Categories
စကားလက်ဆောင်

။ သဘောပေါက် ။

။ မမြင်ရတာကို ယုံ
မြင်ရတာကို မယုံ,မသိ,နားမလည်
ကိုယ်တွေ့ဖြစ် ယုံ
ကိုယ်တွေ့မဖြစ်ရင် မယုံ
မသိရင် မယုံတာ ပြဿနာမရှိ
မသိဘဲယုံတာက
ဘယ်လိုပါလဲ?။

။ ဒါပေမဲ့
လူတွေဟာ
မသိမမြင်ကြရတာကိုပဲ
ယုံနေကြတယ်မဟုတ်လား!
အဲဒါကို သဘောပေါက်။

အဲးခိုး
(၂၈.၉.၂၀၂၂) ရက်နေ့။

Loading

Categories
စကားလက်ဆောင်

။ တရွေ့ရွေ့ တမေ့မေ့ ။

။ မိုးရိပ်တိမ်
မိုးတိတ်တိမ်
ကောင်းကင်တိမ်သားနဲ့တော့
မတူပါဘူး။

။ အရိပ်ကနေပြီး
တိမ်စွဲသွားတဲ့အချိန်ကို
ငြိမ်ပြီးကြည့်မိလိုက်တဲ့အခါ
လေပေါ်မှာမြင်ရတဲ့တိမ်
မိုးပေါ်မှာ မြင်ရတဲ့မိုးတိမ်တွေ
တိမ်ခြေ
တိမ်ခြည်
တိမ်လွှာ
တိမ်လိပ်
တိမ်ခိုးတွေကြား
ရွှေတိန်ညင်းငှက်ငယ်လေးက
တိမ်းညွတ်ညွတ်
လှပပ ပါပဲ။

