အဲးခိုး
အတွဲ(၁၁)၊ အမှတ်(၃၈)၊ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၄၊ နတ်တော်လပြည့်ကျော် ၉၊ ၁၆-၁၂-၂၀၂၂၊ မြန်မာသံတော်ဆင့် (The Myanmar Herald) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။
နိဒါန်း
“၄-၁-၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံတော် လွတ်လပ်သည့် အခမ်းအနားနေ့ကို (လွတ်လပ်ရေးနေ့ကို) ဝန်ကြီးများရုံး လွှတ်တော်အဆောက်အအုံနှင့် အစိုးရအိမ်တော်တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။ ထိုနေ့နံနက် (၄း၂၀)နာရီအချိန်တွင် ရန်ကုန်မြစ်အတွင်း ဆိုက်ကပ်ထားသော ဘာမင်ဟမ်စစ်သင်္ဘောမှ အခါတော်ကြား အမြောက်ပစ်ဖောက်ခဲ့သည်။ လွှတ်တော် အဆောက်အအုံရှေ့ရှိ အလံတိုင်ပေါ်မှ ယူနီယံအင်္ဂလိပ်ဂျက်အလံကို ချ၏။ ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော် အလံတော်ကို လွှင့်တင်ခဲ့သည်။ နံနက်(၆း၅၀) နာရီအချိန်တွင် အလုံလမ်းရှိ အစိုးရအိမ်တော်ရှေ့တွင်ရှိသော အလံတိုင်တွင် မြန်မာ့အလံတော်နှင့် ဗြိတိသျှအလံတော်တို့ကို အချအတင်ပြုလုပ်သည်။ နံနက် (၈း၂ဝ) နာရီတွင် ဘုရင်ခံနှင့် ဇနီးတို့သည် ဘာမင်ဟမ်စစ်သင်္ဘောပေါ်ကို တက်၏။ အင်္ဂလန်သို့ ပြန်လည်ထွက်ခွာသွားသည်။ ဗန္ဓုလပန်းခြံရှိ လွတ်လပ်ရေးမော်ကွန်း ကျောက်တိုင်ကို ထိုနေ့တွင် အုတ်မြစ်စီအခမ်းအနား ကျင်းပခဲ့သည်”ဆိုတဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး လွတ်လပ်သည့် သမိုင်းပြဖြစ်စဉ်အကြောင်းနဲ့ ဤဆောင်းပါးကို ဖွင့်လှစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံရေး လွတ်လပ်သည့် သမိုင်းပြဖြစ်စဉ်အကြောင်းနဲ့ ဤဆောင်းပါးကို ဖွင့်လှစ် …
စကားချီး
မြန်မာပြည်ခေတ်အဆက်ဆက် အုပ်ချုပ်တဲ့အစိုးရတွေရဲ့အပြုအမူ စနစ် မကျတာကို မနှစ်သက်ကြတဲ့ ပြည်သူ တွေက ဆန့်ကျင်အားထုတ် လာခဲ့ကြတာ နှစ်ပေါင်းကြာမြင့်နေပါပြီ။ အေဒီ ၁၉၄၇ ခုနှစ်ကာလထဲက အကြောင်းအရာတွေကို ပြန်လေ့လာရင် မြင်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ လူထုထောက်ခံ အားပေးမှုကို မနာလိုကြတဲ့ အင်အားစုတွေက ၁၉-ရ-၁၉၄ရ ရက်နေ့မှာ အတွင်းဝန်ရုံးထဲမှာ လုပ်ကြံမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီလုပ်ကြံမှုကြောင့် ပဲ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိကြတဲ့ ပြည်သူတွေ က တုန်လှုပ်ချောက်ချား သွားကြတာမကဘဲ တစ်ကမ္ဘာလုံး မှာရှိကြတဲ့ နိုင်ငံရေး အသိုင်းအဝိုင်းတွေကပါ အထူးသဖြင့် အံ့ဩကြရတယ်။ ဒီအဖြစ်အပျက်ရဲ့ ဇာစ်မြစ်ကစပြီး မြန်မာ့နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခ ဟာ ယနေ့ (ယခု) တိုင်အောင် ဆန့်ကျင် တဲ့ အင်အားစုရှိနေကြတုန်းပါပဲလို့ ဆိုပါ ရစေ။ (ရှိနေကြဆဲပါပဲ။)
သက်သေရှိ
