မဟာပညာ
ကောဟ်ထေံၜိုင်
/ကွတ်ထေးဘန်/
ကရင်ရိုးရာ #ကဒက်မုန့်
ကဒက်ဥ+ဆန်နှစ်+အချိုထန်းလျက်(သို့)ကြံသကာတို့
ရော၍ #နွယ်ဒန်းဖက် ဖြင့်ထုပ်သည်။
စား၍အလွန်ကောင်းသော
ကရင်ရိုးရာကဒက်မုန့်ပါပဲ။
ကဒက်ဥပေါ်ချိန်မှာပဲစားရတာရာသီစာမုန့်တစ်မျိုးပေါ့။
စောဝဏ္ဏထွန်း
လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါ၏
နှစ်စဥ်
ကျင်းပလျက်ရှိသော
၃၈ ကြိမ်မြောက်
တောင်ကလေး(ဖလုံပညာ့တဝေါင့်)
ကရင်ရိုးရာချည်ဖြူဖွဲ့မင်္ဂလာအခမ်းအနားသို့
ကြွရောက်ချီးမြှင့်နိုင်ပါရန်
လေးစားစွာဖြင့်
ဖိတ်ကြားအပ်ပါသည်။
အခမ်းအနား နေ့ရက်/အချိန်
၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ(၁၉)ရက်
နံနက်(၈)နာရီ။
ကျွေးမွေးလှူဒါန်းရေးအချိန်
နံနက်(၉)နာရီမှ နေ့လယ်(၁၂)နာရီအထိ။
လှိုက်လှဲစွာကြိုဆိုပါ၏
ကရင်နှစ် – ၂၇၆၃ ခု
ကောဇာ – ၁၃၈၆ ခုနှစ်၊ နယုန်လဆန်း(၇)ရက်၊
(၁၃၊ ၆၊ ၂၀၂၄) ကြာသပတေးနေ့။
ကရင်ပြည်နယ်၊ ဘားအံမြို့နယ်၊ နောင်ကမြိုင်စံပြကျေးရွာ
နောင်ကမြိုင်ဓမ္မသိင်္ဂါရကုန်းကျောင်း ၌
ကျင်းပပြုလုပ်တော်မူသော
ကရင်အမျိုးသားရဟန်းတော်များအသင်း မှ
“ အကျိုးတော်ဆောင် ဂုဏ်ပြုပူဇော်ပွဲ”
အကျိုးတော်ဆောင် ထူးချွန်ဆု ဂုဏ်ပြုပူဇော်ပွဲ “ ကရင်အမျိုးသားရဟန်းတော်များအသင်း”
https://www.youtube.com/watch?v=CEkoA1qgqHo
13th of The Annual Meeting Of Karen National Buddhist Monks Association
ကရင်နှစ် – ၂၇၆၃ ခု
ကောဇာ – ၁၃၈၆ ခုနှစ်၊ နယုန်လဆန်း(၇)ရက်၊
(၁၃၊ ၆၊ ၂၀၂၄) ကြာသပတေးနေ့။
ကရင်ပြည်နယ်၊ ဘားအံမြို့နယ်၊ နောင်ကမြိုင်စံပြကျေးရွာ၊ နောင်ကမြိုင်ဓမ္မသိင်္ဂါရကုန်းကျောင်း ၌ ကျင်းပပြုလုပ်တော်မူသော (၁၃)ကြိမ်မြောက် ကရင်အမျိုးသားရဟန်းတော်များအသင်း နှစ်ပတ်လည်အစည်းအဝေးအား တိုက်ရိုက် Live ထုတ်လွင့်ခြင်းဖြစ် ဓမ္မဒါနပြုအပ်ပါသည် အရှင်သူမြတ်တို့ဘုရား။
(၁၃)ကြိမ်မြောက် ကရင်အမျိုးသားရဟန်းတော်များအသင်း နှစ်ပတ်လည်အစည်းအဝေး
ပြည်နယ်အလံ
ပြည်နယ်တံဆိပ်
ပြည်နယ်ဆောင်ပုဒ်
“ ဆ်ုတဝ်ဆ်ုလံင်ယ်ုအဲလ်ှ”
“ ဖြောင့်မတ်ခြင်းကိုငါတို့ချစ်မြတ်နိုးသည်။”
“ The Rectitude We Love”
ဆူ့ကေဝ် – ခီႋသင့်
ယိုင် – စဝ်သိင်းဖဝ့်
ထၟူ့ – ဆင်ဖဝ့်ခၠိင်း
ပ်ုဖၠုံဆိုဒ်မူးၰီ့လာဟှေဝ်ဍောဟ်မာ
လင်အဲဍောဟ်ဏါင်း
