အကြမ်းဖက်မှုမပါဘဲ (နှလုံးရည်သက်သက်) တရားဥပဒေဘောင် အတွင်းသက်သက်နဲ့ အောင်မြင်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးဟာ အဟိံသာ၊ သို့မဟုတ် အဝိဟိံသာ၊ သို့မဟုတ် သစ္စာဂရဟ၊ သို့မဟုတ် အကြမ်းမဖက်တဲ့ မေတ္တာတရား အောင်နည်း နိုင်ငံရေးလို့ ပဏာမနိဒါန်းအဖြစ် ဖွင့်ဆိုပြလိုက်ချင်ပါတယ်။
အကင်းပါးတဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး
ထင်ရှားပေါ်လွင်တဲ့ အဖြေတစ်ခုရဖို့ (ဘယ်သူမဆို မိမိ) အလုပ်နဲ့ သက်သေပြရတယ်။ ကိုယ်တိုင်လည်း ဆုံးဖြတ်ရတယ်။ စောင့်ကြည့်တဲ့သူတွေကတော့ ဖြစ်ပျက်မှုအပြီးမှာ ဆုံးဖြတ်ပေးကြမှာပဲ။ စိတ်တိုင်းကျ၊ မကျတော့ မဆိုနိုင်ပါ။ အကြမ်းဖက်မှုမပါတဲ့ နှလုံးရည် သက်သက် လုပ်တဲ့ အလုပ်တွေအားလုံးဟာ ဘယ်သူမှတော့ အားရကျေနပ်ကြမယ် မထင်ပါ။ ဉာဏ်နီဉာဏ်နက်များတဲ့သူတွေဆိုရင် ပိုဆိုးတာပေါ့။ အကြမ်းမဖက် (မပါ) တဲ့ အလုပ်ဟာ ဟန့်တားလို့လည်း မရနိုင်ပါ။ ပိတ်ပင်တားဆီးလို့လည်း မရပါ။ အကြမ်းမဖက်တဲ့ အလုပ်ဟာ သင်္ချာနည်းပုံစံလိုမျိုးလည်း သေချာပေါက် တွက်ချဲ့ (တွက်ချက်) ထားလို့လည်း မရပါ။
အဖြစ်အပျက်တစ်ခု၊ သို့မဟုတ် အခြေအနေတစ်ရပ်ကို (ပြုပြင်) ပြောင်းလဲဖို့ဟာ အကြမ်းဖက်မှုမပါတဲ့နည်းနဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုပြုမယ်ဆိုရင် အောင်မြင်မယ်၊ မအောင်မြင်ဘူး ဆိုတာ မပြောနိုင်ပါ။ အခွင့်အလမ်းကို ကြည့်ပြီး လုပ်စရာရှိသမျှကို လုပ်ဖို့ပဲ အရေးကြီး ပါတယ်။ အကင်းပါးတဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဖြစ်အောင်တော့ လုပ်ရမယ်။
အများကြိုက်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး
ဉာဏ်ထက်မြက်တဲ့သူ၊ ပညာရှိတဲ့သူ၊ လူရည်လူသွေးသွက်လက်တဲ့ လူတစ်ယောက် ဖြစ်ပေမယ့် ဒီအကြမ်းမဖက်တဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို လုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ဟာ အရေးကြီးတယ်။ အကြမ်းမဖက်တဲ့ နိုင်ငံရေးသဘောတရားဟာ ရေရှည်လုပ်ဆောင်ကြတဲ့ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ နည်းလမ်း မဟုတ်ပေမယ့် မိမိခံယူချက်နဲ့ ညီညွတ်တဲ့ နိုင်ငံရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို အများပြည်သူ လက်ခံကျင့်သုံးနိုင်တဲ့ နည်းစနစ်ဖြစ်အောင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု လုပ်ပေးနိုင်မယ် ဆိုရင်၊ တစ်နည်း ပြည်သူ့သဘောရှိတဲ့ (သဘောထား) အတိုင်း နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်များကို ပြုလုပ်ပေး နိုင်မယ်ဆိုရင် လက်နက်မပါတဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှ နိုင်ငံရေးသမိုင်းဟာ အများကြိုက်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှ ဖြစ်မှာပါပဲ။
