ထွက်လုပ်ကြတဲ့ သူတွေလည်း နေ့စဉ်နေ့တိုင်း တိုင်းပြည်ကနေ ထွက်ခွာနေကြတယ်။ အဆင်မပြေလို့ သွားကြတဲ့သူတွေ ရှိသလို ဟိုမှာရောက်ပြီး အလုပ်အကိုင်တွေ အဆင်မပြေကြလို့ ပြန်လှည့်လာကြတဲ့ သူတွေကလည်း အရှိရှိပါပဲ။

ဒီကြားထဲမှာ ဖြတ်စားလိမ်စားတဲ့ (ဗိုက်ဖောက်သမား) သူတွေနဲ့ တိုးမိပြန်ရင် ပါလာသမျှ (ရှိသမျှ) ငွေတွေ ပြောင်သွားကြတာပါပဲ။ သောင်တင်ကမ်းတင်ကြပြီး အိမ်ကို ပြန်မလာနိုင်တဲ့ အလုပ်သမားတွေလည်း ဒုနဲ့ဒေးပါပဲ။

ကွာဟချက်ကို မမြင်တတ်သေးရင်

မြန်မာပြည်ဟာ အဖွဲ့အစည်းတွေ စုံလင်တော့ အဖွဲ့စုံကြားထဲမှာ နေထိုင်ကြရတဲ့ ပြည်သူတွေဟာ ဒုက္ခ၊ သုခ (သုက္ခ) အစုံအလင်ပါပဲ။ အင်အားသုံး လွှမ်းမိုးရေးလမ်းစဉ်ကို စွန့်မယောင် လွှတ်မယောင်နဲ့ အဖွဲ့အစည်းအချို့တွေရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကလည်း ပြည်သူလူထုတွေရဲ့အပေးများ ဆက်ကြေးကောက်၊ အခွန်ကောက်၊ တရားစီရင်ရေးလုပ်၊ မတရားဖမ်းဆီး ခေါ်ဆောင်မှုတွေ လုပ်တော့ NCA စာချုပ် အစိတ်အပိုင်းအချို့တွေကို ချိုးဖောက်လာကြတာတွေကို တွေ့ရတော့ ပြည်သူတွေရဲ့ဘဝဟာ လုံခြုံမှုမရှိသလိုပဲ ခံစားနေကြရတယ်။ အပြန်အလှန် နားလည်မှုမပေးနိုင်တဲ့ အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံတွေကလည်း ဒေသအတွင်း တည်ငြိမ်ရေးအလုပ်တွေ မလုပ်နိုင်ကြဘဲ သူတစ်ပါးရဲ့ ပြည်တွင်းရေး သို့မဟုတ် ငြိမ်းချမ်းရေးတွေ ကတိပြုမဲ့အောင် သွေးထိုးလှုံ့ဆော်ပေးနေတာလည်း တွေ့ရသလို လူမျိုးရေးကို အကြောင်းပြုပြီး ပြည်တွင်းထဲကို လာရောက်စုံစမ်းမှုတွေ လုပ်ကြတာလည်း တွေ့ရတယ်။

ရှေးခေတ်နိုင်ငံရေးတွေရဲ့ ဘုံရန်သူဟာ ကွန်မြူနစ်ပြောက်ကျား သူပုန်တွေပါလို့ ပြောလို့ရသလိုမျိုးပဲ။ ခုခေတ် နိုင်ငံရေးဘုံရန်သူဟာ နောက်ကွယ်ကနေ ထကြွနေတဲ့ ငွေရှင်ကြေးရှင်တွေကို ကြောက်ရတယ်။ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ဟာ နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်မှုနဲ့ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေရှိဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ယနေ့ မြန်မာပြည် လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေးအခြေအနေဟာ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ အမျိုးမျိုး ဖြစ်လာနေကြပြီ ဆိုတာကိုတော့ သတိထားဖို့ပါပဲ။

အထူးသဖြင့်တော့ လူတွင်ကျယ် လုပ်လိုမှုတွေကြောင့် အမှားအယွင်းတွေပိုပြီး ဖြစ်လာကြတော့မယ်လို့တော့ မြင်ပါတယ်။ ဟုတ်၊ မဟုတ် ဒီစာရေးပြီးလို့ နောက်ထပ် ၁ဝ နှစ်အတွင်း စောင့်ကြည့်ပါ။ မြန်မာပြည် ခေတ်တစ်ခုမပြောင်းရင် ကြိုက်သလိုလောင်းပါ။ တစ်ခုခုတော့ ဖြစ်လာမှာပါပဲ။ ဆိုးကျိုးတစ်ခုတည်းကနေလွဲရင် အခြားဘာမှဖြစ်လာနိုင်စရာ အကြောင်းမရှိပါဘူးလို့ပဲ ဆိုပါစေ။

(ဆက်ရန်)

နိုင်ငံရေး ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ၏ ပထဝီနိုင်ငံရေးအနေအထားအရ အရေးပါမှု

“အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့သူဟာ အာရှတိုက်ကို စိုးမိုးလိမ့်မယ်။ ဒီသမုဒ္ဒရာက ကမ္ဘာ့ပင်လယ်ကြီး ၇ ခုရဲ့ အဓိကသော့ချက်ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။ အနာဂတ်ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ကြမ္မာကို ဒီရေပြင်ပေါ်မှာ အဆုံးအဖြတ်ပေးကြလိမ့်မယ်။”
၁၈၉၇, အဲလ်ဖရက်ဒ် သေယာ မဟန်း
(၁၉ ရာစု၏ အရေးအပါဆုံး အမေရိကန် ဗျူဟာမှူး (ခ) ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်)
^{(Ghosh, 2011)}

မှတ်ချက် ။ ။ Seven Seas ပင်လယ်ကြီး ၇ ခုသည် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာနှင့် အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာများအား တောင်၊ မြောက် နှစ်ပိုင်းခွဲခြမ်းထားပြီး ကမ္ဘာ့သမုဒ္ဒရာကြီး ၅ ခုကိုတင်စား၍ ခေါ်ဝေါ် သောအသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။ အာရဗ်လူမျိုးတွေအနေနဲ့ကတော့ သူတို့ရဲ့အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသကနေ တရုတ်ပြည်ကိုကုန်သွယ်ရန်သွားဖို့ ဖြတ်သန်းသွားရတဲ့ ပင်လယ်ကြီး ၇ ခုကို ဆိုလိုပါသည်။

String of Pearls Strategy

(ပုလဲကြိုး မဟာဗျူဟာ)

အထက်ပါပုံမှာမြင်တွေ့ရတဲ့အတိုင်း အာရှအရှေ့ဘက် တရုတ်ပြည်မကြီး၊ ဟောင်ကောင်၊ ဟန်နန်းပြည်နယ်ကနေစပြီး၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ထိုင်း၊ မြန်မာစတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေ၊ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်၊ သီရိလင်္ကာ၊ မော်လဒိုက်၊ ပါကစ္စတန်၊ အိုမန်ကနေမှ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ ဂျီဘူတီ၊ ဆူဒန်ကနေ တောင်/မြောက် အာဖရိကနိုင်ငံတွေအထိကို ရေကြောင်းကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးတွေ ပြုလုပ်လျှက်ရှိပါတယ်။ ^{(Aneja, 2015)}

အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးအကဲခတ်လေ့လာသုံးသပ်သူတို့ကတော့ ဒါဟာ မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် အနှောင့်အယှက်တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်နေကြပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ကတော့ ဝေဖန်သုံးသပ်မှုတွေကို တုံ့ပြန်မနေဘဲ မိမိတို့ ပွင့်လင်းစွာကြွေးကြော်ထားတဲ့ ရပ်ဝန်းနဲ့လမ်းကြောင်း စီမံကိန်း (ခေတ်သစ်ပိုးလမ်းမကြီးစီမံကိန်း) အတွက်သာ တစိုက်မတ်မတ် ဦးတည်လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။

၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာတော့ အမေရိကန်နိုင်ငံရေး သုတေသီတွေက ဒါကို တရုတ်ရဲ့ ပုလဲကြိုးမဟာဗျူဟာ (String of Pearls Strategy) ဆိုပြီး စတင်အဆိုပြုတင်စားခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြပါတယ်။

လက်ရှိမှာ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရဲ့ ဟမ်ဘန်တိုတာဆိပ်ကမ်း (Hambantota Port) ကိုတော့ တရုတ်အစိုးရပိုင် ကုမ္ပဏီ (China Merchants Port Holdings Company Limited (SEHK: 144)) က ၉၉ နှစ် သက်တမ်းစာချုပ်နဲ့ ငှားရမ်းထားပြီး ပါကစ္စတန်ရဲ့ ဂဝါဒါဆိပ်ကမ်း (Gwadar Port) ကိုတော့ တရုတ်အစိုးရပိုင် ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ (China Overseas Port Holding Company (COPHC)) က ဦးစီးလည်ပတ်လျှက်ရှိပါတယ်။^{(The Diplomat, 2017)} ^{(Harris, 2019)}

စိန်လည်ဆွဲ မဟာဗျူဟာ

(Necklace of Diamond Strategy)

ထိုကဲ့သို့ တရုတ်ရဲ့ အိန္ဒိယကို ရစ်ပတ်သွယ်ဝိုက်ပြီး လုပ်ဆောင်သွားတာကို တန်ပြန်သည့်အနေနဲ့ အိန္ဒိယဘက်ကလည်း စိန်လည်ဆွဲ မဟာဗျူဟာဆိုပြီး အထက်ပါပုံအတိုင်း ကုန်သွယ်ရေး၊ သံတမန်ရေးစတာတွေနဲ့ ပြန်လည်စီမံလုပ်ဆောင်ပါတယ်။

အိုမန်ရဲ့ ဒူကမ်ဆိပ်ကမ်း (Duqm Port)၊ အီရန်ရဲ့ ချဘဟာဆိပ်ကမ်း (Chabahar Port) ကနေမှ တရုတ်မြောက်ဘက် မွန်ဂိုလီးယား၊ အရှေ့ဘက်က ဂျပန်၊ အရှေ့တောင်ဘက်က ဗီယက်နမ်၊ စင်ကာပူ၊ အင်ဒိုနီးရှားကနေမှ ဟိုးအရှေ့အာဖရိက အစမ်းရှင်းကျွန်းစုတွေထိဖြစ်ပါတယ်။^{(Zhou, 2021)}

လက်ရှိမှာ အီရန်ရဲ့ ချဘဟာဆိပ်ကမ်း (Chabahar Port) ကိုတော့ အိန္ဒိယအစိုးရပိုင်ကုမ္ပဏီ ဖြစ်တဲ့ (India Ports Global Pvt Ltd) က ဦးစီးလည်ပတ်လျှက်ရှိပါတယ်။

အိန္ဒိယဟာ မွန်ဂိုလီးယား၊ ဂျပန်တို့နဲ့ ဘာသာရေးသမိုင်းကြောင်းအစဥ်အလာတွေရှိခဲ့ကြတယ်။ တစ်ချိန်က အိန္ဒိယဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာပြုတွေဟာ မွန်ဂိုလီးယားကိုရောက်ရှိခဲ့ကြတဲ့အတွက် လက်ရှိမှာမွန်ဂိုလီးယားဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အများဆုံးရှိနေပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ အိန္ဒိယဟာ မွန်ဂိုလီးယားမှာ စွမ်းအင်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးတည်ဆောက်မှုတွေကိုလည်းလုပ်ဆောင်လျှက်ရှိတယ်။^{(ANI, 2022)}

အိန္ဒိယနဲ့ ဂျပန်တို့ဟာလည်း အာရှမှာ အကြီးဆုံးနဲ့ သက်တမ်းအကြာဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများလည်းဖြစ်ကြပါတယ်။ လတ်တလောမှာလည်း မာရူတီ-စူဇူကီးကားကုမ္ပဏီ (Maruti Suzuki India Limited) ဟာ တတိယမြောက်ကားစက်ရုံကို အိန္ဒိယမှာထပ်မံဖွင့်လှစ်မည့်အပြင် စူဇူကီးကားကုမ္ပဏီရဲ့ သုတေသနနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး (Research and Development) ဌာနကိုလည်း အိန္ဒိယမှာလျှပ်စစ်ကားထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်နိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေပါတယ်။^{(Express News Service, 2022) (Shah, 2022)}

အိန္ဒိယ၏ ငါးမျှားချိတ်နှစ်ခု မဟာဗျူဟာ

(Double Fish Hook strategy)

ထို့အပြင် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာရဲ့ ရေပြင်ကို စိုးမိုးနိုင်ရေးအတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေနဲ့ အောက်ပါနိုင်ငံတွေနဲ့ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာနဲ့ သံတမန်ရေးရာလုပ်ဆောင်မှုတွေကို စဥ်ဆက်မပြတ်ပြုလုပ်လျှက်ရှိနေတယ်။ ^{(Jha, 2020)}

အရှေ့ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ်

အရှေ့ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ် (Eastern Fish Hook) မှာတော့ အိန္ဒိယပိုင် အန္ဒမန်နဲ့ နီကိုဗာကျွန်းစု (Andaman and Nicobar Islands) ကနေမှ အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ ဆဘန်းဆိပ်ကမ်း (Sabang Port)၊ သြစတေးလျပိုင် ကိုးကိုစ် (ကီးလင်း) ကျွန်းစု (Cocos Islands) တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဆဘန်းဆိပ်ကမ်းကတော့ အနောက်ဘက်ခြမ်းကလာရင် မလက္ကာရေလက်ကြားထဲမဝင်ခင် မလေးကျွန်းစုတွေထဲမှာရှိတဲ့ ပထမဆုံးဆိပ်ကမ်းတစ်ခုဖြစ်တယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ ကိုးကိုစ်ကျွန်းစုတွေမှာရှိတဲ့ ရေတပ်နဲ့ စစ်စခန်းတွေကို တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက်ရဲ့ အပြန်အလှန်အသုံးပြုနိုင်မှုအတွက် သြစတေးလျနဲ့သဘောတူညီချက်တွေ (Mutual Logistics Support Arrangement, MLSA) ထားရှိထားကြပါတယ်။ ^{(Australian Government Defence, 2020)}