လ်ုဆိုဒ်အ်ုၯူ့ဟှာ
ၜေ့သိုဝ် ဖဝ့်ၰီ့လာ
အေထေါဟ်ၰံင် ဆိုဒ်အးကၠာ
အ်ုၯေဝ်ထုက်လဝ့် မွာဲဏ်ု
ဆာမွာဲ ဆိုဒ်ဆးလုက်ကၠေဝ်သီးလ်ုဖး
အင်းအုဂ်ၜးဝေ့
ဏ်ုသာဆိင့်ဖါန်အွာ
ပ်ုဖၠုံမူးၰီ့လာ ဖံင်းခိုင့်ဆိုဒ်ဆ်ုၰီ့လာ
ၜးမွာဲဏ်ုဆ်ုဏေဝ်ႋသာ
ယုဂ်ယါန်းဏ်ု ထီ့ခါန်ႋလင်ဍာ
ဏ်ုၜးအဲ ဏ်ုဆိုဒ်ဏ်ုဆး
ဏ်ုထူႋရူ့ ဏ်ုမုင်ႋၜျာ ဏ်ုပ်ုၯုံႋလာ
ဏ်ုဆိုဒ်လ်ုဏ်ုအ်ုကျံင် အ်ုမိင်လ်ုၜးလင်ယွာ
ဏ်ုမွာဲဖၠုံလ်ု အဲဆ်ုတဝ်လ်ုၯာ
သ္တါ်ဏ်ုသာ လ်ုဆိုဒ်အးကၠာ
ဍေဆ်ုခၠါင်မုက်လာ အင်းလဝ့်မ်ုအင်းယူဏ်ု
မ်ုဖှ်ေလင့်သ္တါ်ဏ်ု
ယုဂ်ယါန်းဏ်ု ထီ့ခါန်ႋလင်ဍာ
ဏ်ုၜးအဲ ဏ်ုဆိုဒ်ဏ်ုဆး
ဏ်ုထူႋရူ့ ဏ်ုမုင်ႋၜျာ ဏ်ုပ်ုၯုံႋလာ
ဏ်ုဆိုဒ်လ်ုဏ်ုအ်ုကျံင် အ်ုမိင်လ်ုၜးလင်ယွာ
ယုဂ်ယါန်းဏ်ု ထီ့ခါန်ႋလင်ဍာ
ဏ်ုၜးအဲ ဏ်ုဆိုဒ်ဏ်ုဆး
ဏ်ုထူႋရူ့ ဏ်ုမုင်ႋၜျာ ဏ်ုပ်ုၯုံႋလာ
ဏ်ုဆိုဒ်လ်ုဏ်ုအ်ုကျံင် အ်ုမိင်လ်ုၜးလင်ယွာ
အ်ုမိင်လ်ုၜးလင်ယွာ
အ်ုမိင်လ်ုၜးလင်ယွာ
အ်ုမိင်လ်ုၜးလင်ယွာ …
အရှင်ပညာသာမိ၏ “မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံနှင့် စာပေ၊ စာမျက်နှာ ၉၈-၁၀၀၊ အခန်း (၄) အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ စာပေအက္ခရာများ၊ ၄(က)။ ပိုးကရင်စာပေသမိုင်း” မှပြန်လည်ရေးသားဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။
ကရင်ဘာသာစကား၌ အသံအနိမ့်၊ အလတ်၊ အမြင့်ဟူ၍ ရှိသည်။ စာရေးရာ၌ အသံအလေးညွှန်းရန် ပျူ၊ မြန်မာ၊ မွန်များကဲ့သို့ပင် အစက်ဗိန္ဒုလုံးကလေးများကို အသုံးပြုကြသည်။
ရှိုပိုးကရင်တို့၏ စကားတွင် အသံအနိမ့်အမြင့်ကိုလိုက်၍ စကားလုံး အဓိပ္ပာယ် ပြောင်းလဲသွားတတ်သည်။ ပုံစံအားဖြင့် ‘အ’ သရ၏ အုပ်စုကို ပြောင်းလဲတတ်သော အသံအနိမ့်အမြင့်ကို စိစစ်လျှင် အာ၊ အာ့၊ အာႋ၊ အး ဟူ၍ အသံပြောင်းလေးမျိုးကို တွေ့နိုင်သည်။ အာမှာ မြန်မာအသံထွက် အာနှင့်တူသည်။ အာ့မှာ မြန်မာအသံထွက် အာ့နှင့် တူသည်။ အာႋမှာ ထူးခြားသည်။ ယင်းအသံထွက်မှာ မြန်မာအသံထွက် အာနှင့် အား ဟူသော အသံတို့ ကြားတွင်ရှိသော အသံတစ်သံ ဖြစ်သည်။ ယင်းအသံမှာ မြန်မာတွင် မရှိပေ။ အး မှာ မြန်မာအသံထွက် အားနှင့် တူသည်။
အသံအလေးအပေါ့ပြောင်းသဖြင့် ဖော်ပြပါအတိုင်း စကားလုံး အဓိပ္ပာယ်ပြောင်းလဲသွားသည် –
| ပိုးကရင်အသံထွက်သံ | မြန်မာအသံထွက် |
