အရှင်ပညာသာမိ၏ “ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံနှင့် စာပေ၊ စာမျက်နှာ ၉၇-၉၈၊ အခန်း (၄) အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ စာပေအက္ခရာများ၊ ၄(က)။ ပိုးကရင်စာပေသမိုင်း” မှပြန်လည်ရေးသားဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။
ကရင်လူမျိုးအတွင်း၌ မျိုးနွယ်စုများ များစွာရှိသည်။ ကရင်မျိုးနွယ်စုများနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အမျိုးမျိုးခွဲခြားဖော်ပြမှုများ ရှိကြသည်။ သို့သော် ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ (၁၈) ကြိမ်မြောက် ပြည်ထောင်စုနေ့တွင် လမ်းစဥ်ပါတီ တိုင်းကြီးကြပ်ရေးကော်မတီ တိုင်းခွဲ (၁၀) ကော်သူးလေနယ်၁မှ တင်ပြသော “တိုင်းရင်းသား ကရင်လူမျိုးများအကြောင်း” စာတမ်းတွင် ကရင်မျိုးနွယ်စုများကို (၁၁) မျိုး ခွဲခြားဖော်ပြသည်။ ၎င်းတို့မှာ စကောကရင်၊ ပိုးကရင်၊ ပကူးကရင်၊ ဘွဲကရင်၊ မော်နေပွာ ခေါ်သော ပကူးကရင်အနွယ်ဝင်၊ သလယ်ပွာဟုခေါ်သော ပကူးအနွယ်ဝင်၊ ကယ်ခိုဟုခေါ်သော ပကူးအနွယ်၊ ကယ်ဘားဟုခေါ်သော ဘွဲကရင်အနွယ်ဝင်၊ ပလေချီးဟုခေါ်သော ဘွဲကရင်အနွယ်ဝင်၊ မိုးပွားနှင့် ကရင်ဖြူတို့ ဖြစ်သည်။
ကရင်လူမျိုး သုံးစွဲပြောဆိုသော ဘာသာစကား၏ ဝါကျတည်ဆောက် ဖွဲ့စည်းပုံ မြန်မာဘာသာစကား ပြောဆိုရေးသားရာတွင် အသုံးပြုသော ပုံစံနှင့် ကွာခြားသည်။
ဥပမာ –
“ဘကြီးသည် ထမင်းကို စားသည်။” ဆိုသော ဝါကျတစ်ခုကို ပိုးကရင်တို့က အောက်ပါအတိုင်း ကတ္တား၊ ကြိယာ၊ ကံ အစီအစဥ်ဖြင့် “ဘကြီး စား ထမင်း” ဟူ၍ ဝါကျဖွဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။
| ကတ္တား | ကြိယာ | ကံ |
|---|---|---|
| မင်စဝ် | အင်း | မေဝ် |
| ဘကြီး | စား | ထမင်း |
မြန်မာတို့ကမူ အောက်ပါ ကတ္တား၊ ကံ၊ ကြိယာ အစီအစဥ်ဖြင့် “ဘကြီးသည် ထမင်းကို စားသည်။” ဟူ၍ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ထားသည်။
| ကတ္တား | ကံ | ကြိယာ |
|---|---|---|
| ဘကြီး | ထမင်းကို | စားသည်။ |
ရှင်းလင်းချက်
၁။ ကရင်ပြည်နယ်