ဒီနေရာမှာ –
(၁) လက်နက်ကိုင်တဲ့ နိုင်ငံရေးခံယူချက်နဲ့
(၂) လက်နက်ကိုင်ခြင်းမရှိတဲ့ နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်
နှစ်မျိုးကို လေ့လာကြည့်ရှုနိုင်ပါတယ်။
လူတွေဟာ အကြမ်းမဖက်တဲ့၊ လက်နက်မကိုင်တဲ့ နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ကို ကိုယ်စီ ကိုယ်င နားလည်ကြမယ် ဆိုရင်၊ သို့မဟုတ် ကျင့်သုံးကြမယ် ဆိုရင် အသက်သေကျေမှု ကင်းမဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးမူဝါဒကောင်းတွေ ဖြစ်လာမှာပါပဲ။ လူသားတို့ရဲ့ အရင်းအမြစ် နိုင်ငံရေး လမ်းစဉ်ဟာ အကြမ်းမဖက်တဲ့ နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်မှအပ အခြားသော နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ဟာ အဆုံးအဖြတ်ပေးခြင်း မကောင်းတာ အမှန်ပါပဲ။
လူမှုဘဝနိုင်ငံရေးမူဝါဒ
အဆုံးအဖြတ်ပေးခြင်းမကောင်းတဲ့ လူမှုဘဝနိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ဟာ ဒီမိုကရေစီ လမ်းစဉ် မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေးလမ်းစဉ် ဆိုတာလည်း အကြမ်းဖက်မှုကင်းမဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ် မဟုတ်လေတော့ လူမှုဘဝနိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်၊ သို့မဟုတ် လူမှုဘဝနိုင်ငံရေး မူဝါဒ မဟုတ်သေးကြောင်း တွေ့မြင်နိုင်တယ်။ နိုင်ငံရေးကို အများအားဖြင့် တောင်းပွဲ၊ တိုက်ပွဲလုပ်လို့ရတဲ့ အနိုင်ရခြင်းကို နိုင်ငံရေးလို့ ဂုဏ်တင်ချင်ကြတယ်။ နိုင်ငံရေးဆိုတာ တောင်းပွဲ၊ တိုက်ပွဲမပါဘဲ အကြမ်းဖက်မှုမပါတဲ့ ညင်ညင်သာသာ လှလှပပ ပြုပြင်ပြောင်းလဲ တတ်တဲ့ နိုင်ငံရေးသည်သာ လူမှုဘဝကို အထောက်အကူပြုတဲ့ နိုင်ငံရေးလို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
လှည့်ကွက်
ခေတ်ကာလအခြေအနေကို သုံးသပ်ကြည့်တဲ့အခါ အခြားသော နိုင်ငံရေး လမ်းပြ မြေပုံတွေဟာ စုပေါင်း ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်တဲ့ နိုင်ငံရေးလမ်းပြမြေပုံအနေနဲ့ ရေးဆွဲတင်ပြလက်ခံကြတယ်။ ဒီနည်းဟာ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်း မှန် မမှန်၊ ဟုတ် မဟုတ် သေချာစွာ မစဉ်းစားကြဘဲ ကြားခံလိုက်လံဆောင်ရွက်လုပ်ကိုင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပါ။ အကျိုးအမြတ် ရယူ လိုကြတဲ့သူတွေရဲ့ လုပ်ကွက်၊ လှည့်ကွက် နိုင်ငံရေးပါပဲ။ အဲဒီလို နိုင်ငံရေးမျိုးဟာ အစိုးရနဲ့ ပြည်သူများ ခံစားရတဲ့ နိုင်ငံရေးပါ။ နိုင်ငံရေးပေါင်း တော်တော်များများ ခံစားခဲ့ကြရတယ်။ ဒီအပြောင်းအလဲဟာ တကယ့်ဒီမိုကရေစီကျင့်သုံးတဲ့ တိုင်းပြည်ကြီးတောင်မှ အလူးအလဲ ခံစားကြရတယ်။ ဒီလို ခံစားနေကြရတာကို လူတိုင်း နားလည်အောင်၊ သိအောင် အကင်း ပါးပါးလေးနဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲပေးရတာကြောင့် လူမှုဘဝနိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ဟာ အလွန် ခက်ခဲပြီး အလွန်သိမ်မွေ့အောင် ဆောင်ရွက်ရပါတယ်။
အခြေခံဥပဒေအစစ်
များသောအားဖြင့် ယနေ့ကျင့်သုံးနေကြတဲ့ နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ဟာ စံနှုန်းမပါတဲ့ နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်တွေ တွေ့ရတယ်။ မူရင်း မိမိတိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေခံဥပဒေကို အားထားရမှာကို မတွေ့မမြင်ကြဘဲ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာက အခွင့်အရေးဥပဒေကို ပိုမိုပြီး လေးစားလိုက်နာရခြင်းမျိုး လုပ်နေကြရတယ်။ အဲဒီလို တက်လာမည့် နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်မျိုးဟာ မိမိတိုင်းပြည်အတွက် နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်မူဝါဒ အားနည်းပြီး တစ်ယောက်လာတစ်မျိုး၊ တစ်ဖွဲ့လာတစ်မျိုးနဲ့ လိုက်လံပြုပြင်ရေးဆွဲရတဲ့ ဥပဒေတွေ အမျိုးမျိုးဖြစ်လာပြီး အခြေအမြစ် မပိုင်တဲ့ အခြေခံတိုင်းပြည်အတွက် အခြေခံဥပဒေအစစ်တွေ ပျောက်သွားတတ်တယ်။
အခြေခံဥပဒေအစစ် ဆိုသည်မှာ မိမိလူမျိုးစရိုက်၊ အလေ့အကျင့်၊ တရားနဲ့ လျော်ကန်တဲ့ ဥပဒေပဲ ဖြစ်ရမယ်။ မိမိလူမျိုး အကျင့်စရိုက်နဲ့ မလျော်ညီတဲ့ အခြေခံဥပဒေ များကို ပြဋ္ဌာန်းကျင့်သုံးကြမည်ဆိုလျှင် ထိုဥပဒေကြောင့် နည်းလမ်းတွေ ပျက်စီးပြီး ပြည်သူ တွေပါ အမူအကျင့်တွေ ပျက်စီးကြကုန်တယ်။ လူတွေကို အုပ်ချုပ်တဲ့ပညာရေးဟာ နည်းဗျူဟာပညာရေးစနစ် ဖြစ်သည်ကြောင့် နိုင်ငံရေးနည်းဗျူဟာစနစ်ကို လိုက်နာခြင်း နည်းပညာဖြစ်အောင် နိုင်ငံတော် အခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲသည့်အချိန်မှာ စေ့စေ့စပ်စပ် သေသေချာချာ ရေးဆွဲရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
နည်းပညာ