အနောက်ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ်

အနောက်ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ် (Western Fish Hook) မှာတော့ အိုမန်ရဲ့ ဒူကမ်ဆိပ်ကမ်း (Duqm Port, Oman) ကနေစပြီး အာဖရိကတိုက်အရှေ့ဘက်ခြမ်းမှာရှိတဲ့ ဆေးရှဲ (Seychelles) ပိုင် အစမ်းရှင်းကျွန်းစု (Assumption Islands)၊ ပြင်သစ်ပိုင် ရီယူနီယန်ကျွန်းစု (Reunion Islands) နဲ့ မောရစ်ရှ (Mauritius) တို့ပဲဖြစ်ကြပါတယ်။

ငါးမျှားချိတ်ဆူးချွန်နှစ်ခု ဆုံမှတ်

ငါးမျှားချိတ်ဆူးချွန်နှစ်ခု ဆုံမှတ်နေရာကတော့ အမေရိကန်ရေတပ်စစ်စခန်းကိုငှားရမ်းထားသော ယူကေပိုင် ဒီယာဂိုဂါစီယာ၊ ချာဂိုစ်ကျွန်းစု (Diego Garcia, Chagos Islands) နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။

အိန္ဒိယနဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ Logistics Exchange Memorandum of Agreement (LEMOA) သဘောတူညီချက်ကိုချုပ်ဆိုထားကြတာဖြစ်ပြီး စာချုပ်ရဲ့အခြေခံအချက် (၃) ချက်ကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။

Logistics Support Agreement (LSA)
Communications Interoperability and Security Memorandum of Agreement (CISMOA)
Basic Exchange and Cooperation Agreement for Geo-spatial Cooperation (BECA)

စစ်ဘက်ဆိုင်ရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ၊ လေ့ကျင့်မှုတွေ၊ လူသားချင်းကိုယ်ချင်းစာနာမှုအထောက်အပံ့တွေ၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ဆောင်မှုတွေ၊ တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက်ရဲ့ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအဆောက်အဦးတွေကိုလည်း အပြန်အလှန်အသုံးပြုနိုင်မှုစတဲ့ အချက်တွေလည်းပါရှိပါတယ်။ ^{(BYJU’S, 2021)}

အန္ဒမန်နဲ့ နီကိုဗာကျွန်းစု

(Andaman and Nicobar Islands)

ဒီ ငါးမျှားချိတ်နှစ်ခု မဟာဗျူဟာရဲ့ အခရာအကျဆုံးနေရာကတော့ အန္ဒမန်ကျွန်းစုနေရာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ပုံမှာမြင်ရတဲ့ အတိုင်း အန္ဒမန်ကျွန်းစုတွေရဲ့တောင်စွန်းစွန်းမှာရှိတဲ့ နာကဗာရီကျွန်းစု (နီကိုဗာကျွန်းစု) တွေဟာ မလက္ကာရေလက်ကြားရဲ့ ဝင်ပေါက်တည့်တည့်မှာရှိတဲ့ အတွက် ရေကြောင်းကုန်သွယ်ရေးအတွက် အရေးပါတဲ့နေရာတစ်နေရာဖြစ်နေပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ အိန္ဒိယအစိုးရဟာ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို စတင်လုပ်ဆောင်နေပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ထို့အပြင် ဂျပန်နိုင်ငံမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများလည်းရှိနေပါပြီ။

“ဗြိတိသျှပါလီမန်တွင် ပြုလုပ်သော ၁၉၃၅ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ အက်ဥပဒေအရ အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာနိုင်ငံကိုခွဲလိုက်ရာတွင် အန္ဒမန်ကျွန်းစုမှာ အိန္ဒိယပိုင်နက်တွင်ကျရောက်ခဲ့၏။ အမှန်စင်စစ်သော်ကား ပထဝီဝင်အနေအထားအရ ကပ္ပလီကျွန်းစုသည် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံပိုင် ဖြစ်သင့်ပေသည်။”
^{(Wikipedia contributors, 2021)}

Karen People of Andaman and Nicobar Islands

အက်ဒမန်ကျွန်းစုပေါ်တွင် အခြေချနေထိုင်သော ကရင်လူမျိုးများ

လက်ရှိမှာတော့ အန္ဒမန်ကျွန်းစုပေါ်မှာ တစ်ခြားလူမျိုးစုများအပြင် ကရင်လူမျိုးစု ၂၆၀၀ ကျော်ကျော်ခန့် နေထိုင်လျှက်ရှိပါတယ်။

အန္ဒမန်ကျွန်းပေါ်တွင် နေထိုင်နေကြသော ကရင်လူမျိုးတို့၏ပုံရိပ်တစ်ချို့ကို ဖော်ပြလိုက်ရပါတယ်။

https://www.youtube.com/channel/UCQ5xZumLpp0u2bW0X-d72OQ
INDIAN KAREN PEOPLE – YouTube

အန္ဒမန်ကျွန်းပေါ်မှ ကရင်ရိုးရာအတိုင်းတည်ဆောက်ထားသည့်
ခရီးသွားဧည့်ရိပ်သာတစ်ခု Koh Hee: Island Home

“A Karen by blood, a true Indian by heart.”
^{Naw Jacquelyn Jack – YouTube}

ကရင်လွယ်အိတ်များ ဂျပ်ခုတ်ရက်လုပ်နေပုံ

အန္ဒမန်ကျွန်းပေါ်မှာ ကရင်လူမျိုးစုများအကြောင်းကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဆက်လျှက်ဖတ်ရှု့နိုင်ပါသည်။

အိန္ဒိယပိုင် အက်ဒမန်ကျွန်းစုပေါ်တွင် အခြေချ နေထိုင်သော ကရင်လူမျိုး ၂၆၀၀ ကျော်ရှိ – မဟာပညာ (mahar.asia)

References

Aneja, A. (2015, January 20). China steps up drive to integrate Africa with Maritime Silk Road. The Hindu. Retrieved August 29, 2022, from https://www.thehindu.com/news/international/world/china-steps-up-drive-to-integrate-africa-with-maritime-silk-road/article6802385.ece

ANI. (2022, April 12). India-Mongolia come up as closes partners amid Russia-Ukraine war. ANI News. Retrieved August 29, 2022, from https://www.aninews.in/news/world/asia/india-mongolia-come-up-as-closes-partners-amid-russia-ukraine-war20220412060407/

Australian Government Defence. (2020, June 4). Australia and India sign Defence arrangement. Retrieved August 29, 2022, from https://www.minister.defence.gov.au/minister/lreynolds/media-releases/australia-and-india-sign-defence-arrangement

BYJU’S. (2021, March 22). Logistics exchange memorandum of agreement (LEMOA) guidelines BYJU’S. BYJUS. Retrieved August 29, 2022, from https://byjus.com/free-ias-prep/lemoa/

Express News Service. (2022, August 28). Success of Maruti is a sign of strong India-Japan ties: Modi. The Indian Express. Retrieved August 29, 2022, from https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/success-of-maruti-is-a-sign-of-strong-india-japan-ties-modi-8117732/

Ghosh, P. (2011, September 1). Indian Ocean dynamics: An Indian perspective. East Asia Forum. Retrieved August 29, 2022, from https://www.eastasiaforum.org/2011/04/05/indian-ocean-dynamics-an-indian-perspective/

Harris, M. (2019, April 9). Who are the Chinese Overseas Port Holding Company in Gwadar? CPIC Global. Retrieved August 29, 2022, from https://www.cpicglobal.com/who-are-the-chinese-overseas-port-holding-company-in-gwadar/

Jha, P. (2020, August 8). Countering Chinese String of Pearls, India’s ‘Double Fish Hook’ Strategy. Modern Diplomacy. Retrieved August 29, 2022, from https://moderndiplomacy.eu/2020/08/08/countering-chinese-string-of-pearls-indias-double-fish-hook-strategy/

Shah, A. (2022, August 28). Japan’s Suzuki drives deeper into India with global R&D unit. Reuters. Retrieved August 29, 2022, from https://www.reuters.com/business/autos-transportation/japans-suzuki-says-set-up-new-global-research-company-india-2022-08-28/

The Diplomat. (2017, June 17). What’s Happening at Pakistan’s Gwadar Port? Retrieved August 29, 2022, from https://thediplomat.com/2017/06/whats-happening-at-pakistans-gwadar-port/

Think School. (2022, May 31). How Andaman and Nicobar’s Military STRATEGY is making India UNBEATABLE? : Geopolitics Case study [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=PZEQnCaGxgw

Wikipedia contributors. (2021, December 19). ကပ္ပလီကျွန်း. ဝီကီပီးဒီးယား. Retrieved August 29, 2022, from https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%95%E1%80%B9%E1%80%95%E1%80%9C%E1%80%AE%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8

Zhou, L. (2021, May 9). China, Indonesia hold joint naval exercises near Jakarta. South China Morning Post. Retrieved August 29, 2022, from https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3132821/china-indonesia-hold-joint-naval-exercises-near-jakarta

To learn more:

Think School. (2022, May 31). How Andaman and Nicobar’s Military STRATEGY is making India UNBEATABLE? : Geopolitics Case study [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=PZEQnCaGxgw

Venter, D. 2017. India and Africa: Maritime Security and India’s Strategic Interests in the Western Indian Ocean. In Walker, I., Ramos, M. J., & Kaarsholm, P. (Eds.), Fluid Networks and Hegemonic Powers in the Western Indian Ocean. Lisboa: Centro de Estudos Internacionais. Retrieved from http://books.openedition.org/cei/469

Map tools used:

https://www.mapchart.net/world.html World Map – Simple | MapChart

https://map.openseamap.org/ OpenSeaMap – The free nautical chart

မှတ်ချက် ။ ။ ဝီကီပီးဒီးယားအား ကိုးကားမှုအနေဖြင့်အသုံးပြုခြင်းကို အတတ်နိုင်ဆုံးရှောင်ရှားသင့်သည်။

စီးပွားရေး ဆောင်းပါး တောမှီရဟန်း နိုင်ငံရေး ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး အမျိုးသားရေး

မြန်မာတွေသတိထားစေ …

တောမှီရဟန်း

ကျောင်းသားထု သွေးနဲ့ရေးတဲ့မော်ကွန်း သူရဲကောင်းတို့ တိုင်းပြည်

မြန်မာသံတော်ဆင့်ဂျာနယ် (The Myanmar Herald)၊ အတွဲ(၂)၊ အမှတ်(၁)၊ စာမျက်နှာ ၂၉/၃၀ ပါ ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။

၂ဝ၁၃ ခုနှစ်၊ ဒုတိယပိုင်းကာလတစ်ခုခုတွင် တရုတ်နိုင်ငံ အစိုးရပိုင် တရုတ်အမျိုးသား ရေနံကုမ္ပဏီ (C.N.P.C) က မြန်မာနိုင်ငံကို ဖြတ်သန်း၍ ဖောက်လုပ်ထားသည့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိသော ရေနံပိုက်လိုင်းမှ တစ်ဆင့် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ယူနန်ပြည်နယ်သို့ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဒေသမှ သင်္ဘောဖြင့် သယ်ဆောင်လာသည့် ရေနံစိမ်းများ ပို့ဆောင်တော့မည်ဖြစ်သည်။ ဤပိုက်လိုင်းမှတစ်ဆင့် တစ်နှစ်လျှင် ရေနံတန်ချိန် သန်း ၂ဝ မျှ တင်ပို့နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ရည်ညွှန်း = (အတွဲ ၂၊ အမှတ်(၂၄)၊ အင်္ဂါနေ့။ မဇ္ဈိမ လွတ်လပ်သော သတင်းဂျာနယ်။ စာမျက်နှာ ၂၀ – ဆောင်းပါး)

ယနေ့ နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေးလောကမှာ အလျင်အမြန် ကြိုးစားအားထုတ်နေကြတယ်။ သူ၊ ငါဦးအောင် နှိုက်ကြ၊ လိုက်ကြလို့ လိုဘတွေများပြီး ကိုးရိုးကားရား ဖြစ်သွားကြတဲ့ တိုင်းပြည်တွေ သနားစရာပါပဲ။ လူဦးရေ သန်းပေါင်းတစ်ထောင် ကျော်ရှိကြတဲ့ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယတို့ဟာ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာထဲက စီးပွားရေးကစားပွဲတွေ လုပ်နေကြတယ်။

ဒါတွေမက တောင်တရုတ်ပင်လယ်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့ ရေနံနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့တွေကို တူးဖော်မှုလုပ်တော့ တရုတ်နိုင်ငံက ဒေါသတကြီး အမျက်တွေထပြနေတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့်လား မသိ။ တရုတ်အစိုးရက တောင်တရုတ်ပင်လယ်ထဲ စီးပွားရေးလုပ်နေတဲ့ အိန္ဒိယကို ပထမက ရာဇသံ၊ ဒေါသနဲ့ပေါ့။ နောက်တော့ မြန်မာပြည်၊ ဖြတ်သန်းမယ့် ပိုက်လိုင်းကိစ္စ ပေါ်လာတဲ့အခါ တရုတ်အစိုးရက လေသံတွေ ပျော့ပျောင်းပြီး ပြောင်းလာတယ်။ ဗီယက်နမ် ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်နေရာအချို့မှာ အိန္ဒိယအစိုးရပိုင် ကုမ္ပဏီကြီး ရေနံရှာဖွေမှုအပေါ်ကိုလည်း တရုတ်အစိုးရက အလွန်အမင်း မနှစ်သက်ချင်လှပါဘူး။