။ သည်နေ့
တိမ်ရယ်
မိုးရယ်
လေရယ်
ငှက်ငယ်ရယ်
လိုက်ဖက်ပါပေတယ်။

။ နောက်တစ်နေ့
တိမ်လွှာကို
စောင့်ကြည့်ပါဦးမယ်။

ဘုန်းသစ်ထူး
(၂၆.၉.၂၀၂၂) ရက်နေ့ညနေချိန်။

Loading

Categories
ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘာသာရေး

။ စာမေးပွဲဖြေဆိုတော်မူကြခြင်း ။

။ ကျောင်းတိုက်တွင်း၊ အစမ်းလေ့ကျင့်ခြင်း။

(ပါဠိပထမပြန်စာမေးပွဲ)
~~~~~~~~~~~~~~~~
(က) ပထမငယ်တန်းနှင့်
(ခ) အခြေပြုမူလတန်းစာမေးပွဲ။

(အဘိဓမ္မာနှင့်ဝိသုဒ္ဓိမဂ်စာမေးပွဲ)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
(က) အဘိဓမ္မာ (ပထမဆင့်) ဖြေဆိုတော်မူကြသည်။

(၂၄.၉.၂၀၂၂) ရက်နေ့။

Loading

Categories
ဆောင်းပါး နိုင်ငံရေး အဲးခိုး

တို့ဘိုးဘွားအမွေစစ်မို့ (၁)

အဲးခိုး

အတွဲ(၁၁)၊ အမှတ်(၂၇)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၄၊ တော်သလင်းလပြည့်ကျော် ၁၄၊ ၂၃-၉-၂၀၂၂၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

စကားချီး 

“လူတန်းစားမဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု တည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားကြတဲ့ တော်လှန်ရေးဟာ ဒေါသနဲ့ မကင်းကြပါဘူး။ မကျေနပ်မှုအမျိုးမျိုးနဲ့ ရှိနေကြမှာပါပဲ။ အလုပ်သမား၊ လယ်သမားတွေကို ပစ္စည်းမဲ့လူတန်းစားတစ်ရပ်အနေနဲ့ ဖော်ပြ (ပြသ)ခဲ့ပေမယ့် ပစ္စည်းမက်ကြတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေရဲ့ လှည့်ကွက်ကတော့ လူတန်းစားပြဋ္ဌာန်းချက်နဲ့ နိုင်ငံရေးအာဏာ လုနေကြတယ်။ ဒါဟာ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံရေးလို့ ရပ်တည်ပြီး ရှုမြင်ကြတယ်။ ရယ်ချင်စရာပါပဲ။

(တောင်ကလေးဆရာတော်)

နိဒါန်း 

“လေပြင်းမုန်တိုင်းတွေကြားမှာ ကျွန်ုပ်တို့အတွက် လွတ်လပ်ခြင်း ရောင်ခြည်တွေ ထွန်းလင်းခဲ့တယ်”ဆိုတဲ့ နိုင်ငံတော်သီချင်းကို သီဆိုခဲ့ကြတဲ့သူတွေဟာ သည်နေ့ထုတ်ပယ်ပစ်လိုက်ပါပြီ။ 

‘ကမ္ဘာမကျေ မြန်မာပြည် တို့ဘိုးဘွားအမွေစစ်မို့ ချစ်မြတ်နိုးပေ’၂ ဆိုတဲ့ မြန်မာပြည်နိုင်ငံတော်သီချင်းကိုလည်း မဆိုချင်ကြတော့ဘဲ (မဆိုကြတော့ဘဲ) လူမှုနိုင်ငံရေး အတွေးအခေါ်တွေကြားမှာ ဦးဆောင်တဲ့ ပါတီနိုင်ငံရေး အင်အားစုတစ်စုဖြစ်ဖို့ ပြယုဂ်ထားဖို့အားထုတ် ကြိုးစားနေကြတဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမားတွေရဲ့ တော်လှန်ရေးဟာ ကမ္ဘာကြီးနောက်ကို ကွေးနေကြပါပြီ။ ထိပ်သီး (ထိပ်တန်း) ရောက်နေကြတဲ့ နိုင်ငံရေးအတွေးသမားတွေလည်း လူထုတော်လှန်ရေးသစ်တွေကို ကြည့်ပြီး တိုင်းပြည်မပြိုကွဲသွားအောင် အားကောင်းမောင်းသန်နေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးကိုးကွယ် အားကိုးမှုတွေလည်း ပြိုကွဲလာပြီဖြစ်တဲ့ မြန်မာပြည်ကြီးဟာ ပြည်သူတွေရဲ့ နှလုံးသားဟာ အာဏာရှင်မဟုတ်တဲ့ ရွံ့ရှာမုန်းတီးမှု ကင်းမဲ့တဲ့ ပြည်သူ့အစိုးရကို ထူထောင်ဖို့ ရွေးချယ်တတ်နေကြပြီလားဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေးတော်လှန်ရေး အတွေးရှိကြရတော့မယ်။

(တောင်ကလေးဆရာတော်)

နိုင်ငံရေးလိမ်လည်မှု ဖန်တီးသူများ 

ကမ္ဘာပေါ်မှာ 

၁။ လုပ်ကြံမှုဇာတ်လမ်းနှင့် 
၂။ စီမံမှုဇာတ်လမ်းတွေ တွေ့ရသလိုပဲ။

လိမ်ညာမှုဇာတ်လမ်းတွေ နိုင်ငံတကာ အကူအညီပေးကြတဲ့ အဖွဲ့တွေ မှာ နိုင်ငံရေးလောကထဲမှာ ဝင်ရောက် ကူညီတာမဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံရေး ရှုပ်ထွေးအောင် ဝင်ရောက် ခြယ်လှယ်နေကြတာ နှစ်ပေါင်းအတော်ကြာနေပါပြီ။ အကြမ်းဖက်အုပ်စုလည်း သူတို့လက်ချက်နဲ့ မကင်းကြသလို တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေနဲ့လည်း သူတို့တွေရဲ့ လှည့်ကွက်တွေနဲ့ မကင်းကြပါဘူး။ အကြမ်းဖက်တွေကို လက်ခံကူညီပေးတဲ့ သာဓကအထောက်အထားတွေ အများအပြားရှိနေကြပြီဆိုတာကို နောက်ကွယ်ကနေ လုပ်ကြံဖန်တီးပေးတဲ့ လုပ်ကြံမှုသမားတွေရဲ့ လုပ်ရပ်တွေဟာ ကမ္ဘာ့အလယ်မှာ မမြင်ချင်လောက်အောင် များပြားနေပြီဆိုတာကိုတော့ ဘယ်သူမှ ငြင်းဆိုကြမယ်မထင်ပါဘူး။ 

အရေခြုံသမား 

ယနေ့ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှာ (ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ကို)ကို ကြည့်လိုက်ရင်ပဲ နိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားတွေ ဦးစားပေးနေကြတယ်။ 

(၁) ဆန္ဒာဂတိ = အလိုဆန္ဒကြောင့် ဖောက်ပြန်ကြတယ်။  
(၂) ဒေါသာဂတိ = ကြမ်းတမ်းခြင်းကြောင့် ဖောက်ပြန်ကြတယ်။ 
(၃) မောဟာဂတိ = အမှားနှင့် အမှန်တရားတွေကို မခွဲခြားနိုင်ဘဲ ဖောက်ပြန်မှုတွေ အကြီးအကျယ် ဖြစ်နေကြတယ်။

ကောင်းကျိုးတရားတွေနဲ့ အမြဲဆန့်ကျင်နေပြီး လုပ်ကိုင်နေကြတယ်။ ပြည်သူတွေရဲ့ အကျိုးကောင်းတွေကို လုပ်ပေးနေသလိုမျိုးနဲ့ ကိုယ်ကျိုးတွေဝိုင်းဖွဲ့ပြီး ရှာကြတယ်။ စုကြတယ်။ မနိုင်မနင်း စည်းစိမ်တွေရကြပေမယ့် ပိုရဖို့ကိုချည်းပဲ အားခဲနေကြတယ်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတော်ရဲ့ အာဏာကို ဒီမိုကရေစီအရေခြုံပြီးတော့ ရယူနေကြတယ်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးလောကကို လေ့လာကြည့်ရင် မြင်နိုင်ပါတယ်။ 

ပေါ်ပြူလာဖြစ်ချင်သူများ 