ဒီနေရာမှာ ဒီလို စကားကို ဆိုချင်ပါတယ်။ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ရဲ့ လွတ်လပ်ရေးဟာ မှန်ကန်တဲ့ အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ လွတ်လပ်ရေးလိုပဲ တန်ဖိုးထားရင် မိမိရဲ့ အမျိုးသားနိုင်ငံရေး မူဝါဒကိုလည်း မိမိရဲ့ လွတ်လပ်ရေးလိုပဲ၊ သို့မဟုတ် မိမိ တိုင်းပြည်လွတ်လပ်ရေးနေ့လိုပဲ တန်ဖိုးထားရမယ်။ နိုင်ငံရေးနည်းပညာဟာ ကမ္ဘာ့အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံပေါင်းစုံအသင်းကြီး မပေါ်ပေါက်မီက နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံရှိတဲ့ နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်အချို့က ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရှိတဲ့ နိုင်ငံတိုင်းကို မိမိ တွေးခေါ်ထားတဲ့ နိုင်ငံရေးမူဝါဒလမ်းစဉ်ကို လိုက်နာကျင့်သုံးနေထိုင် ကြအောင် ပြည်သူလူထုတွေကို သင်ကြားမှုပြုခဲ့တယ်။ သင်ကြားပေးထားတဲ့ နိုင်ငံရေးမူဝါဒ လမ်းစဉ်ဟာ လူမှုဘဝပြောင်းလဲမှု၊ ရပ်တည်မှု ဖွံ့ဖြိုးမှု၊ တိုးတက်မှုမပါတဲ့ နိုင်ငံရေးပညာ ဖြစ်သည့်အတွက်ကြောင့် အချို့နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ဟာ အသုံးမဝင်တော့ဘဲ လူဘုံအလယ်မှာ ပျောက်ကွယ်သွားကြရတယ်။
တာဝန်မဲ့လွန်းတာကြောင့်
ယနေ့တော့ နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု အစီအစဉ်အရ လူတိုင်းနှုတ်ဖျားက ဒီမိုကရေစီသက်သက်ပဲ ဆိုကြပြောကြတယ်။ ဒီမိုကရေစီ ခေတ်ရေစီးကြောင်းအရ ဒီနိုင်ငံရေး မူဝါဒဟာ လူသားဆန်တဲ့ နိုင်ငံရေးလို့၊ ဒါမှမဟုတ် လူသားအားလုံးကို အခွင့်အလမ်းနည်း ကောင်း နည်းမှန်ပေးတဲ့ နိုင်ငံရေးလို့ ဆိုလို့ ဖြစ်၊ မဖြစ် လေ့လာရမယ်။ များသောအားဖြင့် မြန်မာပြည်သူတွေဟာ တစိုက်မတ်မတ် လေ့လာရမယ့် နိုင်ငံရေးအကြောင်းကို နှစ်ပေါင်း များစွာက သင်ကြားရမယ် ဆိုတာကို အလေးမမူ ဂရုမထားဘဲ ခေတ်ရေစီးအတိုင်း သူထ ကိုယ်ထ၊ သူထိုင်ကိုယ်ထိုင် ပုံစံမျိုးနဲ့ နိုင်ငံရေးကို အကင်းမပါးကြတာကြောင့် နိုင်ငံတကာ နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲကြောင့် အလူးအလဲနဲ့ ခံကြရတယ်။
ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် နိုင်ငံရေးအကြောင်းကို ကောင်းကောင်းသိတဲ့ ရှေးခေတ် အဆက်ဆက်က မြန်မာနိုင်ငံရေးပညာကို နားလည်တဲ့ နိုင်ငံရေးပညာရှင်တွေဟာ လူးလူး လွန့်လွန့် နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်တွေ မသင်၊ မပြပေးတာကြောင့် ယနေ့ မြန်မာလူထုတွေဟာ နိုင်ငံရေးအတွေးအမြင်တွေ အားနည်းကြပြီး ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးမြင်ကွင်းကျယ်အလယ်မှာ မျက်နှာ ငယ်ရတယ်။ ဒီလို မျက်နှာငယ်ရလို့ အပြစ်တင်စောဒကတက်တာ မဟုတ်ပါ။ တာဝန်ရှိတဲ့ သူတွေဟာ တာဝန်မဲ့လွန်းတာကြောင့် ပြောရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