ဒါပေမဲ့ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယနှစ်ခုရဲ့ ကြားမှာနေတဲ့ မြန်မာကတော့ အပူအပင်မရှိဘဲ အေးအေးလေး နဲ့ ပြုံးပြုံးလေးလို နေကြတယ်။ အံ့ဩစရာပါ။

မြန်မာနဲ့ တရုတ် သွယ်တန်းတဲ့ ရေနံပိုက်လိုင်းလမ်းကြောင်းဟာ –

၁။ မြန်မာပြည်ဘက်က

(က) ကျောက်ဖြူ (ရခိုင်ပြည်နယ်)
(ခ) မကွေး
(ဂ) ကျောက်ပန်းတောင်း
(ဃ) ကျောက်ဆည်
(င) မန္တလေး
( စ ) ပြင်ဦးလွင်
(ဆ) သီပေါ
(ဇ) နမ္မတူ
(စျ) နမ့်ခမ်း
(ည) ရွှေလီ (မြန်မာ)

၂။ တရုတ်ပြည်ဘက်

(က) ရွှေလီ (တရုတ်)
( ခ ) ကူမင်း (တရုတ်)
(ဂ) နမ့်နင်း (တရုတ်) အထိ ဆုံးမယ်။

အားလုံးစုစုပေါင်း ကီလိုမီတာ ၉၀၀ ရှိတယ်။ ကီလိုမီတာ ၉ဝဝ မျှ ရှည်လျားတဲ့ ရေနံပိုက်လိုင်း တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းလုပ်တဲ့အချိန်မှာ (၂၀၁၂ ခုနှစ်အတွင်းက)

(၁) လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ချိုးဖောက်မှုတွေ
(၂) မြေယာသိမ်းမှုတွေ
(၃) မလောက်မဝ လျော်ကြေးပေးမှုတွေ
(၄) ဆိပ်ကမ်းအနီး ပြည်သူများ မကျေနပ်မှုတွေ

အမျိုးမျိုးရှိနေ၊ ဖြစ်နေပေမယ့် ယနေ့တိုင် နေ့နေ့ညည လုပ်နေဆဲပါပဲ။

ယနေ့ တရုတ်ပြည်စီးပွားရေးဟာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အားလုံးကို လွှမ်းမိုးနိုင်အောင် နည်းပေါင်းစုံနဲ့ ကြိုးစားနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နည်းပညာလုံလောက်မှု မရှိသေးပါဘူး။ စီးပွားရေး အလွန်အမင်း ကြိုးစားနေတာကြောင့် တစ်နေ့နေ့ တစ်ချိန်ချိန်မှာ အခက်အခဲတော့ ရှိလာနိုင်စရာပါ။ အဲဒီအခက်အခဲက လျှပ်စစ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခက်အခဲပါပဲ။ ဒီအခက်အခဲကို ကြိုတင် တားတဲ့အနေနဲ့ ရေနံတင်သင်္ဘောတွေ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် လမ်းကြောင်းကို လွှဲပြီး မြန်မာပြည်ကမ်းခြေကနေတစ်ဆင့် တင်ပို့ဖို့အတွက် ဒီရေနံပိုက်လိုင်းကြီးကို အသုံးပြုနေတယ်လို့ ပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းကြတယ်။

အဲဒီခန့်မှန်းချက်ဟာ မလွဲပါဘူး။ မြန်မာပြည်ဟာ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ မကင်းနိုင်တာမှန်ပေမယ့် အဲဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ ငွေနဲ့ မြန်မာတွေ ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်း များများစားစား ရင်းနှီးမှုမလုပ်ရခဲ့ပါဘူး။ ယခု အစိုးရသစ်လက်ထက်မှာတော့ ပူးကပ်လုပ်နေတာ အချို့ တွေ့နေရပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအရပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ စီးပွားရေးအရပဲဖြစ်ဖြစ် အကျိုးတူလုပ်ငန်းတွေလုပ်ဖို့ စဉ်းစားနေကြတာတွေ ရှိနေတာတော့ အမှန်ပါပဲ။

တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယစီးပွားရေးအစီအစဉ်တွေကို လေ့လာကြည့်ရင် အားရစရာဘာတစ်ခုမှ မရှိပါဘူး။ အထောက်အပံ့ ကူညီပေးကြမယ်ဆိုပေမယ့် မလောက်မင ဆိုစလောက်လေးသာ။ ဒါဆိုရင် မြန်မာတွေ ဘယ်တိုင်းပြည်က အကူအညီနဲ့ လက်တွဲလုပ်ဖော်ရကြမလဲ။ စက်မှု ပိုင်ဆိုင်ထားပြီးသား လူတွေနဲ့ပေါင်းလို့ နည်းပညာ ငါတို့ရကြမလား။ အလကားဆို၍ မရှိပါ။ ဥရောပနိုင်ငံတွေနဲ့ပေါင်းပြီး မြန်မာတွေ အလုပ်လုပ်ကြမလား။ အမျိုးမျိုးစဉ်းစားကြည့်ပါ။ ထိုးကွက်၊ လှည့်ကွက်များတဲ့ ခုခေတ် စီးပွားရေးခေတ်ဟာ နောက်ပြန်မဆုတ်တဲ့ စီးပွားရေးလောက ထဲကို ရောက်ဖို့ မြန်မာတွေ ကြိုးစားရဦးမယ်။

တရုတ်ရဲ့ စီးပွားရေးကို အားကိုးရနိုးနိုးနဲ့ မြန်မာတွေ ခါးကျိုးနေကြတာများလှပါပြီ။ အရှေ့မျှော်ဝါဒီသမားနဲ့လည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ။ ဒါဆိုရင် တို့မြန်မာတွေ ဘာလုပ်ဖို့ စဉ်စားနေကြသလဲ။ ယနေ့ မြန်မာပြည်သားတွေအားလုံးဟာ မိမိအမြင်ကို ရဲရဲတွေး၊ ရဲရဲလုပ်၊ ရဲရဲစွန့်စားကြရဲ့လား။ လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့ အစည်းကိုလည်း စုပေါင်းဝိုင်းဝန်းဖြည့်ဆည်းပေးကြရဲ့လား။ အားပေးကြရဲ့လား။ ပြည်သူပြည်သား ပါမလာရင် ဒီတိုင်းပြည်ဟာ သာယာလာမယ်လို့ရော ထင်သလား။ အစိုးရချည်း သက်သက် အားကိုးလို့ ရမလား။ ပြည်သူတွေကူညီမှ အစိုးရလည်း သက်သာမှာ ဖြစ်မယ်ဆိုတာ သိစေချင်ပါတယ်။