ယနေ့ မြန်မာပြည်လူထုဟာ စီးပွားရေးတွေ ကျပ်တည်းကြပြီး ကြီး ပွားမှုအမျိုးမျိုး ကျဆင်းနေကြတယ်။ တိုင်းပြည်အတွက် ပြန်လည်ပြီး ကြီးပွား တိုးတက်ကောင်းမွန်လာအောင် လုပ်ပေး နိုင်မယ့်ပုဂ္ဂိုလ်(အစိုးရ)ကို ယုံကြည်မှု ထားပြီး မျှော်လင့်နေကြတယ်။ နိုင်ငံ တော်ကို ဦးဆောင်လာကြတဲ့ အစိုးရ အဆက်ဆက်ရဲ့ အမှားတွေကြောင့် လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးတွေ အမျိုးမျိုးထိုး နှက်ချက်တွေခံနေခဲ့ရတယ်။ တိုင်းပြည် မှာ လူမှုရေးပျက်ကပ်တစ်ခုတည်းမက ဘဲ စီးပွားရေးပျက်ကပ်တွေပါ ကြုံတွေ့ နေရတယ်။ အင်အားကြီးမားတဲ့ နိုင်ငံ တွေရဲ့ အပြုအမူတွေနဲ့ နိုင်ငံရေး ပဋိ ပက္ခတွေ အမျိုးမျိုးဖြေရှင်းနေရတယ်။ အချင်းချင်း ပေါင်းစည်းနိုင်ကြပေမယ့် အမျိုးသားသင့်မြတ်ရေးအတွက် မထိန်းသိမ်းနိုင်ကြဘဲ မပတ်သက်သင့်တဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ ရှုပ်ထွေးနေကြတယ်။ တိုင်းပြည်ရဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်အကြောင်းတို့နဲ့ ထင်ပေါ်ချင်ကြတဲ့ (ပေါ်ပြူလာ) နိုင်ငံရေးသမားတွေက သမ္မတဖြစ်ရေး၊ သြဇာအာဏာ (တိက္ကမ) နိုင်ငံရေးနဲ့ မိမိပါတီ အင်အားကြီးမားရေးအတွက်နဲ့ အလုအယက် ကြိုးစားနေကြတယ်။ ပြည်သူကို တစ်မျိုးပြောပြီး နိုင်ငံရေးကို တစ်ဖက်လှည့်ပြနေကြတယ်။ အကျပ်အတည်း ပေါင်းစုံ ဖြေရှင်းမနိုင်ကြတော့တဲ့အခါ နိုင်ငံတော်ရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာကို ထိန်းသိမ်းချင်တဲ့သူတွေကို ပေးအပ်တယ်။ ဒါဟာ နိုင်ငံရေးလားဆိုတာကို ပြည်သူတွေ တွေးကြည့်ကြပေါ့ကွယ်။ ညီညွတ်ရေးပျက်ပြားလျှင် အခုဆိုရင် အရှင်တို့ တိုင်းပြည်ဟာ အချင်းချင်း မညီညွတ်ရုံသာမက ညီညွတ်မျှ ကိန်းတွေပျက်စီးနေကြတယ်။ အချင်းချင်းလည်း မယုံကြည်နိုင်ကြဘဲ သံသယစိတ်တွေနဲ့ ဆက်ဆံနေထိုင်ကြတယ်။ ရှေးအစဉ်အလာအဆက်ဆက်က ပိုင်ဆိုင်လာခဲ့ကြတဲ့ လူမှုရေးယဉ်ကျေးမှုတွေလည်း ရှေးရိုးစွဲကြီးဆိုပြီး အထင်သေး အမြင်တွေသေးကြလို့ လူမှုရေးယဉ်ကျေးမှုတွေ မထားကြဘဲ မြန်မာနဲ့မတူညီတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေနဲ့ မှားယွင်းနေကြတယ်။ ပြည်သူ ထိန်းပေးသူမရှိကြဘဲ လွတ်လပ်စွာ (ကျင့်ဝတ်မဲ့စွာ) ကျင့်ကြံကြတယ်။ အစိုးရအဖွဲ့အစည်း ဖြစ်ကြတဲ့သူတွေက ဒီမတရားမှုကို ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှု၊ စောင့်ရှောက်မှုတွေ မလုပ်ပေးနိုင်ဘဲ ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုပြီး အားပေးအားမြှောက် ပြုကြတယ်။ မိမိယဉ်ကျေးမှုတရားကို တန်ဖိုးမထားတဲ့လူမျိုးဟာ ဒါမှမဟုတ် လူ့ ယဉ်ကျေးမှုကို တန်ဖိုးမထားတဲ့လူဟာ မကောင်းမှုအကျိုးတရားတွေ အမျိုးမျိုး ခံစားကြရမှာပါပဲ။ လူမှုနိုင်ငံရေးစည်းမျဉ်းကို ဖျက်ဆီးတဲ့သူဟာ အမြဲတမ်းတောက်ပြောင်မယ့်သူမဖြစ်နိုင်ပါ။ အထွေထွေ အကျပ်အတည်းနဲ့ ကြုံတွေ့လာကြရတဲ့ အရှင်တို့တွေဟာ ကယ်တင်သူ၊ ကယ်တင်မယ့်ဝါဒ၊ ကယ်တင်မယ့် အယူသီလတွေ ပြောင်းလဲတဲ့ယုံကြည်မှု စိတ်ဓာတ်မရှိကြရရင်တော့ အချိန်မကြာ အရှင်တို့ တိုင်းပြည်ဟာ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးသွားမှာပါပဲ။ 

ဆုံးရှုံးရခြင်း 

မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအကြောင်းကို ပြန်ကြည့်ပါ။ တိုင်းပြည်ကို ခြယ်မှုန်းနိုင် မယ့် နိုင်ငံရေးမူဝါဒတွေ၊ ရိုးရှင်းလွယ်ကူတဲ့ နိုင်ငံရေးနည်းပညာတွေ၊ မိမိတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုကို လွှမ်းမိုးကာကွယ်နိုင်မယ့် စည်းကမ်းချက်တွေ၊ အများသူငှာ လက်ခံနိုင်မယ့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ အစိုးရအဆက်ဆက်က ဘာမှမလုပ်နိုင်သွားကြပါဘူး။ လူထုတွေကလည်း ရေရှည်ပြောင်းလဲလာမယ့် နိုင်ငံရေး အခင်းအကျင်းတွေကို မမြင်မရှုတတ်သေးတော့ သူတစ်ပါးတိုင်းပြည်က ဖော်ပြနေကြတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးတွေကိုပဲ အားကျမိကြတာအမှန်ပါပဲ။ ရေရှည်ဖြစ်နိုင်စရာများတဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို စိတ်ကူးထဲမှာ ပြောင်းလဲချင်ကြပေမယ့် ဦးဆောင်ကြသူ နိုင်ငံရေးသမားတွေရဲ့ လက်ခံထားခဲ့ကြတဲ့ အစဉ်အလာနိုင်ငံရေး လမ်းစဉ်အမှားတွေကြောင့် စိတ်တိုင်းကျ နိုင်ငံရေးအင်အားဖြစ်မလာကြဘဲ နက်နက်နဲနဲ ခွဲခြားစိတ်ဖြာချက်နိုင်ငံရေး အတွေးတွေ ဆုံးရှုံးခဲ့ကြရတယ်။ 

အာဆီယံဘယ်လဲ 

ယနေ့ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းရောက်တဲ့ တိုင်းပြည်တိုင်းကိုကြည့်လိုက်ပါ။ (ကြည့် လိုက်ရင်) စစ်ပွဲကြီးဖြစ်ပွားမယ့်နေရာ မရှိကြတော့ပါဘူး။

စစ်ပွဲတွေမှာ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု ဘယ်လောက်များပြားနေကြသလဲဆိုတာ ခက်ခက်ခဲခဲ စစ်ဘေးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတဲ့သူတွေကို မေးကြည့်ပါ။ ဒါကြောင့် မြန်မာပြည်မှာ စစ်ပွဲ၊ စစ်တလင်းမပိတ်(မကာ)နိုင်လေသမျှ ကာလပတ်လုံး နိုင်ငံရေးစနစ်ကောင်း တည်ထောင်ဖို့ အခက်အခဲဆုံး ဖြစ်နေကြဦးမှာပါပဲ။ မြန်မာပြည်ထဲမှာ စစ်ပွဲတွေ မပြီးနိုင်လေ နိုင်ငံရေးဝံပုလွေတွေက အကြိုက်တွေ့လေပါပဲ။

စီးပွားရေး အင်အားကြီးလာတဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေက နိုင်ငံရေးကို စည်းကမ်းတကျ မြန်မာပြည်ကို မဆက်ဆံတတ်တော့ ရှုပ်ထွေးမှုတွေ ပိုများလာတယ်။ ပြိုင်ဆိုင်နိုင်တဲ့ နိုင်ငံရေးဆိုတာ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေမှာ မရှိပါဘူး။ ဘုံဝါဒသဘောတူထားကြတဲ့ အာဆီယံ သဘောတူညီချက် (တူညီမှု) တွေဟာလည်း ဒေသအတွက် အင်အားကြီးလာနိုင်မယ့် အသိအမြင်တွေ မတွေ့ရပါဘူး။ ကုန်ကုန် (အကုန်) ပြောရရင် အာဆီယံဒေသထဲမှာ အာဆီယံလူမှုဘဝ ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်နိုင်မယ့် နိုင်ငံရေး အတွေးလှလှရှိကြတဲ့သူတွေ မပေါ်ပေါက်သေးပါဘူး။

(ဆက်ရန်)

အဲးခိုး

Loading

Categories
စကားလက်ဆောင်

။ ကျေနပ်တယ် ။

