အဲးခိုး
မြန်မာအစိုးရကို အကြံပြုချင်တာက အကျိုးအမြတ်ထုတ်ယူတဲ့ ကုန်သည်ကြီးတွေကို စီးပွားရေး မူဝါဒကောင်းကောင်းနဲ့ ချမှတ်ပေးပြီး စစ်မှန်တဲ့ စီးပွားရေးတွေကို လုပ်ကြဖို့တိုက်တွန်းပါရစေ …
အတွဲ(၁၂)၊ အမှတ်(၆)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၅၊ ဒုတိယဝါဆိုလပြည့်ကျော် ၃ ။ ၄ – ၈ – ၂ဝ၂၃၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။
အခြေခံဥပဒေအတိုင်း အုပ်ချုပ်ပါ
တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ဟာ ဝင်ငွေနည်းပါးပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်မှုမရှိရင် အရာခပ်သိမ်း ပူပန်ရမှာပါပဲ။
အမြတ်ငွေထဲက ဝင်ငွေတိုးအောင် စီးပွားရေးအကွက်အကွင်း ဘယ်လိုဖန်တီးရမယ်ဆိုတာကို အစိုးရအဖွဲ့အစည်း ဖြစ်တဲ့သူတွေက သိရမယ်။ ဒါမှမဟုတ်ဘဲ ပြည်သူ့စီးပွားရေး ကုန်သည်ကြီးတွေက သိရမယ်။ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်မှာ ပညာတတ် ဒီမိုကရက်တစ်တွေ များများရှိဖို့လိုသလို ကုန်သွယ်ရေးမှာလည်း နိုင်ငံရေးအမြင်ရှိတဲ့ ကုန်သည်ကြီးတွေဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ စီးပွားရေးပညာအကြောင်း (မသိ) နားမလည်ဘဲ ယဉ်ကျေးမှုမတူညီတဲ့ တစ်ပါးနိုင်ငံသားတွေကို ခေါ်ယူပြီး တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်စေတာကတော့ မလုပ်သင့်တဲ့အလုပ်ပါပဲ။ တိုင်းပြည်တိုင်းရဲ့ အတွင်းရေးဟာ ပေါက်ကြား (ဖောက်ပြား) လို့မရပါ။ (မပေါက်ကြားရပါ။)
တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ဟာ ပြည်သူ့အာဏာပိုင် ယဉ်ကျေးမှုတွေ ရှိရမယ်။ ထုံးတမ်းစဉ်လာကောင်းတွေနဲ့ နေရမယ်။ အမျိုးသားရေးအပေါ် သစ္စာရှိသော (တည်သော) နိုင်ငံတော်တစ်ခု တည်ထောင်နိုင်ဖို့အတွက် ရိုးသားဖြောင့် တည်ကြည်ကြတဲ့သူတွေ ဖြစ်ရမယ်ဆိုတာကို နိုင်ငံ့ဝန်ကို ထမ်းရွက်ကြမယ့်သူတွေ သိထားရမယ်။ မြန်မာပြည်ဟာ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ရပ်တည်မယ်ဆိုရင် ပြည်သူတိုင်း ဒီမိုကရက်တစ် ဖြစ်ရမယ်။ ယနေ့ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှာရှိကြတဲ့ တိုင်းပြည်တွေကို ကြည့်လိုက်ပါ။ သူတို့တိုင်းပြည် အတွက်နှင့် အုပ်ချုပ်တဲ့ အခြေခံဥပဒေ တွေနဲ့ပဲ အုပ်ချုပ်နေကြတယ် မဟုတ်လား။ အခြေခံဥပဒေအတိုင်း မအုပ်ချုပ်တဲ့ တိုင်းပြည်တွေကို ကြည့်လိုက်ပါ။ ရုန့်ရင်းဆန်ခတ်မှုတွေ၊ အာဏာသိမ်းမှုတွေ၊ တော်လှန်ပုန်ကန်မှုတွေ၊ အဆက်မပြတ်ဖြစ်လို့ နိုင်ငံပြိုကွဲစရာ အကြောင်းအရင်းတွေပါ ဖြစ်နေကြလို့ အမျိုးမျိုး ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ပြဿနာတွေနဲ့ ဖြစ်နေကြရတယ် မဟုတ်လား။ မြန်မာပြည်လည်း အခြေခံဥပဒေကို မလေးမခံတဲ့ပုံစံနဲ့ အုပ်ချုပ်ကြလို့ တိုင်းပြည်ဟာ ထင်သလိုဖြစ်မလာဘဲ မထင်မှတ်ခဲ့တာတွေ ဖြစ်လာခဲ့ရတယ် မဟုတ်လား။ ဒါကြောင့် အာဏာရသူတိုင်း အာဏာကို အလွဲမသုံးဖို့ သတိပေးပါရစေလားပါ။
လူမှုစီးပွားရေး