|---|---|
| ဏာ (အာသရ) | ငှက်ကြီးတောင်ဓား၊ သန်လျက်ဓားရှည် |
| ဏာ့ (အာ့သရ) | နှာခေါင်း |
| ဏာႋ (အာႋသရ) | နားရွက် |
| ဏး (အားသရ) | ရေတွက်သည် |
| ဆာ (အာသရ) | ပိုက်ကွန် |
| ဆာ့ (အာ့သရ) | နာသည် |
| ဆာႋ (အာႋသရ) | ပြောသည် |
| ဆး၁ (အားသရ) | အစားအစာ |
ဤသို့ ဖော်ပြချက်မှာ အာသရ၏ ပြောင်းလဲချက်အချို့ပင် ဖြစ်သည်။ ‘အူ’ သရအသံ အုပ်စုပြောင်းလဲချက်များလည်း ရှိသည်။ ယင်း အူသရအသံ အုပ်စုမှာလည်း အစက်-ဗိန္ဒုလုံးများကို သုံးခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အသံအနိမ့်အမြင့်အရ အဓိပ္ပာယ် ပြောင်းလဲသွားသည်ကို တွေ့မြင်ရသည်။
အူ-အူ့-အူႋ-အူး ဟူသော အူးသရ အုပ်စုတွင် အူမှာ မြန်မာအသံထွက် အူနှင့် ဆင်တူသည်။
အူ မှာမြန်မာအသံထွက် အူနှင့် ဆင်သည်။
အူ့ မှာ မြန်မာအသံထွက် အူ့နှင့် ဆင်သည်။
အူႋ မှာ မြန်မာအသံထွက် ‘အူ’ နှင့် ‘အူး’ တို့၏အကြားတွင်ဖြစ်သော ကြားသံဖြစ်သည်။
အူး မှာ မြန်မာအသံထွက် အူးနှင့် ဆင်သည်။
ဤ အူ သရအုပ်စုတွင် အစက် ဗိန္ဒုကို သုံးသဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အသံ အနိမ့်၊ အမြင့်၊ အလေး၊ အပေါ့ကြောင့် စကားလုံးတစ်လုံး၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ ဖော်ပြပါအတိုင်း ပြောင်းလဲသွားသည် –
| ပိုးကရင်အသံထွက် | မြန်မာအဓိပ္ပာယ် |
|---|---|
| ဆူ (အူသရ) | ဆိုင်ဆူခေါ်သော ဒိုင်းအကတစ်မျိုး |
| ဆူ့ (အူ့သရ) | ရေလောင်းသည်။ စာရေးသည်။ |
| ဆူႋ (အူႋသရ) | ရေတိမ်သည်။ |
| ဆူး (အူးသရ) | ဆူးပင်မှ ဆူးများ |
အလားတူပင် အခြားသရအုပ်စုများသည်လည်း အသံ အလေး အပေါ့ကိုလိုက်၍ အဓိပ္ပာယ်ပြောင်းလဲချက်ရှိသည်။
ရှင်းလင်းချက်
၁။ ဆး ကို အဆး ဟူ၍လည်း ခေါ်သည်။
အရှေ့ပိုးကရင်ဘာသာစကားနှင့် ပတ်သက်သည့်ဆောင်းပါးများ
အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုး သုံးစွဲပြောဆိုသော ဘာသာစကား၏ ဝါကျတည်ဆောက်ဖွဲ့စည်းပုံ – မဟာပညာ (mahar.asia)
အရှင်ပညာသာမိ၏ “ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံနှင့် စာပေ၊ စာမျက်နှာ ၉၇-၉၈၊ အခန်း (၄) အရှေ့ပိုးကရင်လူမျိုးတို့၏ စာပေအက္ခရာများ၊ ၄(က)။ ပိုးကရင်စာပေသမိုင်း” မှပြန်လည်ရေးသားဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်။