။ အပေါင်းအဖော်
တစ်ခဏဖြစ်ရတာလည်း
ကျေနပ်တယ်။

။ မိတ်ဖြစ်ဆွေဖြစ်
တစ်ခဏဖြစ်ရတာလည်း
ကျေနပ်တယ်။

။ တစ်ခဏတာ
ဆုံဆည်းရတာလည်း
ကျေနပ်တယ်။

။ တစ်စက္ကန့်လေးသာ
ချစ်ကြရတာလည်း
ကျေနပ်တယ်။

။ တစ်သက်မှာ
တစ်ခဏလေးသာ
အားကိုးရတာလည်း
ကျေနပ်တယ်။

။ အခေါ်အပြော
မရှိကြတော့ပေမယ့်
ကျေနပ်တယ်။

။ မုန်းသွားလို့
မမြင်ချင်ကြတော့ပေမယ့်လည်း
ကျေနပ်တယ်။

။ စိတ်ဆိုးလို့
တသက်သက်လုံး
ပစ်ထားရက်ပေမယ့်လည်း
ကျေနပ်တယ်။

။ အကျည်းတန်
အကျဉ်းတန်
အမျိုးမျိုးလုပ်သွားခဲ့ပေမယ့်လည်း
ကျေနပ်တယ်။

။ နောက်ပိတ်ဆုံး
ဒီအသက်ပါ
ကွပ်မျက်သွားပေမယ့်လည်း
ကျေနပ်ပါတယ်လို့ပဲ ……။

ဘုန်းသစ်ထူး
(၂၂.၉.၂၀၂၂) ရက်နေ့။

Loading

Categories
ရုပ်သံ

PEDU ညီလေးတို့ ဇွဲကပင်မြေ

PEDU ညီလေးတို့ဇွဲကပင်မြေ

တေးရေး – ညီညီလေး (ဘားအံ)
တေးဆို – ညီညီလေး
ရိုက်ညွှန်း – ကော်ပလေ (ပီအီးဒီယူ)
ကင်မရာ – စောမြင့်ဇော် (အလှဒဿန)
တည်းဖြတ် – တေဇာ

တောင်ခိုးတွေဝိုင်း မြူခြေဆိုင်း
တောင်တံတိုင်းကြီးများ ကာဆီးနေ
သွေးချင်းတို့ရဲ့ သည်နယ်မြေ
သံလွင်မြစ်ရေ စီးခါပါတ်ခွေ

ဒေါနတောင်အရှေ့ခြမ်းမှ
လင်းအာရုဏ်ရောင်နီသန်းလို့
ရှုတိုင်းလှပအသွင်တင့်နေ
အေးချမ်းမြမြချစ်စရာ့သည်နယ်မြေ

ဝေးမကွာ တာမထောက်တဲ့
နှေးမကြာလာရောက်လှည့်
တစ်ခေါက်တော့လာခဲ့ပါအဆွေ
ရှုခင်းတွေစုံလင်ပေညီလေးတို့ရဲ့ ကရင်ပြည်နယ်မြေ

သံလွင်တံတားကိုဖြတ်ခါကျော်ရင်
ဇွဲကပင်ဆံတော်စေတီမြတ်ကို
ထင်ရှားစွာဘဲ ဖူးတွေ့နိုင်ပေ

တောင်ကလေးကိုလာခဲ့အဆွေ
သာယာအေးချမ်းဘေးမသန်းတဲ့နယ်မြေ
မြရတနာ စေတီထူး
တောင်တော်ဦးမှာ ကြည်နူးသပ္ပါယ်နေ

တောင်ကလေးကို လာခဲ့အဆွေ
သာယာအေးချမ်းဘေးမသန်းတဲ့နယ်မြေ
မြရတနာ စေတီထူး
တောင်တော်ဦးမှာ ကြည်နူးသပ္ပါယ်နေ

ဘားအံမြို့ အလွန်အရှေ့နားမှာ
ကျောက်ကံလာဘ်ဘုရားလဲ ဖူးတွေ့နိုင်မယ်လေ

ဟေး ပြည်နယ်ပွဲတော် နွှဲကာပျော်
တစ်နှစ်တစ်ခါ ကျင်းပလို့နေ
ဇွဲကပင်မြေကို လှမ်းခဲ့ပါအဆွေ

ဒုံးယိမ်းအကနဲ့ ရွှင်ပျော်နေ
နွှဲဆင်ကြတဲ့ပြည်သူတွေ
နှစ်သစ်ဆို အခါသမယ
ကျန်းမာပါစေ တောင်းဆုခြွေ

ဖားစည်သံတွေ တဝေဝေ
ဒို့တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေ
ခေတ်ပြောင်းကာနေသည်ကာလမှာ
ဒို့ပြည်သူတွေငြိမ်းချမ်းပါစေ

တောင်ခိုးတွေဝိုင်း မြူခြေဆိုင်း
တောင်တံတိုင်းကြီးများ ကာဆီးနေ
သွေးချင်းတို့ရဲ့ သည်နယ်မြေ
သံလွင်မြစ်ရေ စီးခါပါတ်ခွေ

ဒေါနတောင်အရှေ့ခြမ်းမှ
လင်းအာရုဏ်ရောင်နီသန်းလို့
ရှုတိုင်းလှပအသွင်တင့်နေ
အေးချမ်းမြမြချစ်စရာ့သည်နယ်မြေ

ဝေးမကွာ တာမထောက်တဲ့
နှေးမကြာလာရောက်လှည့်
တစ်ခေါက်တော့လာခဲ့ပါအဆွေ
ရှုခင်းတွေစုံလင်ပေညီလေးတို့ရဲ့ ကရင်ပြည်နယ်မြေ

သံလွင်တံတားကိုဖြတ်ခါကျော်ရင်
ဇွဲကပင်ဆံတော်စေတီမြတ်ကို
ထင်ရှားစွာဘဲ ဖူးတွေ့နိုင်ပေ

တောင်ကလေးကိုလာခဲ့အဆွေ
သာယာအေးချမ်းဘေးမသန်းတဲ့နယ်မြေ
မြရတနာ စေတီထူး
တောင်တော်ဦးမှာ ကြည်နူးသပ္ပါယ်နေ

တောင်ကလေးကို လာခဲ့အဆွေ
သာယာအေးချမ်းဘေးမသန်းတဲ့နယ်မြေ
မြရတနာ စေတီထူး
တောင်တော်ဦးမှာ ကြည်နူးသပ္ပါယ်နေ

ဘားအံမြို့ အလွန်အရှေ့နားမှာ
ကျောက်ကံလာဘ်ဘုရားလဲ ဖူးတွေ့နိုင်မယ်လေ

ဟေး ပြည်နယ်ပွဲတော် နွှဲကာပျော်
တစ်နှစ်တစ်ခါ ကျင်းပလို့နေ
ဇွဲကပင်မြေကို လှမ်းခဲ့ပါအဆွေ

ဒုံးယိမ်းအကနဲ့ ရွှင်ပျော်နေ
နွှဲဆင်ကြတဲ့ပြည်သူတွေ
နှစ်သစ်ဆို အခါသမယ
ကျန်းမာပါစေ တောင်းဆုခြွေ

ဖားစည်သံတွေ တဝေဝေ
ဒို့တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေ
ခေတ်ပြောင်းကာနေသည်ကာလမှာ
ဒို့ပြည်သူတွေငြိမ်းချမ်းပါစေ

ဟေး ပြည်နယ်ပွဲတော် နွှဲကာပျော်
တစ်နှစ်တစ်ခါ ကျင်းပလို့နေ
ဇွဲကပင်မြေကို လှမ်းခဲ့ပါအဆွေ

ဒုံးယိမ်းအကနဲ့ ရွှင်ပျော်နေ
နွှဲဆင်ကြတဲ့ပြည်သူတွေ
နှစ်သစ်ဆို အခါသမယ
ကျန်းမာပါစေ တောင်းဆုခြွေ

ဖားစည်သံတွေ တဝေဝေ
ဒို့တိုင်းရင်းသားပြည်သူတွေ
ခေတ်ပြောင်းကာနေသည်ကာလမှာ
ဒို့ပြည်သူတွေငြိမ်းချမ်းပါစေ

Loading

Categories
ကရင်လူမျိုး တောင်ကလေးဆရာတော် (တောမှီရဟန်း) ရေးသားသော စာအုပ်များ ဘာသာဗေဒ ဝါစဿရဗေဒ (စကားသံလေ့လာမှုပညာရပ်)

အရှေ့ပိုးကရင်ဘာသာစကား၏ စကားသံဖွဲ့ပုံ

အရှင်ပညာသာမိ၏ “မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံနှင့် စာပေ၊ စာမျက်နှာ ၉၈-၁၀၀၊ အခန်း (၄) အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ စာပေအက္ခရာများ၊ ၄(က)။ ပိုးကရင်စာပေသမိုင်း” မှပြန်လည်ရေးသားဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

ကရင်ဘာသာစကား၌ အသံအနိမ့်၊ အလတ်၊ အမြင့်ဟူ၍ ရှိသည်။ စာရေးရာ၌ အသံအလေးညွှန်းရန် ပျူ၊ မြန်မာ၊ မွန်များကဲ့သို့ပင် အစက်ဗိန္ဒုလုံးကလေးများကို အသုံးပြုကြသည်။

ရှိုပိုးကရင်တို့၏ စကားတွင် အသံအနိမ့်အမြင့်ကိုလိုက်၍ စကားလုံး အဓိပ္ပာယ် ပြောင်းလဲသွားတတ်သည်။ ပုံစံအားဖြင့် ‘အ’ သရ၏ အုပ်စုကို ပြောင်းလဲတတ်သော အသံအနိမ့်အမြင့်ကို စိစစ်လျှင် အာ၊ အာ့၊ အာႋ၊ အး ဟူ၍ အသံပြောင်းလေးမျိုးကို တွေ့နိုင်သည်။ အာမှာ မြန်မာအသံထွက် အာနှင့်တူသည်။ အာ့မှာ မြန်မာအသံထွက် အာ့နှင့် တူသည်။ အာႋမှာ ထူးခြားသည်။ ယင်းအသံထွက်မှာ မြန်မာအသံထွက် အာနှင့် အား ဟူသော အသံတို့ ကြားတွင်ရှိသော အသံတစ်သံ ဖြစ်သည်။ ယင်းအသံမှာ မြန်မာတွင် မရှိပေ။ အး မှာ မြန်မာအသံထွက် အားနှင့် တူသည်။

အသံအလေးအပေါ့ပြောင်းသဖြင့် ဖော်ပြပါအတိုင်း စကားလုံး အဓိပ္ပာယ်ပြောင်းလဲသွားသည် –

ပိုးကရင်အသံထွက်သံမြန်မာအသံထွက်
ဏာ (အာသရ)ငှက်ကြီးတောင်ဓား၊ သန်လျက်ဓားရှည်
ဏာ့ (အာ့သရ) နှာခေါင်း
ဏာႋ (အာႋသရ) နားရွက်
ဏး (အားသရ) ရေတွက်သည်