ဒီစာကိုရေးနေတဲ့အချိန်မှာပဲ ဆူဘန်ဒရီယို (အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး)နဲ့ လီကွမ်ယူ (စင်္ကာပူဝန်ကြီးချုပ်) နှစ်ဦး (နှစ်ယောက်) တစ်နေရာမှာ တွေ့ဆုံကြတဲ့ အကြောင်းကို သွားပြီး သတိရမိတယ်။
“စင်္ကာပူက မိုးထိတိုက်တွေကို ကြည့်စမ်းပါဦး၊ ဒီအဆောက်အအုံတွေကို အင်ဒိုနီးရှားငွေကြေးတွေနဲ့ ဆောက်ထားခဲ့တာလေ။ အင်ဒိုနီးရှားက ခိုးယူသွားတဲ့ ငွေတွေပေါ့။ မှောင်ခိုလုပ်ငန်းနဲ့ ခိုးသွားတဲ့ ငွေတွေပေါ့လေ။ ဒါပေမယ့် ကိစ္စမရှိပါဘူး။ တစ်နေ့ကြရင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ဒီကို လာရောက်စောင့်ရှောက်ရမှာပါ။ အဲဒီအခါကျမှတော့ ဒါတွေ အမှန်တိုင်းပြန်ဖြစ်အောင် လုပ်ရမှာပေါ့။”
ဆိုတဲ့ စကားလေးပါ။ မှောင်ခိုလုပ်ငန်းကနေ တစ်ဆင့် ငွေကြေးတွေ ခိုးယူသွားတယ်ဆိုတဲ့ ဆူဘန်ဒရီယိုစကားဟာ အရှင်တို့ တိုင်းပြည်လည်း (တစ်ချိန်က) ယခုလည်း ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ခံစားနေကြရတယ် မဟုတ်လား။ အဲဒီလို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုရတဲ့ ခေါင်းဆောင်မျိုးလို အရှင်တို့ တိုင်းပြည်မှာ မရှိခဲ့သလို အဲဒီလို အမြင်ရှိတဲ့ခေါင်းဆောင်တွေ မမြင် (မတွေ့) ရသလောက်ပါပဲ။
မှောင်ခိုလုပ်ငန်းကနေတစ်ဆင့် ငွေကြေးတွေ အမြတ်ယူစားထားကြတဲ့ ကုန်သည်ပွဲစား၊ အစိုးရအမှုဆောင်လူကြီး၊ အမတ်မင်းတွေ ကမ္ဘာပေါ်မှာ မရှားသလောက်ရှိနေသလိုပဲ ယနေ့အရှင်တို့ တိုင်းပြည်မှာလည်း အကြီးအကျယ် လုပ်စားနေကြတဲ့ ဒီအလေ့အထတွေဟာ ပယ်သတ်သင့် ကြတယ် မဟုတ်လား။ တရားဝင်စည်းနဲ့၊ ကမ်းနဲ့၊ ဘောင်နဲ့ ကုန်သွယ်တာမက တိုင်းပြည်အတွက် ဘဏ္ဍာတိုးတက် ပါတယ်မဟုတ်လား။
အရှင်တို့ရဲ့ လူနေမှုဘဝအခြေအနေဟာ ဘယ်လောက်အထိ ဆိုးဝါးနေကြ ပြီလဲဆိုတာ အားလုံးအသိပါပဲ။ လူမြင်ကွင်းအလယ် တူးမြောင်းထဲမှာ ရေချိုး၊ အဝတ်လျှော်၊ ဆန်ဆေး၊ ရေသောက်၊ စားသောက်နေထိုင်ကြတဲ့ အပြုအမူဟာ လူသားနဲ့ တူတန်တဲ့ အပြုအမူတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်တဲ့အစိုးရ (မြန်မာအစိုးရ) ကိုအကြံပြုချင်တာက အကျိုးအမြတ် ထုတ်ယူတဲ့ ကုန်သည်ကြီးတွေကို စီးပွားရေးမူဝါဒ ကောင်းကောင်းနဲ့ ချမှတ်ပေးပြီး စစ်မှန်တဲ့ စီးပွားရေးတွေကိုလုပ်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပါရစေ။
ဒေသလူငယ်ရေးရာ
နောက်တစ်မျိုးတင်ပြချင်ပါသေးတယ်။ အရှင်တို့ နေထိုင်တဲ့ ကရင်ပြည်နယ်ဟာ ဒေသစီးပွားရေးအရ ကြီးကျယ်တဲ့ လုပ်ငန်းကြီးတွေ မရှိပါဘူး။
အေဒီ ၁၉၈၈ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ကရင်ပြည်နယ် လူဦးရေဟာ အလျင်အမြန် တိုးနှုန်းမြန်ဆန်လာတာကြောင့် ပြည်နယ်ထဲက လူမှုရေးကိစ္စတွေဟာ အခက်အခဲတွေ အမျိုးမျိုးပဲ တွေ့ရတယ်။ အထူးသဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင် မိသားစုတွေက အဆပေါင်းများစွာ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်လာ ကြတာကြောင့် အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာတွေက တဖြည်းဖြည်း