ကရင်လူမျိုးအတွင်း၌ မျိုးနွယ်စုများ များစွာရှိသည်။ ကရင်မျိုးနွယ်စုများနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အမျိုးမျိုးခွဲခြားဖော်ပြမှုများ ရှိကြသည်။ သို့သော် ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ (၁၈) ကြိမ်မြောက် ပြည်ထောင်စုနေ့တွင် လမ်းစဥ်ပါတီ တိုင်းကြီးကြပ်ရေးကော်မတီ တိုင်းခွဲ (၁၀) ကော်သူးလေနယ်၁မှ တင်ပြသော “ တိုင်းရင်းသား ကရင်လူမျိုးများအကြောင်း” စာတမ်းတွင် ကရင်မျိုးနွယ်စုများကို (၁၁) မျိုး ခွဲခြားဖော်ပြသည်။ ၎င်းတို့မှာ စကောကရင်၊ ပိုးကရင်၊ ပကူးကရင်၊ ဘွဲကရင်၊ မော်နေပွာ ခေါ်သော ပကူးကရင်အနွယ်ဝင်၊ သလယ်ပွာဟုခေါ်သော ပကူးအနွယ်ဝင်၊ ကယ်ခိုဟုခေါ်သော ပကူးအနွယ်၊ ကယ်ဘားဟုခေါ်သော ဘွဲကရင်အနွယ်ဝင်၊ ပလေချီးဟုခေါ်သော ဘွဲကရင်အနွယ်ဝင်၊ မိုးပွားနှင့် ကရင်ဖြူတို့ ဖြစ်သည်။
ကရင်လူမျိုး သုံးစွဲပြောဆိုသော ဘာသာစကား၏ ဝါကျတည်ဆောက် ဖွဲ့စည်းပုံ မြန်မာဘာသာစကား ပြောဆိုရေးသားရာတွင် အသုံးပြုသော ပုံစံနှင့် ကွာခြားသည်။
ဥပမာ –
“ ဘကြီးသည် ထမင်းကို စားသည်။” ဆိုသော ဝါကျတစ်ခုကို ပိုးကရင်တို့က အောက်ပါအတိုင်း ကတ္တား၊ ကြိယာ၊ ကံ အစီအစဥ်ဖြင့် “ ဘကြီး စား ထမင်း” ဟူ၍ ဝါကျဖွဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။
| ကတ္တား | ကြိယာ | ကံ |
|---|---|---|
| မင်စဝ် | အင်း | မေဝ် |
| ဘကြီး | စား | ထမင်း |
မြန်မာတို့ကမူ အောက်ပါ ကတ္တား၊ ကံ၊ ကြိယာ အစီအစဥ်ဖြင့် “ ဘကြီးသည် ထမင်းကို စားသည်။” ဟူ၍ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ထားသည်။
| ကတ္တား | ကံ | ကြိယာ |
|---|---|---|
| ဘကြီး | ထမင်းကို | စားသည်။ |
ရှင်းလင်းချက်
၁။ ကရင်ပြည်နယ်
ထူရူ့မုင်ႋဗျာ
ပါတ်ုရာဏ်ှ
မေတ္တာလင်ဖာ အ်ှအေးလ်ှ
၃၆ ၜၠင်ထင်းၜါ ဖၠုံထူရူ့လာခုဂ်ခါင်ႋစူး
(ဖၠုံပညာ့တ်ုဝါန့်၊ ဍုံထ်ုအင်၊ ဖၠုံထီ့ခါန်ႋ၊ ခါန်ႋမျေန်မာ)
၃၆ ကြိမ်မြောက် ကရင်ရိုးရာချည်ဖြူဖွဲ့မင်္ဂလာ အခမ်းအနား
(တောင်ကလေးကျေးရွာ၊ ဘားအံမြို့၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မြန်မာ)
36th Karen Traditional Wrist-Tying Ceremony
(Taunggalay Village, Hpa-An, Kayin State, Myanmar)