ဆာ (အာသရ) ပိုက်ကွန်
ဆာ့ (အာ့သရ) နာသည်
ဆာႋ (အာႋသရ)ပြောသည်
ဆး (အားသရ) အစားအစာ

ဤသို့ ဖော်ပြချက်မှာ အာသရ၏ ပြောင်းလဲချက်အချို့ပင် ဖြစ်သည်။ ‘အူ’ သရအသံ အုပ်စုပြောင်းလဲချက်များလည်း ရှိသည်။ ယင်း အူသရအသံ အုပ်စုမှာလည်း အစက်-ဗိန္ဒုလုံးများကို သုံးခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အသံအနိမ့်အမြင့်အရ အဓိပ္ပာယ် ပြောင်းလဲသွားသည်ကို တွေ့မြင်ရသည်။

အူ-အူ့-အူႋ-အူး ဟူသော အူးသရ အုပ်စုတွင် အူမှာ မြန်မာအသံထွက် အူနှင့် ဆင်တူသည်။

အူ မှာမြန်မာအသံထွက် အူနှင့် ဆင်သည်။

အူ့ မှာ မြန်မာအသံထွက် အူ့နှင့် ဆင်သည်။

အူႋ မှာ မြန်မာအသံထွက် ‘အူ’ နှင့် ‘အူး’ တို့၏အကြားတွင်ဖြစ်သော ကြားသံဖြစ်သည်။

အူး မှာ မြန်မာအသံထွက် အူးနှင့် ဆင်သည်။

ဤ အူ သရအုပ်စုတွင် အစက် ဗိန္ဒုကို သုံးသဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အသံ အနိမ့်၊ အမြင့်၊ အလေး၊ အပေါ့ကြောင့် စကားလုံးတစ်လုံး၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ ဖော်ပြပါအတိုင်း ပြောင်းလဲသွားသည် –

ပိုးကရင်အသံထွက်မြန်မာအဓိပ္ပာယ်
ဆူ (အူသရ)ဆိုင်ဆူခေါ်သော ဒိုင်းအကတစ်မျိုး
ဆူ့ (အူ့သရ) ရေလောင်းသည်။ စာရေးသည်။
ဆူႋ (အူႋသရ) ရေတိမ်သည်။
ဆူး (အူးသရ)ဆူးပင်မှ ဆူးများ

အလားတူပင် အခြားသရအုပ်စုများသည်လည်း အသံ အလေး အပေါ့ကိုလိုက်၍ အဓိပ္ပာယ်ပြောင်းလဲချက်ရှိသည်။

ရှင်းလင်းချက်

၁။ ဆး ကို အဆး ဟူ၍လည်း ခေါ်သည်။

အရှေ့ပိုးကရင်ဘာသာစကားနှင့် ပတ်သက်သည့်ဆောင်းပါးများ

အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုး သုံးစွဲပြောဆိုသော ဘာသာစကား၏ ဝါကျတည်ဆောက်ဖွဲ့စည်းပုံ – မဟာပညာ (mahar.asia)

Loading

Categories
စကားလက်ဆောင်

။ မေမေအချစ် ဖေဖေအချစ် ။

။ ဆံရစ်ဝိုင်း
ဝိုင်းချစ်ဝိုင်း
ဝိုင်းစက်ဝိုင်းတဲ့
အရိုင်းပန်းလေးတစ်ပွင့်။

။ လမင်းတို့ရဲ့ကြယ်လေး
ကြယ်လေးတို့ရဲ့လမင်း
ကမ္ဘာမှာ
ကြယ်နဲ့လမင်း။

။ မေမေက ကြယ်စင်
ဖေဖေက လမင်း
သားသားက မြေပြင်ပန်းခင်း။

။ ဖေဖေအား
သားအတွက် အားအင်
မေမေအား
သားအတွက် ဂန္ထဝင်
သားရွှေစင်ဖြစ်ရမယ်တဲ့
ကြည်နူးခဲ့ မေမေ့ဘဝင်
​အေးမြတဲ့ ဖေဖေ့ဘဝင်။

။ မေတ္တာရေစင်
ချိုမြအေးကြည်
မိခင်ဖခင်
ကျေးဇူးဂုဏ်အင်ကို
ကြည်လင်အေးအေး
လမင်းလေးလို
ဖြူစင်ဖွေးဖွေး
ကြယ်စင်လေးလို
လေးမြတ်ပူဇေ
ဦးတင်လေ၏
ကြယ်တွေလတွေ သာပါစေ
လတွေကြယ်တွေ ဖြာပါစေ။

။ တမ်းတမ်းတတ
သတိရသည်
လမင်းကြယ်စင် မေမေသို့
ကြယ်စင်လမင်း ဖေဖေသို့
မေမေအချစ် မမေ့ဘူး
ဖေဖေအချစ် မမေ့ဘူး
နေ့စဉ်မပြတ် ဦးတော်ဖူး။

ဘုန်းထူးသစ်
(၁၄.၉.၂၀၂၂) ရက်နေ့ညနေခင်းချိန်။

Loading

Categories
ကရင်လူမျိုး စာအုပ်ကောက်နုတ်ချက်များ တောင်ကလေးဆရာတော် (တောမှီရဟန်း) ရေးသားသော စာအုပ်များ ဘာသာဗေဒ

အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုး သုံးစွဲပြောဆိုသော ဘာသာစကား၏ ဝါကျတည်ဆောက်ဖွဲ့စည်းပုံ

အရှင်ပညာသာမိ၏ “ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံနှင့် စာပေ၊ စာမျက်နှာ ၉၇-၉၈၊ အခန်း (၄) အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ စာပေအက္ခရာများ၊ ၄(က)။ ပိုးကရင်စာပေသမိုင်း” မှပြန်လည်ရေးသားဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။

ကရင်လူမျိုးအတွင်း၌ မျိုးနွယ်စုများ များစွာရှိသည်။ ကရင်မျိုးနွယ်စုများနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အမျိုးမျိုးခွဲခြားဖော်ပြမှုများ ရှိကြသည်။ သို့သော် ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ (၁၈) ကြိမ်မြောက် ပြည်ထောင်စုနေ့တွင် လမ်းစဥ်ပါတီ တိုင်းကြီးကြပ်ရေးကော်မတီ တိုင်းခွဲ (၁၀) ကော်သူးလေနယ်မှ တင်ပြသော “ တိုင်းရင်းသား ကရင်လူမျိုးများအကြောင်း” စာတမ်းတွင် ကရင်မျိုးနွယ်စုများကို (၁၁) မျိုး ခွဲခြားဖော်ပြသည်။ ၎င်းတို့မှာ စကောကရင်၊ ပိုးကရင်၊ ပကူးကရင်၊ ဘွဲကရင်၊ မော်နေပွာ ခေါ်သော ပကူးကရင်အနွယ်ဝင်၊ သလယ်ပွာဟုခေါ်သော ပကူးအနွယ်ဝင်၊ ကယ်ခိုဟုခေါ်သော ပကူးအနွယ်၊ ကယ်ဘားဟုခေါ်သော ဘွဲကရင်အနွယ်ဝင်၊ ပလေချီးဟုခေါ်သော ဘွဲကရင်အနွယ်ဝင်၊ မိုးပွားနှင့် ကရင်ဖြူတို့ ဖြစ်သည်။

ကရင်လူမျိုး သုံးစွဲပြောဆိုသော ဘာသာစကား၏ ဝါကျတည်ဆောက် ဖွဲ့စည်းပုံ မြန်မာဘာသာစကား ပြောဆိုရေးသားရာတွင် အသုံးပြုသော ပုံစံနှင့် ကွာခြားသည်။
ဥပမာ –

“ ဘကြီးသည် ထမင်းကို စားသည်။” ဆိုသော ဝါကျတစ်ခုကို ပိုးကရင်တို့က အောက်ပါအတိုင်း ကတ္တား၊ ကြိယာ၊ ကံ အစီအစဥ်ဖြင့် “ ဘကြီး စား ထမင်း” ဟူ၍ ဝါကျဖွဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။

ကတ္တားကြိယာကံ
မင်စဝ်အင်းမေဝ်
ဘကြီးစားထမင်း

မြန်မာတို့ကမူ အောက်ပါ ကတ္တား၊ ကံ၊ ကြိယာ အစီအစဥ်ဖြင့် “ ဘကြီးသည် ထမင်းကို စားသည်။” ဟူ၍ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ထားသည်။

ကတ္တားကံကြိယာ
ဘကြီးထမင်းကိုစားသည်။

ရှင်းလင်းချက်

၁။ ကရင်ပြည်နယ်

Loading

Categories
နိုင်ငံရေး ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ၏ ပထဝီနိုင်ငံရေးအနေအထားအရ အရေးပါမှု 

“အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့သူဟာ အာရှတိုက်ကို စိုးမိုးလိမ့်မယ်။ ဒီသမုဒ္ဒရာက ကမ္ဘာ့ပင်လယ်ကြီး ၇ ခုရဲ့ အဓိကသော့ချက်ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။ အနာဂတ်ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ကြမ္မာကို ဒီရေပြင်ပေါ်မှာ အဆုံးအဖြတ်ပေးကြလိမ့်မယ်။”

၁၈၉၇, အဲလ်ဖရက်ဒ် သေယာ မဟန်း