များပြား လာနေတာကို တွေ့ရတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ အရွယ်ရောက်တဲ့ လူငယ်၊ လူရွယ်တွေက ပညာရေးကို စိတ်ပါဝင်စားမှုမရှိကြဘဲ ငွေကြေးနောက်ကိုပဲ အားခဲရှာဖွေနေကြလိုတဲ့ စိတ်တွေများကြတယ်။ တချို့ လူငယ်တွေက အလုပ်အကိုင်တွေကို စိတ်မဝင်စားကြဘဲ မူးယစ်လောကသား ဘဝ ဖြစ်သွားကြတယ်။ အထိန်းမဲ့ အကွပ်မဲ့တဲ့ ကလေးတွေဖြစ်ပြီး လေလွင့် ဆုံးရှုံးခဲ့တာတွေ တွေ့ရတယ်။
ဒီလိုမျိုးမဖြစ်အောင်
လူငယ်ဆိုင်ရာ တရားဥပဒေမူဝါဒတွေ ပြဋ္ဌာန်းပြီး ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်သင့်တယ်။ လေလွင့်ယွင်းပါးသွားကြတဲ့ ကလေးတွေကို ကြည့်ပြီး မိဘတွေဘက်ကလည်း ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှု နည်းပါးနေသလို နိုင်ငံတော်အစိုးရတွေ ဘက်ကလည်း အရေးစိုက်မှု နည်းပါးနေကြတာတွေ တွေ့ရတယ်။ ဒီလိုပဲ အားထုတ်မှု၊ အရေးစိုက်မှု မရှိကြရင် မြန်မာပြည်မှာ မူဝါဒကင်းမဲ့နေကြမယ့် (မည့်) ကလေးတွေ များပြားကြပြီး သိမ်းမနိုင်၊ ထိန်းမနိုင်ဘဲ ရှိတော့မယ်။ ထွေထွေထူးထူး (ရှည်ရှည်ဝေးဝေး) မပြောလိုတော့ ပါဘူး။ မိဘမဲ့တဲ့ကလေးတွေ၊ စွန့်ပစ်ခံကလေးတွေ မြန်မာပြည်မှာ ဘယ်လောက်အထိ များပြားနေကြပြီလည်း ဆိုတာကို မိဘမဲ့ကလေးဂေဟာ သို့မဟုတ် ရင်ခွင်မဲ့ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွေမှာ ဘယ်လောက်ကာကွယ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် ပေးခဲ့ရပြီလဲဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။ အနာဂတ်လူငယ်လေးတွေ ဘဝအတွက် မိဘနဲ့ နိုင်ငံတော်ထိန်းသိမ်းပြုပြင် စောင့်ရှောက်ပေးကြဖို့ အသိပေးတိုက်တွန်းပါတယ်။
လက်ဦးအုပ်ထားမှုစနစ် သတိပြု
စီးပွားရေးအကြောင်းရေးနေရင်နဲ့ လူငယ်ရေးရာအကြောင်း ပါဝင်သွားလို့ စာဖတ်သူများ အရှင့်ကို နားလည်ခွင့်လွှတ်ပေးကြပါ။ မလေးစားလို့ မဟုတ်ပါ။ ဆက်စပ်မိတဲ့ ကိစ္စတွေကြောင့်ပါပဲ။ အရှင်က အာဆီယံဒေသဆိုင်ရာ စီးပွားရေးအကြောင်းတွေ ဒီလို (ခုလို) ရေးပြတော့ သက်ဆိုင်ကြတဲ့သူတွေက အရှင့်ကို အမြင်ကြည်လင်ကြမယ်မထင်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ (ဒါပေမယ့်) နိုင်ငံတော်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာတွေဟာ နိုင်ငံတိုင်းမှာ ထိန်းသိမ်းကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပိုင်ခွင့်ရှိကြတာကြောင့် ဝေဖန်ရေးသားတာပါ။
မကြာမီ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ရောက်ရင် အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံတွေဟာ သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေး အချက်အချာတွေကို နိုင်ငံနယ်နိမိတ် (နယ်စပ်နယ်နိမိတ်) နယ်ခြားမြို့တွေမှာ အဓိကထားပြီးတော့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ကြတော့မယ်။ မသိကြတဲ့သူတွေကတော့ ဒေသဆိုင်ရာ စီးပွားရေးအကွက်ပဲလို့ပဲ ထင်နေကြမယ်။ နိုင်ငံရေးအမြင်နဲ့ ပြောရရင်တော့ အရင်းရှင်လက်သစ်တွေ လက်ဦးအုပ်ထားမှု စနစ်အတွက်ပါပဲ။