မြန်မာပြည်ဟာ တိုင်းရင်းသားများ နေထိုင်တဲ့ ပြည်နယ်ဒေသနဲ့ ပြည်မတိုင်းဒေသကြီးတွေမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေဟာ (တောင်ပေါ်၊ မြေပြန့်တွေဟာ) နယ်ချဲ့တဲ့ အင်္ဂလိပ်ကိုလိုနီအစိုးရက သွေးခွဲခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေး စနစ်နဲ့ အုပ်ချုပ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပြီးတော့ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားကြတဲ့သူတွေက ယူဆခဲ့ကြတယ်။ တိုင်းရင်းသားအများစုက တော့ အဲဒီအချက်ကို မယုံကြည်ကြပါ ဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် အက်တလီ စာချုပ်ချုပ်ဆိုတဲ့စာ (သမိုင်းစာချုပ်) ချုပ် ကို လေ့လာရင် မြင်နိုင်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေ ကန့်ကွက်မှုလုပ်ခဲ့ပေမယ့် အဆုံးမှာ ပြေလည်သွားကြတာပါပဲ။ အဲ ဒီစာချုပ်ထဲမှာ လုံးဝ (လုံးဝ) သဘောမတူဘဲ ကန့်ကွက်ခဲ့တဲ့ မှတ်ချက်ရေးထားခဲ့တဲ့သူတွေက ဘယ်သူတွေပါလဲဆိုတာကို သမိုင်း (မြန်မာ့) ကို လေ့လာကြတဲ့သူ တွေ အသိဆုံးပါပဲ။
အက်တလီစာချုပ်ရဲ့ အနှစ်သာရ
အဲဒီစာချုပ်အရ(အက်တလီစာချုပ် အရ)ဧပြီလ၊ ၁၉၄၇ မှာ တိုင်းပြုပြည် ပြုရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပပေးမယ်ဆိုတဲ့ အချက်က အဓိကပါပဲ။ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်က ဖြစ်ပေါ်လာမယ့် အစိုးရအဖွဲ့ကို (ကြားဖြတ်အစိုးရအဖွဲ့ကို) အခွင့်အာဏာပေးဖို့၊ ဗမာ့တပ်မတော်ကို မြန်မာအစိုးရ ကပဲ တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်ဖို့၊ ကိုယ်ပိုင်ဘဏ္ဍာရေးကို စီမံခွင့်ပေးဖို့၊ တိုင်းရင်းသားတွေကို မြန်မာပြည်မကြီးနဲ့ပူးပေါင်း လို၊ မလို ဆန္ဒရယူရေးအတွက် ညီလာခံတစ်ရပ် ကျင်းပပေးဖို့ဆိုတဲ့ ဒီ အချက်တွေဟာ အက်တလီစာချုပ်ရဲ့အထူးအနှစ်သာရပါပဲ။ ဒီလိုအချက်အလက်တွေ ပါရှိနေတာကို အဲဒီခေတ်ကသဘောမတူ၊ မကျေနပ်၊ ကန့်ကွက်ခဲ့ကြတဲ့သူတွေက အဲဒီစာချုပ်ထဲမှာ သူတို့တွေ လက်မှတ် ဘယ်လိုရှိနေကြသလဲဆိုတာကို လေ့လာကြည့်ပါ။ မြင်နိုင်ကြပါတယ်မဟုတ်လား။
ပြည်ထောင်စုစာချုပ်လား၊ ပင်လုံစာချုပ်လား
အဲဒီစာချုပ် မချုပ်ဆိုပီ တိုင်းရင်း သားအားလုံး ပူးပေါင်းညီညွတ်မှုရှိနေ ကြောင်း အေဒီ ၁၉၄ရ ခုနှစ်၊ ဖေဖော် ဝါရီ ၉ ရက်နေ့မှ ၁၂ ရက်နေ့အထိ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း၊ ပင်လုံမြို့မှာ တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေး ညီလာခံ ကျင်းပခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီအစည်း အဝေးကြီးမှာ တက်ရောက်လာခဲ့ကြတဲ့ တိုင်းရင်းသားအားလုံးဟာ ၁၂-၂- ၁၉၄ရ ရက်နေ့မှာ တိုင်းရင်းသားကိုယ် စားလှယ် အားလုံးတို့က ပြည်ထောင်စု တစ်ဝှမ်းလုံးမှာ တစ်စုတစ်စည်းတည်း နေထိုင်ကြမယ်ဆိုတဲ့ ဆန္ဒနဲ့ ပင်လုံမြို့ ကို ကိုယ်စားပြုပြီး ပင်လုံစာချုပ်လို့ အမည်တပ်ထားပြီးတော့ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်တွေအားလုံး အညီအညွတ် စုပေါင်းစာချုပ် ချုပ်ဆိုကြပါတယ်။