အရှင်တို့တိုင်းပြည်ဟာ သူတစ်ပါးလုပ်ကျွေးတဲ့ တိုင်းပြည်မဖြစ်အောင် ကြိုးစားအားထုတ် ဆောင်ရွက်ကြရမယ်။ နေရာတကာမှာ ပြည်သူတွေ လုပ်ကြရမှာပါ။ အခြားတိုင်းပြည်က လူတွေ ငါတို့တိုင်းပြည်ကို ကြီးပွားတိုးတက်အောင် လုပ်မပေးကြပါဘူး။ စီးပွားရေး လာရောက်တူးဖြို၊ သယ်ဆောင်သွားမယ့် သူတွေပါ။

အခုဆိုရင် စီးပွားဖြစ်လုပ်ငန်းတွေ နိုင်ငံတကာက လာရောက်လေ့လာနေကြပါပြီ။ လေ့လာရေး အစီအစဉ်နဲ့ သူတို့ အချိန်ယူနေကြပါပြီ။ သူတို့ လေ့လာနေတဲ့အချိန်မှာ အရှင်တို့ မြန်မာပြည်သားတွေဟာ အရင်းအနှီး များများစားစား ရှိဖို့လိုတယ်။

ဒီတိုင်းပြည်ထဲကို ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်လိုတဲ့သူတွေ အများကြီးပါ။ စီးပွားရေးဆိုတာ မလုပ်မီ (မလုပ်ခင်) အရင်ဦးဆုံး လေ့လာရပါတယ်။ လေ့လာမှုပြုလုပ်ပြီးမှ လုပ်ငန်းကို လုပ်ရပါတယ်။ မလေ့လာဘဲလုပ်ရင် ဘာမှ အဆင်မပြေနိုင်ပါ။

မကြာမီ ၂၀၁၅ ခုနှစ်ရောက်တော့မယ်။ အာဆီယံ အလှည့်ကျလုပ်ငန်းလည်း တာဝန်ယူကြရတော့မယ်။ မြန်မာပြည်ဟာ စီးပွားရေး အခွန်ကြေး၊ အကောက်ကြေးတွေ ပုံစံ ပြောင်းလဲတော့မယ်။ အဲဒီအခါကျရင် မြန်မာပြည်တွင်းထဲမှာ အမျိုးမျိုးလုပ်ငန်းတွေ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြမယ်။ အဲဒီအချိန်ကျရင် မြန်မာတွေ လုပ်ငန်းရှင်ဖြစ်ဖို့ လိုတယ်။ အလုပ်သမားမဖြစ်ဖို့ လိုတယ်။ ဒီသတိပေးတဲ့စကားဟာ နောက်မကြာ မြန်မာတွေ ခံစားကြရတော့မယ်။ အရှင်တို့ အနီးအနားမှာရှိတဲ့ တိုင်းပြည်အချို့ဟာ အဲဒီခံစားရမှုတွေ သူတို့တွေ လက်တွေ့ ခံစားနေကြရပါပြီ။ အစက ကိုယ်တော်သလိုလိုနဲ့ နောက်ဆုံး ကူလီဖြစ်သွားတဲ့သူတွေ အများကြီး တွေ့ ရတယ်။

မြန်မာတွေ အဲဒီလိုမဖြစ်ရအောင် ပိုင်ဆိုင်မှုတွေ ထိန်းသိမ်းပါ။ မြေယာတွေ အရမ်းကာရော မရောင်းပစ်သွားပါနဲ့။ ငွေရှင်၊ ကြေးရှင်လက်ထဲမှာ မြေယာတွေရောက်သွားရင် တစ်ပြည်လုံး ကျွန်ပြုခြင်းခံရမယ်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာတွေ မြေယာကို ငွေကြေးများပြားတဲ့လူတွေလက်ထဲ မရောက်ဖို့ ခြိုးခြံပြီး နေစားကြပါ။ အရှင်တို့ တိုင်းပြည်ဟာ လူ့အရင်းအမြစ် ပြည့်စုံပြီးသားပါ။ စက်မှုပစ္စည်းဆိုင်ရာ အရင်းအမြစ်သာ အားနည်းနေတာပါ။ နည်းပညာတတ်မြောက်လာရင် အဆင်ပြေသွားမှာပါ။ အလွန်တိုးတက်တဲ့ တိုင်းပြည်တွေကို အားမကျပါနဲ့။ အကျနာတတ်တယ်။ ဖြည်းဖြည်းလုပ်ကြပါ။ ယခု လက်ရှိအစိုးရတွေကိုလည်း မပစ်ပယ်ကြပါနဲ့။

ပြည်သူတွေ ဖြစ်ချင်တာတွေကို အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း လိုက်ပြီးလုပ်ပေးပါ။ အားပေးပါ။ စောင့်ရှောက်ပေးပါ။ ပြည်သူတွေကလည်း အစိုးရအပေါ်ချည်း သက်သက်အမြင် မစောင်းကြပါနဲ့။ ပြည်သူလိမ္မာမှ အစိုးရသက်သာမယ်။ ပြည်သူတော်မှ အစိုးရတော်မယ်။ အစိုးရ အဖွဲ့အစည်းဆိုတာ ပြည်သူ့ကို အထောက်အပံ့ပြုပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းပါ။ ပြည်သူသာ အခရာပါပဲ။

အကယ်၍ ပြည်သူက မသိ၊ မလိမ္မာရင် အစိုးရက ပြည်သူ့အတွက် ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းပေးရမယ်။ အစိုးရအလုပ်ကို ပြည်သူတွေက လိုက်ပြီး လုပ်ဖို့မလို။ ပြည်သူအလုပ်ကို အစိုးရက လိုက်ပြီး လုပ်ပေးရမယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက်က အစိုးရဟာ လုပ်ချင်တဲ့အလုပ်ကို လူထုတွေကို ခိုင်းတယ်၊ စေတယ်၊ လုပ်ခိုင်းတယ်။ မအောင်မြင်ရင် လူထုကို ညှဉ်းဆဲတယ်။ ခုခေတ် အစိုးရလုပ်တဲ့သူတွေ ပြည်သူတွေကို အထောက်အပံ့ ပေးဖို့ မမေ့သင့်ပါ။ လူထုတွေကလည်း ဘာလုပ်လုပ် တရားဥပဒေနဲ့ အလုပ်လုပ်ရမယ်။ ကိုယ်၊ စိတ်ဆင်းရဲခြင်း မရောက်အောင်လုပ်ရမယ်။

အရှင်တို့ ပြည်သူတွေဟာ မသင့်၊ မတော်၊ မလျော် တဲ့နေရာတွေမှာ မနေထိုင်ကြဖို့ လိုတယ်။ မြင်မကောင်း၊ ရှု၊ မကောင်းတဲ့နေရာတွေမှာနေရင် ကျန်းမာရေး၊ စိတ်ဓာတ်၊ စရိုက်တွေ ပျက်ပြားလာတတ်တယ်။ အစိုးရဖြစ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းက ပြည်သူတွေနေထိုင်ကြရတဲ့ အခြေအနေတွေကို ကြည့်ပြီး စောင့်ရှောက်၊ ထိန်းသိမ်း၊ ကယ်တင်ပေးဖို့ လုပ်ရမယ်။ လွယ်လွယ်ယူ၊ လွယ်လွယ်ရ၊ လွယ်လွယ်လုပ်တဲ့ အလုပ်တွေကို မလုပ်ကြဘဲ စည်းကမ်းနဲ့လုပ်တဲ့ အလုပ်တွေကို ပြည်သူတွေ လုပ်ဖို့လိုအပ်တယ်။