သမိုင်းပြသောစကား
ယနေ့လည်း အနယ်နယ်အရပ်ရပ်မှာရှိကြတဲ့ မြန်မာ့လူငယ်တွေဟာ နိုင်ငံရေးအတွေး အမြင် အားနည်းနေကြတာကို တွေ့ရတယ်။ နိုင်ငံရေး အလျင်အမြန် ပြန်လည်နိုးကြားလာ အောင် စည်းရုံးဟောပြောပြရသော လူငယ်အချို့ရဲ့ စကားတွေချည်း ကြားရတော့ အကြမ်း ဖက်မှုမပါတဲ့ နိုင်ငံရေးနည်း၊ သို့မဟုတ် မြန်မာလူမှုဘဝ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းကို ညွှန်ပြနိုင်တဲ့ နိုင်ငံရေးစကားတွေ မပြောတတ် မဆိုတတ် ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရတယ်။
ဝေဖန်ရေးအတိုင်းသာ ပြောရမယ်ဆိုရင်
(၁) အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အတွေ့အကြုံ အားနည်းခြင်း။
(၂) စာပေ၊ ဗဟုသုတ ဆည်းပူးမှု အားနည်းခြင်းကြောင့်
ပြောစကား ဆိုစကားတွေမှာ အညာအဖျင်းတွေပါတယ်။ အတည်စကားကို ဆိုတတ် ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံရေးစကားကို ဆိုနိုင်မယ်။ နိုင်ငံရေးစကားဟာ သမိုင်းပြသောစကား ဖြစ်ရမယ်။ အဆင့်ကျော်ပြီး စိတ်လောလောလားလား ပြောဟောတဲ့ စကားဟာ နိုင်ငံရေး မဟုတ်ပါ။
ခနော်ခနဲ့နိုင်ငံရေး
နိုင်ငံရေးအမြင်ဟာ လူတိုင်းမှာ ရှိဖို့လိုပေမယ့် လူတိုင်း နိုင်ငံရေးကို စိတ်မဝင်စား ပါ။ နိုင်ငံရေးပညာ ဆိုတာ မိမိ နေထိုင်တဲ့ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ရဲ့ အဓိကပညာရေးပါပဲ။ မိမိတိုင်းပြည်ကို ခနော်ခနဲ့နိုင်ငံရေးပညာနဲ့ အုပ်ချုပ်ပြီးနေရင် နိုင်ငံရေးဝါးဝတဲ့သူတွေရဲ့ လက်ချက်ကြောင့်နဲ့ လူမျိုးရော၊ တိုင်းပြည်၊ နိုင်ငံပါ ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်တယ်။ အကြိမ်ကြိမ် အခါခါ ကျွန်သက်ရှည်ရတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဘဝသမိုင်းကို ပြန်ကြည့်ရင် မိမိတိုင်းပြည် ကို အုပ်ချုပ်စီမံတဲ့ မြန်မာပြည်နိုင်ငံရေး အုပ်ချုပ်မှုစီမံမှု အားနည်းနေသည်ကြောင့် ဆိုးကျိုးမှု တွေ အမျိုးမျိုး ခံစားနေရတယ်။ ယခုလည်း မြန်မာနိုင်ငံရေး နည်းပညာစွမ်းအင်ကို တိုးမြှင့် နိုင်ရန် မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးသင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းများ တည်ထောင်ဖန်တီးသင့်လောက် ပြီလို့ မြင်ပါတယ်။ မြန်မာ့နန်းစဉ်အုပ်ချုပ်မှု မြန်မာနိုင်ငံရေး ဗဟုသုတစာပေတွေဟာ ယနေ့တိုင် ထင်ရှားနေဆဲ ရှိပါသေးတယ်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ပညာသင်ကျောင်း ဖွင့်လှစ်မယ် ဆိုရင် လုံလောက်မှု အပြည့်အဝ ရှိပါတယ်။ ဘာကြောင့် စိတ်မဝင်စားကြပါသလဲ။
မြင့်မြတ်တဲ့ ဦးတည်ချက်