အမှန်တော့ တိုင်းရင်းသားများ စုပေါင်းညီညွတ် ရေး ညီလာခံကို ကျင်းပခဲ့တာဖြစ်နေတာ ကြောင့် ‘ပြည်ထောင်စုစာချုပ်’လို့ သတ်မှတ် ခေါ်ဝေါ်သင့်ပါတယ်။ ဘာကြောင့် ‘ပင်လုံစာချုပ်’လို ခေါ်ဆိုခဲ့ကြသလဲဆိုတာကိုတော့ ဒီအကြောင်းအရာတွေကို လေ့လာကြတဲ့သူတွေကပဲ သိကြမှာပါ။
၁၉၄ရ ခုနှစ် အခြေခံဥပဒေ
တိုင်းရင်းသားများ အထူးညီလာခံ ကျင်းပကြတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်သူတွေက သဘောမတူညီ ကြသလဲ ဆိုတဲ့အချက် က အဲဒီခေတ်က ဆန့်ကျင်နေတဲ့ အင်အားစုဝင်တွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးလို့ အင်္ဂလိပ်အစိုးရကိုယ်တိုင်က အဲဒီစာချုပ်ကို (ပင်လုံမှာထိုးသော စာချုပ်ကို) အသိအမှတ် ပြုကြောင်း (သဘောတူကြောင်း) အတိအလင်းကြေညာခဲ့တယ် မဟုတ်လား။ စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးလို့ ဧပြီလရောက်တဲ့အခါ တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့တယ်မဟုတ်လား။ အဲဒီအချိန်က ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်က ၉၅ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်း အနိုင်ရခဲ့တယ်ဆိုတာကို လူတိုင်းအသိပါပဲ။ မေလရောက်တဲ့အခါ ဖဆပလ ပထမညီလာခံကို ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဂျူဗလီဟော(ခန်းမ)မှာ ကျင်းပခဲ့တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေ (မူလပထမ မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်း အုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေ) ကို ရေးဆွဲပြဋ္ဌာန်းခဲ့ကြတယ် မဟုတ်လား။ အဲဒီနှစ် ဇွန်လ ဒုတိယပတ်မှာ တိုင်းပြုပြည်ပြုလွှတ်တော်အစည်းအဝေးကို ကျင်းပကြပြီး မြန်မာနိုင်ငံ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေမူကြမ်း (၁၉၄ရ ခုနှစ်အခြေခံဥပဒေ)ကို တင်သွင်းခဲ့တယ် မဟုတ်လား။ ၂၄-၉-၁၉၄ရ ရက်နေ့ရောက်မှ တိုင်းပြည်ပြည်ပြု လွှတ်တော်ကျင်းပပြီးစီးလို့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ကို လက်ခံအတည်ပြုကြတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်း သမိုင်းစာမျက်နှာမှာ အထင် အရှားရှိခဲ့ပါတယ် မဟုတ်လား။
တိုင်းရင်းသားတွေ သိပါတယ်
ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေရေးဆွဲနေကြတဲ့အချိန်က ရေးဆွဲတဲ့အဖွဲ့ တွေထဲမှာ ဘယ်တိုင်းရင်းသားတွေ ပါဝင်ခဲ့ပါသလဲ။ လေ့လာမိကြပါရဲ့လား။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ရပ်မှာ ၆ လနဲ့ အပြီးသတ်အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းနိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကိုထောက်ရင် သဘောရိုးသောဥပဒေတစ်ရပ် ဟုတ်နိုင်ပါရဲ့လား။ အဲဒီတုန်းက တိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်တွေက လျှို့ဝှက်ဖွဲ့စည်းထားခဲ့တဲ့ ဖဆပလခေါင်းဆောင်တွေကို ဘယ်လိုမြင်နေကြသလဲဆိုတာကိုကော လေ့လာမိကြပါရဲ့လား။ တိုင်းရင်းသားတွေဟာ မိမိတို့ရဲ့ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ လွတ်လပ်ရေး ကိုယ့်ကြမ္မာ ကိုယ်ဖန်တီးခွင့် ရရှိရေးအတွက်ကို အေဒီ ၁၉၃၉ ခုနှစ်ကာလအတွင်း တိုင်းရင်းသားတွေ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းခဲ့တဲ့အကြောင်းကို ပြန်လေ့လာကြည့်ပါ။ နယ်ချဲ့သူတွေက တစ်မျိုး၊ ဖက်ဆစ်သူတွေကတစ်မျိုး၊ တိုင်းပြည်လှည့်ကွက်ချင်တဲ့သူတွေက တစ်မျိုးနဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေဟာ နည်းပေါင်းစုံနဲ့ အလိမ်အညာခံခဲ့ရတယ်ဆိုတဲ့ အချက်တွေဟာ တိုင်းရင်းသားတွေအကုန်လုံး နားလည်ကြပါတယ်။
၁၉၄၅ ခုနှစ် သြဂုတ်လ အစည်းအဝေး
အေဒီ ၁၉၄၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လမှာ ဂျပန်ကို တော်လှန်ဖို့နဲ့ ပြည်သူ့ဘဝ အကျပ်အတည်းအားလုံး လွတ်မြောက် ဖို့ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ထားတဲ့ တစ်နည်းလွတ်လပ်သော မြန်မာနိုင်ငံအတွက်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြည်သူလူထု အကူအညီနဲ့ ရေးဆွဲကြဖို့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြတဲ့အချိန်က လူနည်းစုတွေရဲ့ အကျိုးစီးပွားတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုထားခဲ့ကြတဲ့ ကတိစကား တွေဟာ ယနေ့လူနည်းစုတွေများဖြစ်ကြတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် ဘာတွေများ လုပ်ပေးနိုင်ခဲ့ကြပါပြီလဲ ဆိုတာကို အားလုံးအသိပါပဲ။ အေဒီ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၆ ရက်မှ ၁၈ ရက်နေ့အထိ ကျင်းပခဲ့ တဲ့ အစည်းအဝေးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အကြောင်းတွေကို ပြန်လေ့လာကြည့်ပါ။ ဘာတွေသဘောတူညီခဲ့ကြပါသလဲဆို တာ သမိုင်းအထောက်အထား ရှိခဲ့ကြတယ်။
ပြည်သူတွေအသိ
ဖက်ဆစ်ဂျပန်တွေ မြန်မာနိုင်ငံ ကနေ ထွက်ခွာသွားပြီးတဲ့အခါ စစ်ပြီး ခေတ် မြန်မာပြည်ကို အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့ တွေက စစ်အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြန် တယ်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို မနှစ်သက် ကြတဲ့ တိုင်းရင်းသားပြည်သူလူထုတွေ က ၁၉ သြဂုတ် ၁၉၄၅ ရက်နေ့ ဗဟန်း နေသူရိန်ရုံမှာ စုစည်းပြီး (အစည်းအဝေး ကျင်းပကြပြီး) ကန့်ကွက်ခဲ့ကြတယ်။ ကန့်ကွက်လို့ ၁၉၄၅ ခုနှစ် အောက်တို ဘာလ ၁၅ ရက် (၁၅-၁ဝ-၁၉၄၅) ရက် နေ့မှာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ရုပ်သိမ်းခဲ့တယ်။ တိုင်းပြည်ထဲကနေ မထွက်မခွာလိုတဲ့ နယ်ချဲ့တွေက စက္ကူဖြူစာတမ်းနဲ့ တိုင်းပြည်ကို ဆက်လက်အုပ်ချုပ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပြန်တယ်မဟုတ်လား။ လွတ်လပ်သော မြန်မာပြည် တောင်းဆိုသောဆန္ဒနဲ့ ဇွတ်တိုးပြီး အုပ်ချုပ်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့ ဗြိတိသျှတွေရဲ့ သဘောထားဟာ ဘယ်လိုများဆန့်ကျင်နေကြသလဲဆိုတာ ပြည်သူတွေအသိပါပဲ။ ဘုရင်ခံလုပ်တဲ့သူနဲ့ ပြည်သူလူထုကို ကိုယ်စားပြုကြတဲ့ ဖဆပလအဖွဲ့ကြီးတွေက သဘောထားတွေကွဲလွဲကြတယ်။ အုပ်ချုပ်ရေးအပိုင်းမှာ သဘောထားကွဲကြလို့ပါပဲ။ နောက်ဆုံး ၁၉၄၆ ခုနှစ် မတ်လနောက်ပိုင်း ရောက်တဲ့အခါ မြန်မာပြည်အခြေအနေဟာ တင်းမာပြီး ဆိုးရွားလာတယ် မဟုတ်ပါလား။
ဘုရင်ခံတင်ပြခဲ့
ဗြိတိသျှပါလီမန်ဘက်က မြန်မာ နိုင်ငံရေးကို နားလည်ကြတဲ့သူတွေက ဒီလိုသဘောထားကွဲလွဲမှုမျိုးဟာ မဖြစ်သင့်ကြောင်း၊ မသင့်လျော်ကြောင်း၊ ဖဆပလဟာ လူထုရဲ့ ထောက်ခံမှုကိုရရှိနေကြောင်း၊ တစ်နေ့တခြား ဆိုးရွားလာတဲ့ လက်ရှိအခြေအနေကို ဖဆပလတာဝန်ရှိကြတဲ့သူတွေကိုသာ အားပေးသင့်ကြောင်း၊ နိုင်ငံရေးပြဿနာကို စီးပွားရေးထူထောင်ပြီးတဲ့အထိ စောင့်ဆိုင်းဖို့ မနေသင့်ကြောင်း ဗြိတိသျှပါလီမန် မှာ အဆိုတင်သွင်းခဲ့တယ်။ အမတ်အချို့ က (ဗြိတိသျှပါလီမန်) ဘုရင်ခံကို ပြစ် တင်ပြီး အစိုးရမူဝါဒကိုလည်း ဝေဖန်ခဲ့ ကြတယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ပဲ ဗြိတိသျှအစိုးရဟာ မြန်မာပြည်ကို ယခင်မူဝါဒအတိုင်းဆက် လက်၍ အုပ်ချုပ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့ကြောင်း သိလာကြတဲ့အခါ ဘုရင်ခံကို ဆွေးနွေး ဖို့ ဗြိတိန်ကို ခေါ်လိုက်တယ်။ ဩဂုတ် လမှာ ဘုရင်ခံ နုတ်ထွက်ပြီး သူ့နေရာ ကို ဘုရင်ခံ(ဟူးဗတ်ရန့်စ်)တစ်ယောက် ခန့်အပ်လိုက်တယ်။ ဘုရင်ခံဖြစ်သူက မြန်မာနိုင်ငံရေးကို နားလည်ထားသူမို့ သူ မြန်မာပြည်ကို သူမလာခင်က နန်း ရင်းဝန်နဲ့ဆွေးနွေးခဲ့တယ်။ မြန်မာ့နိုင်ငံ ရေးအကျပ်အတည်းကို လမ်းသုံးသွယ် (နည်းလမ်းသုံးခု)နဲ့ တင်ပြခဲ့တယ်။
၁။ ဖဆပလရဲ့ တောင်းဆိုချက် အချို့ သို့မဟုတ် အားလုံးကို လိုက် လျောဖို့၊
၂။ ဖဆပလအဖွဲ့မပါဘဲ ညွန့်ပေါင်း အစိုးရဖွဲ့ဖို့နဲ့၊
၃။ ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်အချိုးကို လိုက်လျော၍ ဖဆပလအဖွဲ့ဝင်အများစု ပါဝင်သော ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ ဖွဲ့စည်းဖို့ ဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။
(ဆက်ရန်)