အရှင်တို့ဟာ ဥပဒေကို အလွန်ရိုသေရမယ်။ လိုက်နာရမယ်။ မိမိတစ်မျိုးသားလုံး အဆင့်အတန်း မြင့်မားလာဖို့ ပညာရေးကို လေးစားမြတ်နိုး တန်ဖိုးထားရမယ်။ လူနဲ့တန်တဲ့နေရာ၊ အစားအစာ၊ အဝတ်အစားတွေကို ပြင်ဆင်၊ နေထိုင်၊ သုံးဆောင်ရမယ်။ သတိတရား အားကောင်းအောင် မမေ့မလျော့ဘဲ နေရမယ်။ ထင်တိုင်းမကြဲရ။ အများ အထင်သေးစရာတွေ မလုပ်ရ။ တကယ်တော့ ပြည်သူဟာ အခရာပါပဲ။ ပြည်သူဆိုးရင် အစိုးရလည်း တတ်နိုင်မှာ မဟုတ်သလို၊ ပြည်သူမိုက်ရင် အစိုးရလည်း မတတ်နိုင်ပါဘူး။

မြန်မာပြည်ဟာ ချမ်းသာကြွယ်ဝတဲ့သူတွေ အများကြီးပါ။ ရိုးရိုးသားသား ကြိုးစားလို့ အောင်မြင်ကြီးပွားတဲ့သူတွေ နည်းပါးပါတယ်။ အလွန်ချမ်းသာတဲ့သူတွေဟာ ဒုစရိုက်တရားနဲ့ ကင်းတဲ့သူတွေ နည်းပါးပါတယ်။ အစိုးရအဖွဲ့အစည်း၊ အခြားသော အစိုးရဦးစားပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပေါင်းစား၊ လုပ်စားကြလို့သာ ချမ်းသာနေကြတာပါ။ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းထဲကို ရောက်တဲ့သူတွေလည်း ရတဲ့လစာနဲ့ မိဘဘိုးဘွားပိုင်ဆိုင်တဲ့ အမွေနဲ့ပေါင်းရင် ငွေကြေးမများပါဘူး။

ဒါပေမဲ့ ရာထူး၊ အာဏာ၊ အရှိန်နဲ့ လုပ်လို့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို ကြည့်လိုက်ရင် ပြည်သူတွေကို အားနာဖို့ကောင်းတယ်။ မတော်မတရားနဲ့ ရတဲ့စည်းစိမ်ဟာ မိသားစုကို လုပ်ကျွေးရင်၊ လုပ်ကျွေးသူ၊ စားသုံးသူတွေ အပြစ်မရနိုင်ဘူးလို့ မထင်နဲ့။ သံသရာဝဋ်ကြွေးဟာ လုပ်တဲ့ သူပဲ ခံရမှာပါ။

ယနေ့ မြန်မာတွေဟာ မိသားစုအလိုက် ရုန်းကန်နေကြရပြီး ပညာမတတ်မြောက်ကြလို့ အလုပ်ကို အမျိုးမျိုး လုပ်ကြရတယ်။ “လူမှန်ရင်အလုပ်လုပ်ကြရမယ်” ဆိုပေမယ့် လူနဲ့ တူတန်တဲ့အလုပ်ကိုပဲ လုပ်သင့်တယ်။ တစ်ခါတလေ လူတွေဟာ မလိုအပ်ဘဲနဲ့ ပိုလုပ်တာတွေ လုပ်ကြရတော့ ဒဏ်တွေ ပိလာတယ်။ အဲဒီဒဏ်တွေကြောင့် တဖြည်းဖြည်း ကြောက်လာတယ်။ အလုပ်လုပ်ရမယ်ဆိုရင် ပိုကြောက်လာကြတယ်။

ဒဏ်ကြောက်တဲ့ သတ္တဝါဖြစ်သွားရင် အလုပ်ကိုလုပ်ဖို့ (လုပ်ပါလို့) တောင် မလုပ်ရဲဘဲ ဖြစ်ကြတယ်။ ဒီနေ့ မြန်မာပြည်မှာလည်း နိုင်ငံရေးအလုပ် လုပ်ကိုလုပ်ကြပါ (လုပ်ကြဖို့) လို့ တိုက်တွန်းနေရင်တောင်မှ လုပ်လိုတဲ့သူတွေ ရှားပါးသွားမယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် နိုင်ငံရေးအလုပ်ဒဏ် ထိထားလို့ပါပဲ။

နိုင်ငံရေးကိုလုပ်လို့ နိုင်ငံရေးအလုပ်ဒဏ် ထိသွားတာတော့ ရှားပါးပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအလုပ်ထဲက မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံရေးနဲ့ နွှယ်တဲ့၊ အပြစ်ဒဏ်မကင်းတဲ့ အလုပ်နဲ့တွဲမိ လုပ်ကိုင်မိတာကြောင့် နိုင်ငံရေးအလုပ်ဒဏ် ရသွားကြတယ်။ ဒီအဖြစ်မျိုးဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရေတွက်လို့ မကုန်ပါဘူး။ မြန်မာပြည်မှာလည်း နည်းနည်းနောနောလား။ အများကြီးပါပဲ။ ခုချိန်ခါမှာ မြန်မာပြည်နိုင်ငံရေး တံခါးတော့ ပွင့်လာပြီလို့ ဆိုကြပေမယ့် တကယ့်နိုင်ငံရေးအချုပ် တံခါးကတော့ မပွင့်လာသေးပါဘူး။ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပွင့်လာမှာလည်း မဟုတ်ပါဘူး။

လူထုတွေကတော့ နိုင်ငံရေးတံခါး ပွင့်ပြီလို့ မထင်ကြပါဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် နိုင်ငံရေးကို အကြောင်းပြပြီး ပါတီပေါင်းစည်းရေး၊ လူထုကို လိုက်လံဖားရေးနဲ့ပဲ လုပ်နေကြတာပါ။

တကယ်လူထုနားလည်တဲ့ နိုင်ငံရေးကို မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ လူထုတွေ တွေ့ချင်နေပြီဆိုကြပေမယ့် နိုင်ငံရေးကိုလုပ်တဲ့ နိုင်ငံရေးဆရာတွေဟာ အိုမင်းရင့်ရော်နေကြပြီး အဆုံးအမ သြဝါဒလေးတောင်မှ မပေးနိုင်တော့တဲ့အဖြစ်ကို ရောက်သွားကြပါပြီ။ ယိုင်လဲနေတဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးကို ကလေးတွေကို လက်ဆင့်ကမ်းဖို့ နိုင်ငံရေးကျောင်းကလေး တစ်ကျောင်းတောင်မှ မဖွင့်လှစ်ပေးနိုင်ကြတဲ့ အစိုးရတွေက သတိလေးထားမိကြမယ် မထင်ပါဘူး။