နိုင်ငံရေးဆိုတာ ယုတ်မာမှုရဲ့ စွမ်းအားတစ်မျိုး ဖြစ်တာကြောင့် ယုတ်မာမှု စွမ်းအား တွေ မတိုးတက်မီ လူမှုဘဝအဖွဲ့အစည်းတွေကို မလွှမ်းမိုးနိုင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပညာသင်ကျောင်း တစ်ကျောင်း မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းလောကမှာ တည်ထောင်ဖန်တီးသင့်ပါတယ်။ လူမှုအဖွဲ့ အစည်းဟာ ပုံစံတွေ အမျိုးမျိုး ပြောင်းလဲတတ်တယ်။ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းဟာလည်း ပုံစံ၊ စနစ် ပြောင်းလဲနေတယ်။ ပြောင်းလဲမှုအခြေခံသဘောတရားကို နားမလည်ရင် နားလည် သူတွေက လူတွေရဲ့ ပြုမူမှု အချက်အလက်တွေနဲ့ပဲ ခံစားရမယ်။
ပြည်သူတွေဟာ ခေတ်ပညာတွတ်မြောက်မှု များစွာ ရှိဖို့လိုတယ်။ အမြော်အမြင် ရှိဖို့ လိုတယ်။ ခေတ်ပညာ၊ အမြော်အမြင်အားနည်းရင် အုပ်ချုပ်မှု မူဝါဒတစ်ခုခုနဲ့ ထိတွေ့ လာရင် အုပ်စိုးမှုဒဏ် မခံမရပ်နိုင်ဘဲ တစ်ပါးသော အဖွဲ့အစည်းများ အပြစ်တင်ဖွယ်တွေ၊ ဆန့်ကျင်ဘက်တွေ လုပ်လာတတ်တယ်။ စိတ်ပျက်အားလျော့နေတဲ့ ပြည်သူတွေကို ရဲရင့်မှု၊ တည်ကြည်မှု၊ သတ္တိရှိမှုများ နည်းမျိုးစုံ ပညာပေးရမယ်။
ဘယ်သူမဆို စိတ်ဓာတ်ကြံ့ခိုင်မှု ရှိရမယ်။ မြင့်မြတ်တဲ့ ဦးတည်ချက် ထားရမယ်။ မိမိတိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေအနေကို လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်ရမယ်။ တိုင်းပြည်နဲ့ ပတ်သက် လာရင် ဘယ်လိုပဲ ကိုယ်၊ စိတ်ဆင်းရဲမှုတွေ ခံရခံရ အားလုံးအတွက်ဖြစ်အောင် အဲဒီဒုက္ခမျိုး ကို မငြင်းဆန်ဘဲ အကြမ်းမဖက်တဲ့ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းကို ထိုးဖောက်ပြီးတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့ ကြမ္မာကောင်းရောက်အောင် စွန့်စားရမယ်။ စတေးရမယ်။
လောကပဓာန
ဦးတည်ချက်နဲ့ ပတ်သက်လို့ –
(၁) မိမိအကျိုးကို ပဓာနထားသူ
(၂) လောကအကျိုးကို ပဓာနထားသူ နှစ်မျိုး ရှိပါတယ်။
ဦးတည်သူက အကျင့်မှားရင် ဒုစရိုက်သို့ရောက်သွားနိုင်တယ်။ ဒုစရိုက်သို့ ရောက် သွားတဲ့ ဦးတည်ချက်မှန်သမျှဟာ မှန်သောအကျင့်ကောင်း မဟုတ်။ အတ္တပဓာန ဖြစ်ပါတယ်။ လောကပဓာန မဟုတ်ပါ။ ဦးတည်ချက်မှန်သမျှဟာ ဝဋ်ချမ်းသာလို့ ဦးမတည်ရ။ (ဦးတည် ခြင်း မဖြစ်ရ)
လူဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ချင်း တူညီပေမယ့် အလုပ်လုပ်ချင်း မတူညီပါ။ အလုပ် လုပ်ချင်း တူညီသော်လည်း ဦးတည်ချက်ခြင်း မတူညီပါ။ မြင့်မြတ်သောသူက လောကပဓာန ထားတယ်။ လောကကို မသိမ်းပိုက်၊ လောကကို ခုတုံးမလုပ်၊ မျက်နှာဖုံးမလုပ်။ ငါမပါ၊ ငါမထား။
လောကအကျိုးအတွက် ကိုယ်ကို စွန့်သော သတ္တိ ရှိရမယ်။