(၁၉ ရာစု၏ အရေးအပါဆုံး အမေရိကန် ဗျူဟာမှူး (ခ) ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်) 
(Ghosh, 2011)

မှတ်ချက် ။ ။ Seven Seas ပင်လယ်ကြီး ၇ ခုသည် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာနှင့် အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာများအား တောင်၊ မြောက် နှစ်ပိုင်းခွဲခြမ်းထားပြီး ကမ္ဘာ့သမုဒ္ဒရာကြီး ၅ ခုကိုတင်စား၍ ခေါ်ဝေါ် သောအသုံးအနှုန်းဖြစ်သည်။ အာရဗ်လူမျိုးတွေအနေနဲ့ကတော့ သူတို့ရဲ့အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသကနေ တရုတ်ပြည်ကိုကုန်သွယ်ရန်သွားဖို့ ဖြတ်သန်းသွားရတဲ့ ပင်လယ်ကြီး ၇ ခုကို ဆိုလိုပါသည်။ 

String of Pearls Strategy

(ပုလဲကြိုး မဟာဗျူဟာ)

String of Pearls Strategy (ပုလဲကြိုး မဟာဗျူဟာ)

အထက်ပါပုံမှာမြင်တွေ့ရတဲ့အတိုင်း အာရှအရှေ့ဘက် တရုတ်ပြည်မကြီး၊ ဟောင်ကောင်၊ ဟန်နန်းပြည်နယ်ကနေစပြီး၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ထိုင်း၊ မြန်မာစတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေ၊ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်၊​ သီရိလင်္ကာ၊ မော်လဒိုက်၊ ပါကစ္စတန်၊ အိုမန်ကနေမှ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ ဂျီဘူတီ၊ ဆူဒန်ကနေ တောင်/မြောက် အာဖရိကနိုင်ငံတွေအထိကို ရေကြောင်းကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးတွေ ပြုလုပ်လျှက်ရှိပါတယ်။ (Aneja, 2015)

အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးအကဲခတ်လေ့လာသုံးသပ်သူတို့ကတော့ ဒါဟာ မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် အနှောင့်အယှက်တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်နေကြပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ကတော့ ဝေဖန်သုံးသပ်မှုတွေကို တုံ့ပြန်မနေဘဲ မိမိတို့ ပွင့်လင်းစွာကြွေးကြော်ထားတဲ့ ရပ်ဝန်းနဲ့လမ်းကြောင်း စီမံကိန်း (ခေတ်သစ်ပိုးလမ်းမကြီးစီမံကိန်း) အတွက်သာ တစိုက်မတ်မတ် ဦးတည်လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ 

၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာတော့ အမေရိကန်နိုင်ငံရေး သုတေသီတွေက ဒါကို တရုတ်ရဲ့ ပုလဲကြိုးမဟာဗျူဟာ (String of Pearls Strategy) ဆိုပြီး စတင်အဆိုပြုတင်စားခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြပါတယ်။ 

လက်ရှိမှာ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံရဲ့ ဟမ်ဘန်တိုတာဆိပ်ကမ်း (Hambantota Port) ကိုတော့ တရုတ်အစိုးရပိုင် ကုမ္ပဏီ (China Merchants Port Holdings Company Limited (SEHK: 144)) က ၉၉ နှစ် သက်တမ်းစာချုပ်နဲ့ ငှားရမ်းထားပြီး ပါကစ္စတန်ရဲ့ ဂဝါဒါဆိပ်ကမ်း (Gwadar Port) ကိုတော့ တရုတ်အစိုးရပိုင် ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ (China Overseas Port Holding Company (COPHC)) က ဦးစီးလည်ပတ်လျှက်ရှိပါတယ်။ (The Diplomat, 2017) (Harris, 2019)

စိန်လည်ဆွဲ မဟာဗျူဟာ

(Necklace of Diamond Strategy)

စိန်လည်ဆွဲ မဟာဗျူဟာ (Necklace of Diamond Strategy)

ထိုကဲ့သို့ တရုတ်ရဲ့ အိန္ဒိယကို ရစ်ပတ်သွယ်ဝိုက်ပြီး လုပ်ဆောင်သွားတာကို တန်ပြန်သည့်အနေနဲ့ အိန္ဒိယဘက်ကလည်း စိန်လည်ဆွဲ မဟာဗျူဟာဆိုပြီး အထက်ပါပုံအတိုင်း ကုန်သွယ်ရေး၊ သံတမန်ရေးစတာတွေနဲ့ ပြန်လည်စီမံလုပ်ဆောင်ပါတယ်။ 

အိုမန်ရဲ့ ဒူကမ်ဆိပ်ကမ်း (Duqm Port)၊ အီရန်ရဲ့ ချဘဟာဆိပ်ကမ်း (Chabahar Port) ကနေမှ တရုတ်မြောက်ဘက် မွန်ဂိုလီးယား၊​ အရှေ့ဘက်က ဂျပန်၊ အရှေ့တောင်ဘက်က ဗီယက်နမ်၊ စင်ကာပူ၊ အင်ဒိုနီးရှားကနေမှ ဟိုးအရှေ့အာဖရိက အစမ်းရှင်းကျွန်းစုတွေထိဖြစ်ပါတယ်။ (Zhou, 2021)

လက်ရှိမှာ အီရန်ရဲ့ ချဘဟာဆိပ်ကမ်း (Chabahar Port) ကိုတော့ အိန္ဒိယအစိုးရပိုင်ကုမ္ပဏီ ဖြစ်တဲ့ (India Ports Global Pvt Ltd) က ဦးစီးလည်ပတ်လျှက်ရှိပါတယ်။

အိန္ဒိယဟာ မွန်ဂိုလီးယား၊ ဂျပန်တို့နဲ့ ဘာသာရေးသမိုင်းကြောင်းအစဥ်အလာတွေရှိခဲ့ကြတယ်။ တစ်ချိန်က အိန္ဒိယဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာပြုတွေဟာ မွန်ဂိုလီးယားကိုရောက်ရှိခဲ့ကြတဲ့အတွက် လက်ရှိမှာမွန်ဂိုလီးယားဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အများဆုံးရှိနေပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ အိန္ဒိယဟာ မွန်ဂိုလီးယားမှာ စွမ်းအင်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးတည်ဆောက်မှုတွေကိုလည်းလုပ်ဆောင်လျှက်ရှိတယ်။ (ANI, 2022)

(ANI, 2022)

အိန္ဒိယနဲ့ ဂျပန်တို့ဟာလည်း အာရှမှာ အကြီးဆုံးနဲ့ သက်တမ်းအကြာဆုံး ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများလည်းဖြစ်ကြပါတယ်။ လတ်တလောမှာလည်း မာရူတီ-စူဇူကီးကားကုမ္ပဏီ (Maruti Suzuki India Limited) ဟာ တတိယမြောက်ကားစက်ရုံကို အိန္ဒိယမှာထပ်မံဖွင့်လှစ်မည့်အပြင် စူဇူကီးကားကုမ္ပဏီရဲ့ သုတေသနနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး (Research and Development) ဌာနကိုလည်း အိန္ဒိယမှာလျှပ်စစ်ကားထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်နိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေပါတယ်။ (Express News Service, 2022) (Shah, 2022)

(Express News Service, 2022)

အိန္ဒိယ၏ ငါးမျှားချိတ်နှစ်ခု မဟာဗျူဟာ

(Double Fish Hook strategy)