ဒီအမြင်လေးကို ဥပမာအနေနဲ့ ကြည့်လိုက်ပါ။
(၁) ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံဘက်၊ အန်ကောဒေသ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ကားလမ်း၊ ရထားလမ်း၊ နယ်စပ်စီးပွား ရေးလမ်းအဖြစ် ကမ္ဘောဒီးယားဘက်မှာ ဖောက်လုပ်ထားတာတွေ၊
(၂) မြန်မာပြည်ဘက်မှာ ကရင်ပြည်နယ်၊ မြဝတီလမ်း၊ တနင်္သာရီ၊ ထားဝယ်လမ်း၊ တိုးချဲ့ဖောက်လုပ်မှု စီစဉ်ခဲ့တာတွေဟာ စီးပွားရေးအကွက် အကွင်းတွေအတွက်ပါသလို ဒေသအတွင်း လုံခြုံရေးအတွက်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။
ဒီလမ်းတွေကောင်းသွားလို့ စီးပွားရေး ဝါးမျိုမယ့်သူတွေ ဘယ်လောက် များပြားလာကြမည်လည်း (မလဲ) ဆိုတာ လူတိုင်းတော့ သိကြမယ် မထင်ပါဘူး။ ဒီဒေသတွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်နှစ်စုကာလက ဘာမှ မဖွံ့ဖြိုးသေးပေမယ့် ခုတော့ ထင်နေတာထက်ပိုပြီးတော့ ကြီးကျယ်လာတယ်။
အာဆီယံဒေသ စီးပွားရေးသမားတွေက ထဲထဲဝင်ဝင် ရောက်လာကြလို့ ဌာနေလုပ်ငန်းရှင်ပေါက်စတွေက မယှဉ်နိုင်သလို ဖြစ်နေပြီဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။ ဥပမာ ထားဝယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းကြီး အကောင်အထည်ဖော်လို့ အောင်မြင်ရင် (ပြီးစီးရင်) ဌာနေစီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေ ယှဉ်နိုင်မယ်မထင်ဘူး။ ဒါကြောင့် မြန်မာ့စီးပွားရေး အချက်အချာ (အချဲ့အချာ) ကျတဲ့ နေရာဒေသတိုင်းလိုလိုမှာ ဌာနေလုပ်ငန်းရှင်တွေ အရင်းအနှီးများများ အားကောင်းဖို့လိုတယ်ဆိုတာ သိထားဖို့ပါပဲ။
စိတ်မချမ်းသာမိ
ဒီနေ့ ဒီအချိန်မှာ မြန်မာဘက်ကဒေသ အတော်များများဟာ နယ်စပ်ဒေသ (နယ်ခြားမြို့တွေ) မှာ မြို့ပြငယ်တွေတည်နေကြပြီး (အရင်းများကြတဲ့ သူတွေနဲ့ပေါင်းပြီး) စီးပွားဖြစ်လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်နေကြတယ်။
ဒေသထွက်ကုန် အရင်းအနှီးလုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေမပါဘဲ အလောင်းအစား ကစားတဲ့မြို့ငယ် (မြို့ပြ) တွေလုပ်ကိုင်လာကြတယ်။ ဒီတိုးတက်မှုဟာ ဒေသထွက်ကုန်တွေ မထိခိုက်ပေမယ့် လူတွေရဲ့ အကျင့်စာရိတ္တနှင့်ဆိုင်တဲ့ အရင်းအမြစ်တွေတော့ မတွေးဝံ့စရာပါဘဲ။ လူကုန်ကူးမှုထက် ဆိုးသွမ်းကြတဲ့ လူမှုဆိုင်ရာကိစ္စတွေ နည်းပေါင်းစုံ ဖြစ်ပျက်နေကြတယ်။ အရွယ်ငယ်၊ အရွယ်ရှိ အမျိုးသမီး အသီးသီးတွေကလည်း လိင်မှုကိစ္စတွေ အမျိုးမျိုးဖြစ်ပျက်ကြလို့ မကောင်းသတင်းတွေလည်း လူမှုမီဒီယာတွေပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့နေကြတယ်။ မြင်ရ၊ ကြားရ၊ သိရလို့၊ မချမ်းသာ မိတာ (မိပါ) အမှန်ပါပဲ။
(ဆက်ရန်)
ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၁) – မဟာပညာ (mahar.asia)
ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၂) – မဟာပညာ (mahar.asia)
ဘယ်နေ့ပြီးပြည့်စုံမည်လဲ? (၃) – မဟာပညာ (mahar.asia)