(၁) စိုးရိမ်ခြင်း။
(၂) ကြောက်ရွံ့ခြင်းတရား မရှိရ။ (မထားရ)
မိမိဘဝ၊ မိမိစည်းစိမ်ကို အများအတွက်ဖြစ်အောင် စွန့်လွှတ်နိုင်ရမယ်။ စိုးရိမ်ခြင်း၊ ကြောက်ရွံ့ခြင်းကြောင့် သတ္တိမဲ့တဲ့ အမှတ်အသားတွေ ဖြစ်လာမယ်။
နိုင်ငံရေးကို လုပ်တဲ့သူဟာ ချစ်စိတ်၊ မုန်းစိတ်၊ တွေဝေစိတ် မထားရ။ မြင့်မြတ် သော အကျိုးတရားကို ဆောင်ရွက်တဲ့သူဟာ (တစ်လမ်း)တစ်ခုတည်းကိုသာ မြင်ရမယ်။ ကြည့်ရမယ်။ ဘောင်ရှိတဲ့သဘော၊ ဘောင်မဲ့တဲ့သဘောကို မြင်ရမယ်။ မြင့်မြတ်တဲ့သူဟာ အရေအတွက် မဟုတ်ပါ။ အရည်အချင်းပါ။
“လောကမှာ အချင်းချင်း ကွဲပြားမှု ရှိ၏။ တူသည် ဟူ၍ မရှိ။ ကွဲပြားကြ၏။ ကံ၊ ဉာဏ်ချင်းလည်း ကွဲပြားကြ၏။ အကျိုးပေးချင်း၊ စရိုက်ချင်းများလည်း ကွဲပြား၏။ တူသောအချက်ကား သံသရာခရီးသည်ချင်း တူ၏။ ဝဋ်ဒုက္ခချင်း တူ၏”
(တောမှီရဟန်း၊ ပါရမီဆယ်ပါး သြဝါဒများ)
စွန့်လွှတ်မှုတရားနဲ့ စိတ်ဓာတ်
သစ္စာဂရဟီ – အကြမ်းမဖက်တဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်ဟာ ဘယ်သူ့ကိုမှ မညှဉ်းပန်းဘဲ လုပ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးအလှကိုသာ ဆင်ခြင်ပြီး ဉာဏ်စွမ်းအကုန် ကြိုးစားနေမှာပါ။ မာန်မာန ထောင်လွှားဖို့၊ ဒဏ်ခံရဖို့အကြောင်း မစဉ်းစားပါ။ ကြောက်လို့ မိမိတာဝန်ကို သွေဖည်သွားမှာ မဟုတ်ပါ။ စွန့်လွှတ်မှုတရားနဲ့ စိတ်ဓာတ် တည်မြဲ (ခိုင်တည်)နေမှာပါ။ သူ့မှာ ခံစားနေရတဲ့ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်တွေကို မည်သို့မည်မျှ ပြင်းပြခံစားနေရပါတယ်လို့ ပြောပြမှာ မဟုတ်ပါ။ နက်ရှိုင်းတဲ့ သတ္တိတွေလည်း ဖော်ပြမှာ မဟုတ်ပါ။
အဲဒီလို စွန့်လွှတ်နိုင်တဲ့ မိမိဘဝတစ်ခုလုံးကို အပြီးအပိုင် အပ်နှံလိုက်သော နိုင်ငံရေး သမားကို ပြည်သူတွေ မကူညီလည်း Civil Disobedience ဆိုတဲ့ သူ့ရဲ့အလုပ်က နောက် မဆုတ်ဘဲ လုပ်နေမှာပါပဲ။
နိုင်ငံရေးအမြင်ဟာ လူတိုင်းမှာ ရှိဖို့လိုပေမယ့် လူတိုင်းနိုင်ငံရေးကို စိတ်မဝင်စားပါ။ နိုင်ငံရေးပညာဆိုတာ မိမိ နေထိုင်တဲ့ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်ရဲ့ အဓိက ပညာရေးပါပဲ။ မိမိတိုင်းပြည်ကို ခနော်ခနဲ့ နိုင်ငံရေးပညာနဲ့ အုပ်ချုပ်ပြီးနေရင် နိုင်ငံရေးပါးဝတဲ့သူတွေရဲ့ လက်ချက်ကြောင့်နဲ့ လူမျိုးရော၊ တိုင်းပြည်၊ နိုင်ငံပါ ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်တယ်။
ကိုးကား။ တောမှီရဟန်း၏ “အဝိဟိံသာနိုင်ငံရေး (၂၀၁၆)၊ စာမျက်နှာ ၇၇-၈၃၊ အဝိဟိံသာနိုင်ငံရေး (၁)” မှကောက်နုတ်ရေးသားဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။