အိန္ဒိယ၏ ငါးမျှားချိတ်နှစ်ခု မဟာဗျူဟာ (Double Fish Hook strategy)

ထို့အပြင် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာရဲ့ ရေပြင်ကို စိုးမိုးနိုင်ရေးအတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေနဲ့ အောက်ပါနိုင်ငံတွေနဲ့  စစ်ဘက်ဆိုင်ရာနဲ့ သံတမန်ရေးရာလုပ်ဆောင်မှုတွေကို စဥ်ဆက်မပြတ်ပြုလုပ်လျှက်ရှိနေတယ်။ (Jha, 2020)

အရှေ့ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ်

အရှေ့ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ် (Eastern Fish Hook) မှာတော့ အိန္ဒိယပိုင် အန္ဒမန်နဲ့ နီကိုဗာကျွန်းစု (Andaman and Nicobar Islands) ကနေမှ အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ ဆဘန်းဆိပ်ကမ်း (Sabang Port)၊ သြစတေးလျပိုင် ကိုးကိုစ် (ကီးလင်း) ကျွန်းစု (Cocos Islands) တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဆဘန်းဆိပ်ကမ်းကတော့ အနောက်ဘက်ခြမ်းကလာရင် မလက္ကာရေလက်ကြားထဲမဝင်ခင် မလေးကျွန်းစုတွေထဲမှာရှိတဲ့ ပထမဆုံးဆိပ်ကမ်းတစ်ခုဖြစ်တယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ ကိုးကိုစ်ကျွန်းစုတွေမှာရှိတဲ့ ရေတပ်နဲ့ စစ်စခန်းတွေကို တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက်ရဲ့ အပြန်အလှန်အသုံးပြုနိုင်မှုအတွက် သြစတေးလျနဲ့သဘောတူညီချက်တွေ (Mutual Logistics Support Arrangement, MLSA) ထားရှိထားကြပါတယ်။ (Australian Government Defence, 2020)

အနောက်ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ်

အနောက်ဘက်ခြမ်း ငါးမျှားချိတ် (Western Fish Hook) မှာတော့ အိုမန်ရဲ့ ဒူကမ်ဆိပ်ကမ်း (Duqm Port, Oman) ကနေစပြီး အာဖရိကတိုက်အရှေ့ဘက်ခြမ်းမှာရှိတဲ့ ဆေးရှဲ (Seychelles) ပိုင် အစမ်းရှင်းကျွန်းစု (Assumption Islands)၊ ပြင်သစ်ပိုင် ရီယူနီယန်ကျွန်းစု (Reunion Islands) နဲ့ မောရစ်ရှ (Mauritius) တို့ပဲဖြစ်ကြပါတယ်။ 

ငါးမျှားချိတ်ဆူးချွန်နှစ်ခု ဆုံမှတ်

ငါးမျှားချိတ်ဆူးချွန်နှစ်ခု ဆုံမှတ်နေရာကတော့ အမေရိကန်ရေတပ်စစ်စခန်းကိုငှားရမ်းထားသော ယူကေပိုင် ဒီယာဂိုဂါစီယာ၊ ချာဂိုစ်ကျွန်းစု (Diego Garcia, Chagos Islands) နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အိန္ဒိယနဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ Logistics Exchange Memorandum of Agreement (LEMOA) သဘောတူညီချက်ကိုချုပ်ဆိုထားကြတာဖြစ်ပြီး စာချုပ်ရဲ့အခြေခံအချက် (၃) ချက်ကတော့ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ 

  1. Logistics Support Agreement (LSA) 
  2. Communications Interoperability and Security Memorandum of Agreement (CISMOA) 
  3. Basic Exchange and Cooperation Agreement for Geo-spatial Cooperation (BECA)

စစ်ဘက်ဆိုင်ရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ၊ လေ့ကျင့်မှုတွေ၊ လူသားချင်းကိုယ်ချင်းစာနာမှုအထောက်အပံ့တွေ၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ဆောင်မှုတွေ၊ တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက်ရဲ့ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအဆောက်အဦးတွေကိုလည်း အပြန်အလှန်အသုံးပြုနိုင်မှုစတဲ့ အချက်တွေလည်းပါရှိပါတယ်။ (BYJU’S, 2021)

အန္ဒမန်နဲ့ နီကိုဗာကျွန်းစု

(Andaman and Nicobar Islands)

Andaman and Nicobar Islands

ဒီ ငါးမျှားချိတ်နှစ်ခု မဟာဗျူဟာရဲ့ အခရာအကျဆုံးနေရာကတော့ အန္ဒမန်ကျွန်းစုနေရာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ပုံမှာမြင်ရတဲ့ အတိုင်း အန္ဒမန်ကျွန်းစုတွေရဲ့တောင်စွန်းစွန်းမှာရှိတဲ့ နာကဗာရီကျွန်းစု (နီကိုဗာကျွန်းစု) တွေဟာ မလက္ကာရေလက်ကြားရဲ့ ဝင်ပေါက်တည့်တည့်မှာရှိတဲ့ အတွက် ရေကြောင်းကုန်သွယ်ရေးအတွက် အရေးပါတဲ့နေရာတစ်နေရာဖြစ်နေပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ အိန္ဒိယအစိုးရဟာ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို စတင်လုပ်ဆောင်နေပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ထို့အပြင် ဂျပန်နိုင်ငံမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများလည်းရှိနေပါပြီ။ 

“ဗြိတိသျှပါလီမန်တွင် ပြုလုပ်သော ၁၉၃၅ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ အက်ဥပဒေအရ အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာနိုင်ငံကိုခွဲလိုက်ရာတွင် အန္ဒမန်ကျွန်းစုမှာ အိန္ဒိယပိုင်နက်တွင်ကျရောက်ခဲ့၏။ အမှန်စင်စစ်သော်ကား ပထဝီဝင်အနေအထားအရ ကပ္ပလီကျွန်းစုသည် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံပိုင် ဖြစ်သင့်ပေသည်။”

(Wikipedia contributors, 2021)

Karen People of Andaman and Nicobar Islands

အက်ဒမန်ကျွန်းစုပေါ်တွင် အခြေချနေထိုင်သော ကရင်လူမျိုးများ 

လက်ရှိမှာတော့ အန္ဒမန်ကျွန်းစုပေါ်မှာ တစ်ခြားလူမျိုးစုများအပြင် ကရင်လူမျိုးစု ၂၆၀၀ ကျော်ကျော်ခန့် နေထိုင်လျှက်ရှိပါတယ်။ 

အန္ဒမန်ကျွန်းပေါ်တွင် နေထိုင်နေကြသော ကရင်လူမျိုးတို့၏ပုံရိပ်တစ်ချို့ကို ဖော်ပြလိုက်ရပါတယ်။

အန္ဒမန်ကျွန်းပေါ်မှ ကရင်ရိုးရာအတိုင်းတည်ဆောက်ထားသည့်
ခရီးသွားဧည့်ရိပ်သာတစ်ခု Koh Hee: Island Home

“ A Karen by blood, a true Indian by heart.”

Naw Jacquelyn Jack – YouTube