အိမ်နီးနားချင်း တိုင်းပြည်တွေက ကျောင်းဆိုရင် အမျိုးမျိုးပါပဲ။ ဝါသနာရှိသလို (ကြိုက်သလို) ဘယ်ပညာကြိုက်ကြိုက် သင်ယူလေ့လာ နိုင်ကြပါပြီ။ အဲဒီလို သူတို့တွေ ပညာအမျိုးမျိုး သင်ယူနိုင်ကြတာကို ကြည့်လိုက်ရင် အရှင်တို့မြန်မာပြည်မှာ “ပုရွက်ဆိတ်ညို ကိုက်လို့ လမ်းမှာ ထိုင်ငိုရတဲ့အဖြစ်တွေ မဖြစ်ချင်ကြတော့ပါဘူး။ မြန်မာပြည်ထောင်စု တိုင်းပြည်မှာ ပညာတတ်၊ ထူးချွန်ထက်မြတ်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အထင်အရှား ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကသူတွေ လေးမြတ်ကြည်ညိုခံရတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေရှိခဲ့တဲ့ ဒီတိုင်းပြည်ကို မြန်မာတွေ ပိုမိုနားလည်ထားသင့်ပါတယ်။

ခေတ်စနစ်အဆက်ဆက်က နိုင်ငံရေးအမည်းစက်တွေကြောင့် ရှည်လျားခဲ့တဲ့ အာဏာရှင်စနစ်ကြီးက ဒီတိုင်းပြည်ကြီးကို နည်းပေါင်းစုံ အုပ်ချုပ်လာခဲ့ပေမယ့် မကြောက်တတ် မရွံ့တတ်တဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ သတ္တိလုံ့လအားဟာ ထူးခြားလှပါတယ်။ ဒီထူးခြားမှုကို မြန်မာက ပို၍နားလည်ကြပါတယ်။

မှန်ပါပြီ။ အရှင်တို့ဟာ ရှေ့ဆက်ပြီး နိုင်ငံအကျိုးကို ဘယ်လိုသယ်ပိုးအားထုတ်ကြိုးစားကြမလဲ။ နေခါးခါးကြားက ကြိုးစားရုန်းထွက်လာကြလို့ အေးမြတဲ့ ဘဝရောင်ခြည်အအေးက သတ္တိဓာတ်တွေ ရလာကြတဲ့ အရှင်တို့ မြန်မာတွေ အားလုံး ဟာ အစေးဓာတ်အားကောင်းတဲ့ နိုင်ငံနှစ်ခုရဲ့ကြားက (မှာ) စုပေါင်းပြီးတော့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ရုန်းထွက်ကြရမယ်။ လွတ်လပ်တဲ့ မြန်မာပြည်၊ ထူးမြတ်တဲ့ မိဘဘိုးဘွားတွေရဲ့ တည်ထောင်ဖန်ဆင်းပေးထားကြတဲ့ အရှင်တို့ တိုင်းပြည်ကြီးကို အမှားလမ်း ဖယ်ရှားပေးထားတဲ့ မိမိကိုယ်ပိုင်ဉာဏ်နဲ့ မြန်မာ့ နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ကို ခင်းထားပေးကြရမယ်။ နိုင်ငံရေး မရင့်ကျက်လို့ မကောင်းသတင်း ထွက်ထားကြပေမယ့် အနာဂတ် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အတွေးအခေါ်ရှင်တွေ ဖြစ်ပေါ်အောင် ကြိုးစားအားထုတ်ကြရမယ်။ အရှင်တို့ တိုင်းပြည်မှာ အမျိုးကောင်းသား များစွာပေါ်ထွက်ဖို့လိုတယ်။ အမျိုးကောင်းသားများများ ဖြစ်ထွန်းပေါ်ပေါက်ရင်

(၁) လူအားလုံးတို့၏ အကျိုးစီးပွား
(၂) မိဘတို့၏ အကျိုးစီးပွား
(၃) သား၊ မယားတို့၏ အကျိုးစီးပွား
(၄) အလုပ်သမားတို့၏ အကျိုးစီးပွား
(၅) မိတ်ဆွေတို့၏ အကျိုးစီးပွား

စတဲ့ အကျိုးစီးပွားချမ်းသာခြင်းအတွက် ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အဆုံးအမစကားတွေ လမ်းညွှန်ချက်ရှိခဲ့တယ်။

ဒီ အဆိုစကားဟာ အရှင်တို့ မေ့ပစ်လို့ မရပါ။

အရှင်တို့ရဲ့ ဘဝဖြစ်စဉ် (တိုင်းပြည်ဖြစ်စဉ်) ဟာ အလွန်ကြမ်းတမ်းလှပါတယ်။ ကြမ်းတမ်းခက်မာတဲ့ လူမှုဘဝဖြစ်စဉ်ကို တွေးမိလိုက်ရင် အခြေခံဒီလိုဖြစ်လာခဲ့ရတဲ့ တရားခံက အရင်းစစ်ရင် အရှင်တို့ရဲ့ အားနည်းချက်ကြောင့်ပါပဲ။ ဒီအားနည်းချက်ကို အကြောင်းပြပြီး တိုင်းပြည်ထဲမှာ ထွက်တဲ့ သယံဇာတတွေ၊ အဖိုးတန်ပစ္စည်းတွေ အမျိုးမျိုးကို ပတ်ကွက်၊ လှည့်ကွက် အမျိုးမျိုးနဲ့ ရောင်းသွားကြရတဲ့ ပစ္စည်းတွေ နှစ်ပေါင်းနှစ်ရာ ကျော်တိုင်ခဲ့ပါပြီ။

မြေပေါ်မြေအောက်၊ ရေပေါ်ရေအောက်၊ ကောင်းကင်ပါမကျန် နှိုက်စား၊ လှိုက်စား၊ ဝှိုက်စား၊ ဖက်စားခြင်း ခံရတဲ့ မြန်မာ့သယံဇာတ ပစ္စည်းတွေဟာ အရင်းစစ်ရင် (ဒုတိယအရင်းစစ်ရင်) အရှင်တို့တွေ ဆင်းရဲနေလို့ပါပဲ။

ဒီတစ်ခါတော့ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့ ရေနံဓာတုပစ္စည်းတွေ ကုန်လောက်ပြီလို့ ထင်ပါရဲ့။ မြန်မာပြည်မြေပုံကို ကြည့်ရင် ဖြတ်ကျော်တဲ့ ပိုက်လိုင်းဟာ (မြန်မာ့မြေပုံဟာ) အပိုင်းနှစ်ပိုင်း ဖြစ်သွားသလိုပါပဲ။ မြန်မာတွေ သတိထားစေ။

တောမှီရဟန်း