Thanks to NABARD R.O Port Blair for training on traditional bag and dress making....
ကရင်လွယ်အိတ်များ ဂျပ်ခုတ်ရက်လုပ်နေပုံ

အန္ဒမန်ကျွန်းပေါ်မှာ ကရင်လူမျိုးစုများအကြောင်းကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဆက်လျှက်ဖတ်ရှု့နိုင်ပါသည်။ 

အိန္ဒိယပိုင် အက်ဒမန်ကျွန်းစုပေါ်တွင် အခြေချ နေထိုင်သော ကရင်လူမျိုး ၂၆၀၀ ကျော်ရှိ – မဟာပညာ (mahar.asia)

References

Aneja, A. (2015, January 20). China steps up drive to integrate Africa with Maritime Silk Road. The Hindu. Retrieved August 29, 2022, from https://www.thehindu.com/news/international/world/china-steps-up-drive-to-integrate-africa-with-maritime-silk-road/article6802385.ece

ANI. (2022, April 12). India-Mongolia come up as closes partners amid Russia-Ukraine war. ANI News. Retrieved August 29, 2022, from https://www.aninews.in/news/world/asia/india-mongolia-come-up-as-closes-partners-amid-russia-ukraine-war20220412060407/

Australian Government Defence. (2020, June 4). Australia and India sign Defence arrangement. Retrieved August 29, 2022, from https://www.minister.defence.gov.au/minister/lreynolds/media-releases/australia-and-india-sign-defence-arrangement

BYJU’S. (2021, March 22). Logistics exchange memorandum of agreement (LEMOA) guidelines BYJU’S. BYJUS. Retrieved August 29, 2022, from https://byjus.com/free-ias-prep/lemoa/

Express News Service. (2022, August 28). Success of Maruti is a sign of strong India-Japan ties: Modi. The Indian Express. Retrieved August 29, 2022, from https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/success-of-maruti-is-a-sign-of-strong-india-japan-ties-modi-8117732/

Ghosh, P. (2011, September 1). Indian Ocean dynamics: An Indian perspective. East Asia Forum. Retrieved August 29, 2022, from https://www.eastasiaforum.org/2011/04/05/indian-ocean-dynamics-an-indian-perspective/

Harris, M. (2019, April 9). Who are the Chinese Overseas Port Holding Company in Gwadar? CPIC Global. Retrieved August 29, 2022, from https://www.cpicglobal.com/who-are-the-chinese-overseas-port-holding-company-in-gwadar/

Jha, P. (2020, August 8). Countering Chinese String of Pearls, India’s ‘Double Fish Hook’ Strategy. Modern Diplomacy. Retrieved August 29, 2022, from https://moderndiplomacy.eu/2020/08/08/countering-chinese-string-of-pearls-indias-double-fish-hook-strategy/

Shah, A. (2022, August 28). Japan’s Suzuki drives deeper into India with global R&D unit. Reuters. Retrieved August 29, 2022, from https://www.reuters.com/business/autos-transportation/japans-suzuki-says-set-up-new-global-research-company-india-2022-08-28/

The Diplomat. (2017, June 17). What’s Happening at Pakistan’s Gwadar Port? Retrieved August 29, 2022, from https://thediplomat.com/2017/06/whats-happening-at-pakistans-gwadar-port/

Think School. (2022, May 31). How Andaman and Nicobar’s Military STRATEGY is making India UNBEATABLE? : Geopolitics Case study [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=PZEQnCaGxgw

Wikipedia contributors. (2021, December 19). ကပ္ပလီကျွန်း. ဝီကီပီးဒီးယား. Retrieved August 29, 2022, from https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%95%E1%80%B9%E1%80%95%E1%80%9C%E1%80%AE%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8

Zhou, L. (2021, May 9). China, Indonesia hold joint naval exercises near Jakarta. South China Morning Post. Retrieved August 29, 2022, from https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3132821/china-indonesia-hold-joint-naval-exercises-near-jakarta

To learn more: 

Think School. (2022, May 31). How Andaman and Nicobar’s Military STRATEGY is making India UNBEATABLE? : Geopolitics Case study [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=PZEQnCaGxgw

Venter, D. 2017. India and Africa: Maritime Security and India’s Strategic Interests in the Western Indian Ocean. In Walker, I., Ramos, M. J., & Kaarsholm, P. (Eds.), Fluid Networks and Hegemonic Powers in the Western Indian Ocean. Lisboa: Centro de Estudos Internacionais. Retrieved from http://books.openedition.org/cei/469

Map tools used: 

https://www.mapchart.net/world.html World Map – Simple | MapChart 

https://map.openseamap.org/ OpenSeaMap – The free nautical chart

မှတ်ချက် ။ ။​ ဝီကီပီးဒီးယားအား ကိုးကားမှုအနေဖြင့်အသုံးပြုခြင်းကို အတတ်နိုင်ဆုံးရှောင်ရှားသင့်သည်။

Loading

Exit mobile version
နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး
သတင်းစုံဖတ်ရှု့ရန်